کوئِرسِتین؛ رنگدانه‌ای با فواید سلامت

 

کوئرستین یک رنگدانه طبیعی است که در بسیاری از میوه ها، سبزیجات و غلات وجود دارد. این یکی از فراوان‌ترین آنتی اکسیدان‌ها در رژیم غذایی است و نقش مهمی در کمک به بدن برای مبارزه با آسیب رادیکال‌های آزاد دارد که این آسیب با بیماری‌های مزمن پیوند خورده است.

خواص آنتی اکسیدانی کوئرستین ممکن است به کاهش التهاب، علائم آلرژی و فشار خون نیز کمک کند.

کوئرستین چیست؟
کوئرستین رنگدانه‌ای متعلق به گروهی از ترکیبات گیاهی به نام فلاونوئید‌ها است. فلاونوئید‌ها در سبزیجات، میوه ها، غلات و چای وجود دارند. آن‌ها با فواید سلامت مختلفی پیوند خورده اند که از آن جمله می‌توان به کاهش خطرات بیماری قلبی، سرطان و اختلالات انحطاطی مغز اشاره کرد.

آثار مفید فلاونوئید‌هایی مانند کوئرستین از عملکرد آنتی اکسیدانی آن‌ها درون بدن سرچشمه می‌گیرد. آنتی اکسیدان‌ها ترکیباتی هستند که با رادیکال‌های آزاد پیوند تشکیل داده و آن‌ها را خنثی می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌هایی ناپایدار هستند و زمانی که سطوح آن‌ها بیش از حد زیاد باشد ممکن است موجب آسیب سلولی شوند.

آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد با بسیاری از شرایط مزمن از جمله سرطان، بیماری قلبی و دیابت پیوند خورده است.

کوئرستین فراوان‌ترین فلاونوئید در رژیم غذایی است. تخمین زده می‌شود که هر فرد روزانه 10 تا 100 میلی گرم کوئرستین را از منابع غذایی مختلف دریافت می‌کند. از جمله منابع غذایی حاوی کوئرستین می‌توان به پیاز، سیب، انگور، توت ها، بروکلی، مرکبات، گیلاس، چای سبز، قهوه و کیپر اشاره کرد.

همچنین، کوئرستین در قالب مکمل‌های غذایی به شکل پودر و کپسول در دسترس است.

افراد به دلایل مختلفی این مکمل را مصرف می‌کنند، از جمله موارد زیر:
- تقویت ایمنی
- مبارزه با التهاب
- مبارزه با آلرژی‌ها
- کمک به عملکرد ورزشی
- حفظ سلامت عمومی

فواید سلامت کوئرستین
پژوهش‌ها خواص آنتی اکسیدانی کوئرستین را با فواید سلامت مختلف پیوند داده اند. در ادامه چند نمونه که از پشتیبانی علمی برخوردار هستند، ارائه شده اند.

 

ممکن است التهاب را کاهش دهد
رادیکال‌های آزاد ممکن است موجب چیزی فراتر از آسیب سلولی شوند. پژوهش‌ها نشان داده اند که سطوح بالای رادیکال‌های آزاد ممکن است به فعال شدن ژن‌هایی که التهاب را افزایش می‌دهند، کمک کند. از این رو، سطوح بالای رادیکال‌های آزاد ممکن است به افزایش واکنش التهابی منجر شود.

در شرایطی که سطوح کم التهاب برای کمک به بدن در بهبودی و مبارزه با عفونت‌ها ضروری است، التهاب پایدار با مشکلات سلامت از جمله برخی انواع سرطان، و همچنین بیماری‌های قلبی و کلیوی پیوند خورده است.

مطالعات نشان داده اند که کوئرستین ممکن است به کاهش التهاب کمک کند. در مطالعات آزمایشگاهی، کوئرستین کاهش نشانگر‌های التهابی در سلول‌های انسانی، از جمله فاکتور نکروزدهنده تومور آلفا و اینترلوکین-6 را نشان داده است.

مطالعه‌ای هشت هفته‌ای با حضور 50 زن مبتلا به آرتریت روماتوئید نشان داد شرکت کنندگانی که 500 میلی گرم کوئرستین در روز مصرف کرده بودند به میزان قابل توجهی کاهش در سفتی و درد صبحگاهی و درد پس از فعالیت را تجربه کردند.

