افرادی که گاه و بیگاه این شرایط را تجربه می‌کنند ممکن است با ایجاد تغییراتی در نوع تمرینات ورزشی و عادات غذا خوردن خود به بهبود آن کمک کنند. در برخی موارد، حالت تهوع مداوم پس از ورزش ممکن است به یک مشکل سلامت زمینه‌ای اشاره داشته باشد.
آیا عادی است؟
بنابر یک بررسی در سال 2013، علائم گوارشی بین ورزشکاران شایع هستند و مطالعات مختلف تخمین می‌زنند که آن‌ها 20 تا 70 درصد ورزشکاران را تحت تاثیر قرار می‌دهند. به نظر می‌رسد این علائم بیشتر بر ورزشکاران استقامتی تاثیرگذار هستند. حدود 83 درصد از دوندگان ماراتن پیوند بین علائم گوارشی و دویدن را گزارش می‌کنند.
علائم گوارشی بین دوچرخه سواران نسبت به دوندگان شایع‌تر است. آن‌ها ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- حالت تهوع
- استفراغ
- سوزش سردل
- رفلاکس محتوای معده به مری
- بادگلو زدن
دوندگان به طور معمول علائم قسمت پایینی دستگاه گوارش مانند موارد زیر را تجربه می‌کنند:
- اسهال
- کرامپ‌های معده
- خونریزی دستگاه گوارش
- نفخ شکم
با این وجود، حالت تهوع، به ویژه در ورزش‌های استقامتی شدید، مانند دو‌های مارتن بسیار طولانی شایع است. تا 90 درصد شرکت کنندگان در مسابقات استقامتی ممکن است علائم گوارشی را تجربه کنند.
دلایل
برخی از دلایل اصلی حالت تهوع و علائم گوارشی ناشی از ورزش شامل موارد زیر می‌شوند:
- کاهش جریان خون به دستگاه گوارش و اندام‌های شکمی
- به تاخیر افتادن تخلیه معده
- کم آبی بدن
- هیپوناترمی که به کمبود سدیم در خون اشاره دارد
در موارد نادر، حالت تهوع ناشی از ورزش ممکن است به واسطه یک شرایط زمینه‌ای از جمله موارد زیر شکل بگیرد:
- نارسایی کلیوی
- گرمازدگی
- آنافیلاکسی پس از غذا خوردن
- بافت زخمی کیسه صفرا
- بیماری ایسکمیک روده که در آن جریان خون کافی به روده کوچک وجود ندارد
- پانکراتیت (التهاب پانکراس)
- گاستریت (ورم معده) هموراژیک
طی ورزش، ممکن است جریان خون به اندام‌های شکمی افت تا 80 درصد را تجربه کند، زیرا بدن خون بیشتری را به عضلات و پوست ارسال می‌کند. این اثر ممکن است به حالت تهوع، استفراغ، معده درد و اسهال منجر شود. غذاخوردن در فاصله کوتاهی پیش از ورزش نیز می‌تواند موجب حالت تهوع شود.
مطالعه‌ای در سال 2001 با حضور 12 شرکت کننده سالم نشان داد که ورزش کردن بلافاصله پس از غذا خوردن موجب سطوح بالاتر حالت تهوع نسبت به انتظار 60 دقیقه‌ای پیش از آغاز ورزش می‌شود. همچنین، پژوهشگران دریافتند که سطوح حالت تهوع طی تمرینات ورزشی شدید نسبت به تمرینات ورزشی با شدت کم بالاتر بوده است.
ورزش با شدت متوسط به نظر می‌رسد تاثیر کمی بر تخلیه معده دارد، در شرایطی که تمرینات ورزشی شدید یا متناوب ممکن است تخلیه معده را کند کرده و موجب حالت تهوع یا دیگر علائم گوارشی شوند.
چگونگی تسکین حالت تهوع پس از ورزشبنابر مقاله‌ای که در سال 2014 در نشریه Sports Medicine منتشر شد، افراد ممکن است با مصرف یک نوشیدنی ورزشی با چندین کربوهیدرات مانند گلوکز و فروکتوز قادر به کاهش حالت تهوع پس از ورزش باشند.
نویسندگان به این نکته اشاره داشتند که مصرف مکمل‌هایی که به بدن در ساخت اکسید نیتریک کمک می‌کنند نیز ممکن است مفید باشد. افزایش دسترسی به این ترکیب ممکن است به افزایش جریان خون به اندام‌های شکمی کمک کند.
با این وجود، نویسندگان به این مساله نیز اشاره داشتند که بیشتر برای نتیجه گیری قطعی در این زمینه باید پژوهش‌های بیشتر انجام شوند. برخی منابع نشان می‌دهند که پیاده‌روی آرام پس از تمرینات ورزشی یا دراز کشیدن به پشت و بالا قرار دادن پا‌ها نسبت به معده ممکن است به برطرف شدن علائم کمک کنند.
پیشگیریافراد ممکن است با برخی اقدامات قادر به کاهش یا پیشگیری از حالت تهوع ناشی از ورزش باشند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مصرف یک رژیم غذایی حاوی فیبر کافی برای حفظ سلامت روده، اما پرهیز از مصرف غذا‌های سرشار از فیبر پیش از ورزش
- پرهیز از غذا‌های دیر هضم مانند پروتئین، چربی و محصولات لبنی پیش از ورزش برای اطمینان از تخلیه سریع‌تر معده
- پرهیز از مصرف آسپرین و دیگر دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی هنگام ورزش، زیرا ممکن است علائم گوارشی را افزایش دهند
- خودداری از مصرف غذا‌ها و نوشیدنی‌های سرشار از فروکتوز به ویژه نوشیدنی‌های حاوی فروکتوز زیاد، مگر این که آن‌ها حاوی گلوکز نیز باشند
- هیدراته نگه داشتن بدن پیش و حین ورزش برای پرهیز از کم آبی بدن که می‌تواند علائم گوارشی را تشدید کند
- مصرف غذا‌های سرشار از کربوهیدرات با محتوای آب زیاد یا نوشیدنی‌هایی با غلظت کربوهیدرات کمتر
فرد می‌تواند برنامه‌های غذایی مختلف را برای تعیین این که کدام غذا‌ها و نوشیدنی‌ها برای ورزش کردن وی مناسب هستند و این که چه مدت زمانی باید بین غذا خوردن و ورزش فاصله باشد، امتحان کند.
همچنین، ممکن است گرم کردن و سرد کردن بدن به روش درست به ترتیب پیش و پس از ورزش مفید باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیمحالت تهوع و دیگر علائم گوارشی حین ورزش می‌تواند ناراحت کننده باشد. با این وجود، آن‌ها عادی بوده و به طور معمول هیچ خطری برای سلامتی ایجاد نمی‌کنند.
افراد با تغییر الگو‌های مصرف غذا و نوشیدنی خود، گرم کردن و سرد کردن درست بدن پیش و پس از ورزش، و کاهش شدت تمرینات ورزشی خود ممکن است قادر به پیشگیری از حالت تهوع ناشی از ورزش باشند.
اگر تغییر عادات غذایی و ورزشی موثر نباشد، یا افراد علائم بلند مدت یا حالت تهوع مکرر را تجربه کنند باید به پزشک مراجعه کنند.
همچنین، اگر فرد علائم شدید مانند خون در مدفوع، استفراغ خونی، مدفوع سیاه یا قیری، یا معده درد شدید را تجربه می‌کند باید به پزشک مراجعه کند. این علائم ممکن است نشان دهنده یک شرایط سلامت زمینه‌ای جدی باشند.
