ذات الریه یا سینه پهلو یک عفونت ریوی است که می تواند به واسطه باکتری ها، قارچ ها، یا ویروس ها شکل بگیرد. از علائم این شرایط می توان به تنگی نفس، تب و سرفه اشاره کرد.
به گزارش گروه سلامت عصر ایران به نقل از "اینسایدر"، در ادامه با چند دلیل اصلی بروز ذات الریه و چگونگی پیشگیری از آن بیشتر آشنا می شویم.
باکتری ها
ذات الریه باکتریایی به هر نوع ذات الریه با منشا باکتری گفته می شود و به طور معمول با آنتی بیوتیک ها درمان می شود. استرپتوکوک پنومونیه که به طور معمول در بینی و گلو دیده می شود، یکی از شایع‌ترین دلایل ذات الریه باکتریایی است. باکتری ها می توانند از طریق قطرات بزاق یا مخاط هنگام عطسه یا سرفه پخش شوند. در شرایطی که افراد بسیاری حامل این باکتری هستند بدون این که بیماری شوند، استرپتوکوک پنومونیه اغلب موجب ذات الریه در افراد مسن، کودکان خردسال، و افراد سیگاری یا آنهایی می شود که به واسطه بیماری یا مصرف دارو از سیستم ایمنی ضعیفی برخوردار هستند.
باکتری های دیگر نیز می توانند موجب بروز ذات الریه شوند، اگرچه شیوع آنها کمتر است. این شرایط به نام ذات الریه غیرمعمول یا ذات الریه پیاده روی شناخته می شود. این نوع اغلب دارای علائم خفیف‌تر است و فرد مجبور به استراحت در تختخواب نمی شود.
قارچ ها
هاگ برخی انواع قارچ در صورت استنشاق در مقادیر زیاد می تواند به ذات الریه منجر شود. البته ذات الریه قارچی شیوع بسیار کمتری نسبت به انواع باکتریایی دارد.
از جمله قارچ هایی که می توانند موجب ذات الریه شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- هیستوپلاسموز
- کریپتوکوکوس
- کوکسیدیوئیدومایکوزیس
کشاورزان، کارگران فعال در بخش کشاورزی، و محوطه سازان در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ذات الریه قارچی قرار دارند زیرا در تماس مستقیم با خاک که می تواند حاوی قارچ ها باشد، کار می کنند.
افزون بر این، قارچ پنوموسیستیس جیرووسی می تواند موجب شرایطی جدی به نام ذات الریه پنوموسیستیس در افراد مبتلا به نقص ایمنی، مانند آنهایی که به اچ‌آی‌وی مبتلا هستند یا به تازگی عمل پیوند عضو داشته اند، منجر شود. ذات الریه قارچی با داروهای ضد قارچ قابل درمان است.
ویروس ها
برخی ویروس ها مانند آنهایی که موجب چشم صورتی (ورم ملتحمه) یا آنفلوآنزا می شوند می توانند موجب ذات الریه شوند. ذات الریه ویروسی به طور معمول خفیف‌تر از ذات الریه باکتریایی بوده و دوره بیماری نیز کوتاه‌تر است زیرا التهاب کمتری در بدن ایجاد می شود.
بیماری های تنفسی مانند آنفلوآنزا یا کووید-19 می توانند به واسطه التهاب و انباشت مایع در ریه ها که تنفس را برای بیماری دشوارتر می کند، موجب ذات الریه شوند.
برای بیشتر ذات الریه های ویروسی تعداد محدود یا هیچ درمانی وجود ندارد، به این معنی که بیمار باید برای به پایان رسیدن دوره عفونت صبر کند. با این وجود، اگر پزشک بر این باور باشد که یک ویروس آنفلوآنزا دلیل ذات الریه است، ممکن است برخی درمان های ضد ویروس یا داروهای دیگر را برای کمک به تسهیل تنفس بیمار تجویز کند.
ذات الریه بیمارستانی
ذات الریه بیمارستانی به مواردی ارجاع می شود که فرد به هر نوع ذات الریه طی مدت 48 ساعت یا بیشتر پس از پذیرش در بیمارستان مبتلا می شود. این شرایط نه تنها به دلیل احتمال ضعف در سیستم ایمنی بیمار به واسطه بیماری های دیگر جدی است، بلکه باکتری هایی که در بیمارستان وجود دارند می توانند در برابر آنتی بیوتیک ها مقاوم باشند.
از دلایل ذات الریه بیمارستانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
کادر درمان ممکن است عامل بیماری‌زا را هنگام سرکشی از یک بیمار به بیمار دیگر با دست، لباس، یا تجهیزات خود پخش کنند.
