دکتر سـید مهدی میرغضنفری؛ پزشک و دکترای تخصصی فیزیولوژی، رئیس هیأت موسس انجمن تحقیقات طب سنتی ایران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ارتش
در حدیثی از پیامبر (ص) آمده است : برشما باد مصرف خیار، چراکه خدای متعال درمان هر دردی را در آن نهاده است. البته ذکر این نکته در اینجا لازم است که گاهی اوقات معصومین بزرگوار ما برای تاکید به مفید بودن یک ماده از این تاکید استفاده فرموده‌اند و لذا منظور این نیست که برای هر درد و بیماری فقط از این میوه استفاده شود. در احادیث دیگری که هم از پیامبر(ص) و هم از امام صادق (ع) نقل شده توصیه شده است که ته خیار هم با خیار مصرف شود که دلیل آن شاید این است که طعم تلخ، مزاج گرم دارد و خود خیار هم مزاج سرد دارد که این عمل باعث تعدیل طبع آن می‌شود. همین استدلال برای مصرف همزمان خیار با نمک که مزاج گرمی دارد نیز صحیح است. در حدیثی ذکر شده است که پیامبر(ص) خیار را با نمک میل می‌کردند. از امام صادق (ع) نیز نقل است که دیده شده خیار را با خرما میل فرموده‌اند. در واقع این دو حدیث ناظر به مصلحات می‌باشند.
طبع سرد خیار با مزاج گرم نمک خنثی شده و هم هضمش آسان می‌شود و هم سردی آن گرفته می‌شود. خیار برای تسکین دادن حرارت بدن، صفرا و خون و التهابات بدن و کاهش زردی و یرقان و حرارت کبد مفید است. بنابراین باعث کاهش تشنگی می‌شود. خیار تا حدودی مدر است. خیار بطور موضعی نیز قابل استفاده است. به این صورت که می‌توان خیار را لایه لایه کرده و روی پوست قرار داد. این کار برای پوست‌های خشک ملتهب گرم (اگزما) مخصوصا در افراد گرم مزاج و مکان‌های گرم و خشک بسیار مناسب است. این عمل باعث تسکین خارش و جوش‌های پوستی ناشی از حرارت نیز می‌شود.
خیار را می‌توان رنده نمود و داخل تشت یا وان آبی ریخت تا شخص در آن نشسته یا غوطه‌ور شود. این عمل برای کودکان و اطفال بسیار مفید و عملی است زیرا مزاج کودکان نسبت به بزرگسالان در بیشترین حد حرارت خود است و با افزایش سن حرارت بدن مخصوصا بعد از 40 سالگی کاهش می‌یابد. ازاین رو است که انرژی برای دویدن و بازی و یادگیری مطالب در کودکان بیشتر است. بدیهی است با سبک زندگی غلط امروزی و مصرف فست‌فودها و تنقلات مضر (چیپس و پفک) یا سرخ کردنی‌ها و سس‌های تند، حرارت مزاج در اطفال بالاتر رفته باعث سوء مزاج، کم خوابی، بیش فعالی، کاهش تمرکز و افزایش پرخاشگری در کودکان می‌شود. اگر از تکه‌های خیار یا رنده شده آن در شربت‌ها استفاده شود، ضمن ایجاد تنوع و ظاهری زیبا، باعث خنک شدن مزاج شربت نیز می‌شود.
افراد با مزاج سرد باید در مصرف خیار احتیاط کنند. مصلح آن عسل یا خرما و یا ادویه‌جاتی مثل سیاهدانه و زنیان و یا نعناع می‌باشد. بدیهی است خیار هم نباید همراه غذا مصرف شود.
