اسلام در موضوع بهداشت، سلامت و درمان نظریه جامعی دارد. اسلام در باب مقوله سلامت نظریه های بسیار دقیقی دارد. نظریه های «کلامی – فسلفی»، «فقهی – حقوقی» و «اخلاقی – ارزشی» اسلام در رابطه با مسأله سلامت، وجود دارد. نظریه جامع اسلام در حوزه سلامت چه در بعد بهداشت و چه در بعد درمان مرکب از دیدگاه های کلامی - فسلفی، فقهی - حقوقی و اخلاقی - ارزشی است.
پژوهش مستقل به فقه سلامت، طب و پزشکی
در حوزه گرایش های فقه مضاف نیازمند فلسفه سلامت، بهداشت، درمان و پزشکی هستیم. امروز در حوزه فقه نیز باید به قلمروهای تخصصی و فقه های نو و معاصر ورود داشته باشیم و در منظومه فقه معاصر و نوین باید به صورت مستقل به فقه سلامت، طب و پزشکی بپردازیم.
تأکیدات فقه و مبانی اسلام به مسأله سلامت را مورد توجه است. موضوعاتی که در فقه در باب سلامت وجود دارد مقداری پراکنده است و کافی نیست، از این رو باید با اتکا به منابع اصلی خودمان پردازش جدیدی به حوزه سلامت داشته باشیم و سؤال های جدیدی را طرح کرده تا قلمروهای جدیدی به روی ما گشوده شود.
مرزهای دانش فقه با ورود در قلمرو سلامت
باید مرزهای دانش فقه را با ورود در قلمرو سلامت توسعه دهیم. همچنین در حوزه اخلاق و مبانی ارزشی اسلام نیازمند اخلاق سلامت هستیم؛ در حوزه اخلاق و تربیت در قلمرو سلامت نظامات بسیار مهمی در مبانی اسلام وجود دارد، اما با این حال باید آن حوزه ها را توسعه ببخشیم. سلامت از منظر اسلام یک مقوله دامنه دار، فراساحتی و چند ضلعی است. امروز در دنیا نیز گرایش هایی پیدا شده است که قلمرو سلامت را از بعد سلامت جسمانی به بخش های دیگری همچون سلامت معنوی، فرهنگی و اجتماعی سوق داده اند. بر اساس مبانی اسلامی، وظیفه همه ما صیانت از سلامت است. اقوال مختلفی در این زمینه وجود دارد، اما باید دانست سلامت یک وظیفه شرعی است که بر دوش ما قرار دارد و حق نداریم آن را به خطر بیاندازیم.
تأکید اسلام بر صیانت از سلامت خود و دیگران
بر اساس قاعده هایی همچون قاعده «لاضرر»، صیانت از سلامت دیگران و ضرورت نگهبانی از سلامت و آسایش دیگران در مبانی اسلامی مورد تأکید بسیاری قرار گرفته است. گزاره های دین، سلامت فردی و خویشتن و سلامت دیگران را مورد تأکید قرار داده و آن را یک وظیفه تلقی کرده است. صیانت از سلامت دیگران امری واجب بوده و ضرر رساندن به آن حرام محسوب می شود. اگر کسی سلامت دیگران را مورد خطر قرار داده و به آن آسیب برساند، ضامن است و در برخی موارد مستحق قصاص و دیه می شود، بنابراین مقوله قصاص، دیه و ضمان سه بعد از ابعاد فقهی صیانت از سلامت است.
اسلام نسبت به سلامت برای همه چیز اعم از خانواده و جامعه جهانی برنامه دارد. اسلام برای صیانت از سلامت جامعه بشری احکام ویژه ای دارد و تأکید می کند باید جلوی بلایایی که سلامت جامعه بشری را تهدید می کند، گرفته شود.
بر اساس دیدگاه های فقهی، فسلفی و اخلاقی اسلام یک نظام جامع سلامت بشری، عام و بین المللی داریم. ما یک نظام جامع داریم که در آن وظایف آحاد بشری، دولت ها، حاکمیت ها و بخش های عمومی مشخص می شود.
بلایای عامه، حوادث فراگیر، امراض مسری، بلایای طبیعی و اپیدمی های گسترده یا عالم گیر در میان مبانی اسلامی جایگاه ویژه ای دارد که باید به آن توجه شود؛ اسلام در این زمینه به موضوعی می پردازد که «درمانگری جامع» نام دارد که شامل همه اقدامات لازم درباره درمان می شود.
روحیه همیاری اجتماعی، احسان، رزمایش همدلی و مواسات و فریادرسی های شجاعانه مردم در بحران کرونا بسیار مهم است. این موارد تنها گوشه ای از مبانی و نظریات اسلام در هنگام رخ دادن بلایای گسترده است که آن را به وضوح در کشور خود مشاهده کردیم؛ این در حالی بود که آمریکا و ترامپ (که شکست مفتضحانه ای هم خورد) برخلاف قواعد و حقوق بین الملل و ارزش های انسانی نسبت به دارو و درمان و کمک هایی که باید به سایر کشورها می کردند بی توجه بودند و قاعده متمدنانه ای که انتظار می رفت حداقل میان خودشان رعایت کنند را نیز مشاهده کردیم، که رعایت نکردند.