همچنین، آن‌ها کاهش نشانگر‌های التهابی از جمله فاکتور نکروزدهنده تومور آلفا در مقایسه با آن‌هایی که دارونما دریافت کرده بودند را تجربه کردند. اگرچه این یافته‌ها امیدوارکننده هستند، به پژوهش‌های بیشتر با حضور سوژه‌های انسانی برای درک خواص ضد التهاب کوئرستین نیاز است.

ممکن است علائم آلرژی را تسکین دهد
خواص ضد التهاب بالقوه کوئرستین ممکن است به تسکین علائم آلرژی کمک کند.

مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که کوئرستین ممکن است آنزیم‌هایی که در التهاب درگیر هستند را مسدود کرده و مواد شیمیایی تقویت کننده التهاب، مانند هیستامین را سرکوب کند.

به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که مصرف مکمل‌های کوئرستین واکنش‌های آنافیلاکتیک مرتبط با بادام زمینی را در موش‌ها سرکوب کرده است. با این وجود، مشخص نیست که این ترکیب دارای اثر مشابه روی آلرژی‌ها در انسان باشد و به مطالعات بیشتر در این زمینه نیاز است.

ممکن است آثار ضد سرطان داشته باشد
از آنجایی که کوئرستین دارای خواص آنتی اکسیدانی است ممکن است دارای خواص ضد سرطان باشد.

در یک بررسی شامل مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه‌های حیوانی مشخص شد که کوئرستین رشد سلولی سرطان پروستات را سرکوب کرده و مرگ سلولی در سلول‌های این سرطان را موجب شده است. دیگر مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که کوئرستین دارای آثار مشابه بر سلول‌های سرطانی کبد، ریه، مثانه، پستان، خون، روده بزرگ، تخمدان، لنفوئید و آدرنال است.

اگرچه این یافته‌ها امیدوارکننده هستند، به مطالعات بیشتر با حضور سوژه‌های انسانی در این زمینه نیاز است.

 

ممکن است خطر اختلالات مزمن مغزی را کاهش دهد
پژوهش‌ها نشان داده اند که خواص آنتی اکسیدانی کوئرستین ممکن است به محافظت در برابر اختلالات انحطاطی مغز، مانند بیماری آلزایمر و زوال عقل کمک کند. در یک مطالعه، به موش‌های مبتلا به بیماری آلزایمر هر دو روز و برای سه ماه کوئرستین تزریق شد.

در پایان مطالعه، برخی نشانگر‌های آلزایمر معکوس شده بودند و موش‌ها عملکرد بهتری در آزمون‌های یادگیری داشتند. در مطالعه‌ای دیگر، یک رژیم غذایی سرشار از کوئرستین نشانگر‌های بیماری آلزایمر را کاهش داده و عملکرد مغز در موش‌هایی که در اوایل مرحله میانی بیماری قرار داشتند را بهبود بخشید.

با این وجود، رژیم غذایی اثری روی سوژه‌هایی که در اواخر مرحله میانی آلزایمر قرار داشتند، نداشت.

قهوه یک نوشیدنی محبوب است که با کاهش خطر بیماری آلزایمر پیوند خورده است. در حقیقت، پژوهش‌ها نشان داده اند که کوئرستین، و نه کافئین، ترکیب اصلی در قهوه است که مسئول آثار محافظتی بالقوه آن در برابر آلزایمر محسوب می‌شود.

اگرچه این یافته‌ها امیدوارکننده هستند، اما به پژوهش‌های بیشتر با حضور سوژه‌های انسانی در این زمینه نیاز است.

ممکن است فشار خون را کاهش دهد
فشار خون بالا شرایطی شایع در جهان است. این شرایط خطر بیماری قلبی را افزایش می‌دهد که یکی از دلایل اصلی مرگ انسان‌ها در جهان است. برخی پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کوئرستین ممکن است به کاهش سطوح فشار خون کمک کند. در مطالعات آزمایشگاهی، این ترکیب اثر شل کنندگی روی رگ‌های خونی را نشان داده است.

زمانی که به موش‌های مبتلا به فشار خون بالا هر روز و برای پنج هفته کوئرستین داده شد، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک آن‌ها به ترتیب و با میانگین 18 درصد و 23 درصد کاهش داشت.

یک بررسی شامل نه مطالعه با حضور سوژه‌های انسانی که 580 نفر را شامل می‌شد، نشان داد که مصرف روزانه بیش از 500 میلی گرم کوئرستین در قالب مکمل به کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک به ترتیب و با میانگین 5.8 میلیمتر جیوه و 2.6 میلیمتر جیوه کمک کرده است.