بهداشت ضعیف دهان که احتمال ورود باکتری ها از بزاق به ریه ها را افزایش می دهد. به این شرایط میکروآسپیراسیون گفته می شود.
میکروآسپیراسیون ها می توانند در بیمارستان خطرناک شوند زیرا بیماران نه تنها در تماس با باکتری های بیشتری هستند، بلکه با انواع متفاوتی از آنچه در خانه تجربه می کنند، مواجه هستند. در همین حال، بهداشت دهان در بیماران بستری در بیمارستان به طور معمول از اولویت های اصلی محسوب نمی شود زیرا کادر درمان روی مشکلاتی که بیماران به دلیل آن بستری شده اند، متمرکز شده و این شرایط می تواند سطوح باکتری ها در دهان آنها را افزایش دهد.
رعایت بهداشت دهان مانند مسواک زدن دندان ها طی دوران بستری شدن در بیمارستان ممکن است خطر ذات الریه بیمارستانی را کاهش دهد.
ذات الریه مرتبط با دستگاه تنفس مصنوعی
ذات الریه مرتبط با دستگاه تنفس مصنوعی یکی دیگر از اشکال ذات الریه است که می تواند هنگام اتصال فرد به دستگاه تنفس مصنوعی به واسطه ورود میکروب ها به لوله تنفسی وی شکل بگیرد.
ذات الریه آسپیراسیون
ذات الریه آسپیراسیون نوعی از ذات الریه است که هنگام ورود غذا یا مایع به درون ریه ها و بروز عفونت شکل می گیرد. این یکی از شایع‌ترین دلایل ذات الریه در بیمارانی است که در مراکز مراقبت بلند مدت حضور دارند. اگرچه موارد این بیماری طی دهه گذشته به میزان قابل توجهی کاهش داشته است اما همچنان یک خطر ویژه برای بیمارانی که بیش از 65 سال سن دارند، محسوب می شود.
چه کسی در معرض خطر قرار دارد؟
برخی افراد در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به ذات الریه قرار دارند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افرادی که بیش از 65 سال سن دارند
- کودکانی که کمتر از دو سال سن دارند
- افرادی دارای سیستم ایمنی ضعیف به واسطه بیماری، مانند دیابت و سرطان، و همچنین آنهایی که به بیماری های مزمن ریه مبتلا هستند
- افرادی که سیگار می کشند
- افرادی که داروهایی مانند شیمی درمانی و استروئیدها را استفاده می کنند
- بیماران بستری در بیمارستان از جمله آنهایی که به دستگاه تنفس مصنوعی متصل می شوند
- افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی، به ویژه آنهایی که درمان ضد ویروس دریافت نکرده یا آنهایی که اچ‌آی‌وی خود را به خوبی کنترل نمی کنند
چگونه از ذات الریه پیشگیری کنیم
شما می توانید برخی اقدامات را در راستای کاهش خطر ابتلا به ذات الریه مد نظر قرار دهید، از جمله:
افرادی که در معرض خطر قرار دارند باید واکسن کونژوگه پنوموکوک یا واکسن پلی ساکاریدی پنوموکوک که هر دو در برابر ذات الریه استرپتوکوک محافظت ایجاد می کنند را دریافت کنند.
- هر فردی که بیش از شش ماه سن دارد باید باید به صورت سالانه واکسن آنفلوآنزا را دریافت کند.
- افراد سیگاری باید این عادت مضر را ترک کنند.
- دست ها را باید به طور منظم با آب و صابون شستشو دهید.
- بیماری های مزمن مانند آسم، بیماری قلبی و دیابت باید به خوبی مدیریت شوند.
- افراد مبتلا به اچ‌آی‌وی باید درمان ضد ویروس را آغاز کنند.
- بیماران بستری در بیمارستان باید تلاش کنند تا هرچه سریع‌تر راه رفتن را آغاز کنند زیرا این می تواند ظرفیت ریه ها را افزایش داده و از انباشت مایع پیشگیری کند.
افزون بر این، هر فردی که در بیمارستان بستری می شود باید بسته بهداشت دهان و دندان را به همراه داشته باشد. شما می توانید موارد زیر را در این بسته قرار دهید:
- یک مسواک با کیفیت بالا با برس نرم
- خمیردندانی که حاوی موادی مانند فلوراید برای کمک به تجزیه پلاک دندان
- دهانشویه های ضد عفونی کننده بدون الکل
--------------------------------------------------------------
بیشتر بخوانید:
*کرونا و مشکل ذات الریه خاموش!
*سینه پهلو چیست؟
*علائم بیماری ریوی را بشناسید