اگرچه این یافته‌ها امیدوارکننده هستند، اما به پژوهش‌های بیشتر با حضور سوژه‌های انسانی در این زمینه نیاز است.

فواید بالقوه دیگر
در ادامه برخی دیگر از فواید بالقوه کوئرستین ارائه شده اند:

ممکن است به مبارزه با پیری کمک کند. مطالعات آزمایشگاهی و با حضور سوژه‌های حیوانی نشان داده اند که کوئرستین ممکن است به جوانسازی یا نابودی سلول‌های پیر کمک کرده و نشانگر‌های پیری را کاهش دهد. با این وجود، به پژوهش‌های بیشتر با حضور سوژه‌های انسانی در این زمینه نیاز است.

ممکن است به بهبود علمکرد ورزشی کمک کند. یک بررسی شامل 11 مطالعه با حضور سوژه‌های انسانی نشان داد که مصرف کوئرستین ممکن است اندکی به بهبود عملکرد ورزشی استقامتی کمک کند.

ممکن است به کنترل قند خون کمک کند. مطالعات با حضور سوژه‌های انسانی و حیوانی نشان داده اند که کوئرستین ممکن است سطوح قند خون ناشتا را کاهش داده و در برابر عوارض دیابت از فرد محافظت کند.

 

منابع غذایی و میزان مصرف
کوئرستین به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذای گیاهی، به ویژه در لایه خارجی یا پوست آن‌ها وجود دارد.
از منابع غذایی خوب برای کوئرستین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- کیپر
- فلفل‌ها - زرد و سبز
- پیاز‌ها - قرمز و سفید
- موسیر
- مارچوبه - پخته
- گیلاس
- گوجه فرنگی
- سیب قرمز
- انگور قرمز
- بروکلی
- کیل
- کاهوی برگ قرمز
- توت‌ها
- چای - سبز و سیاه

باید به این نکته اشاره داشت که مقدار کوئرستین در مواد غذایی ممکن است به شرایطی که آن محصول پرورش داده شده است، بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، در یک مطالعه، گوجه فرنگی‌های ارگانیک تا 79 درصد محتوای کوئرستین بیشتر نسبت به گوجه فرنگی‌های عادی داشتند.

 

مکمل‌های کوئرستین
مکمل‌های کوئرستین نیز در دسترس هستند. این محصول به اشکال مختلف از جمله پودر و کپسول فروخته می‌شود.

محدوده دوز عادی برای مصرف مکمل کوئرستین بین 500 تا 1,000 میلی گرم در روز است. به خودی خود، کوئرستین دارای فراهمی‌زیستی کمی است، از این رو بدن به خوبی آن را جذب نمی‌کند. بر همین اساس، مکمل‌ها ممکن است حاوی ترکیبات دیگری مانند ویتامین C یا آنزیم‌های گوارشی از جمله بروملین باشند تا میزان جذب کوئرستین در بدن را افزایش دهند.

همچنین، برخی پژوهش‌ها نشان داده اند کوئرستین زمانی که با مکمل‌های فلاونوئیدی دیگر مانند رزوراترول، ژنیستئین و کاتچین‌ها ترکیب می‌شود دارای یک اثر هم‌افزایی است.

ایمنی و عوارض جانبی
کوئرستین در بسیاری از میوه‌ها و سبزیجات وجود دارد و مصرف آن بی خطر است. به عنوان یک مکمل، کوئرستین به طور کلی بی خطر به نظر می‌رسد و بدون عوارض جانبی یا با عوارض جانبی کم است. در برخی موارد، مصرف بیش از 1,000 میلی گرم کوئرستین در روز ممکن است موجب علائم خفیف از جمله سردرد، معده درد، یا احساس گزگز شود.

زمانی که از منابع غذایی دریافت شود، کوئرستین برای زنان باردار و مادران شیرده بی خطر است.

با این وجود، مطالعات خاصی در مورد استفاده از مکمل‌های کوئرستین توسط زنان باردار و مادران شیرده انجام نشده و باید از مصرف این مکمل طی دوران باردرای و شیردهی پرهیز کرد. همانند مکمل‌های دیگر، پیش از آغاز مصرف مکمل‌های کوئرستین باید ابتدا با پزشک خود مشورت کنید، زیرا می‌تواند با برخی دارو‌ها از جمله آنتی بیوتیک‌ها و دارو‌های فشار خون تداخل ایجاد کند.