تحریریه پزشک امروز
وضعیت‌های مهمی نظیر خونریزی‌های رحمی و بی‌حرکت بودن جنین می‌توانند نگرانی‌هایی در مادر ایجاد کند. هدف اصلی دستگاه جنین‌یاب، حصول اطمینان از سلامت جنین برای مادر و پزشک است. ضربان قلب جنین تا هفته بیست و چهارم به کمک گوشی مامایی شنیده نمی‌شود؛ ولی دستگاه جنین‌یاب به راحتی صدای ضربان قلب جنین را گاهی زودتر از هشت هفتگی به گوش پزشک می‌رساند.
آشکارسازی‌های ضربان قلب جنین (جنین‌یاب)، دستگاه‌های بسیار باصرفه‌ای هستند که با استفاده از اولتراسوند امکان دسترسی به اطلاعات دیداری و شنیداری درباره جنین را فرهم می‌کند. توانایی این دستگاه در محاسبه سرعت ضربان قلب جنین، با دقت بسیار بالایی کاربرد ارزشمند تشخیصی و غیرتهاجمی آن را نشان می‌دهد.
پزشکان، پرستاران بخش زایمان و متخصصان مامایی برای ثبت سرعت ضربان قلب جنین نیز از این دستگاه استفاده می‌کنند و موارد غیرطبیعی ثبت و به سرعت توسط دستگاه هشدار داده می‌شود. انواع پیشرفته این دستگاه قادر به آشکارسازی جریان‌های دوطرفه خون است و به پزشک این امکان را می‌دهد که عروق مادری نظیر شریان رحمی را ارزیابی کند.
در روش قدیمی، سرعت ضربان قلب جنین با اندازه‌گیری زمان قله‌های موج قابل محاسبه بود؛ ولی آشکارسازها از یک همبسته‌ساز خودکار استفاده می‌کنند که یک الگو از سیگنال دریافتی ساخته و هنگام دریافت سیگنال جدید با قبلی مقایسه می‌کند. اگر سیگنال جدید نویز باشد با سیگنال الگو مطابقت نخواهد داشت و در محاسبه FHR استفاده نمی‌شود. بنابراین این سیستم خودکار اثر نویزهای خارجی را کاهش و دقت اندازه‌گیری را افزایش می‌دهد. برخی از جنین‌یاب‌ها به طور دقیق از لحاظ ساختمان ظاهری مثل اوتوسکوپ‌های پزشکی هستند.
ساختار فیزیکی- مکانیکی دستگاه
عملکرد دستگاه به این صورت است که آشکارسازهای قلب جنین، امواج صوتی فرکانس بالا را به صورت پالس یا پیوسته به بافت می‌فرستد؛ سپس، امواج صوتی توسط مبدل‌های کریستال پیزوالکتریک منتقل می‌شوند. پروب روی شکم مادر قابل ناحیه قلب جنین قرار می‌گیرد.
اغلب برای انتقال موثر امواج التراسوند از پروب به بدن و از بدن به پروب از ژل اکوستیکی استفاده می‌شود. در نوع امواج پیوسته وقتی جریان الکتریکی در طول کریستال حرکت می‌کند، کریستال شروع به ارتعاش و انرژی صوتی را تولید و منتقل می‌کند؛ کریستال دوم هم اکوها را از بدن دریافت می‌کند. در سیستم‌های پالس- داپلر یک کریستال به طور متناوب امواج را به بدن فرستاده، اکوی بازگشتی آنها را دریافت می‌کند.
در هر دو سیستم، موج بازگشتی، دوباره به سیگنال الکتریکی تبدیل می‌شود که می‌تواند به صورت یک موج قابل مشاهده باشد. فرکانس امواج بازگشتی با سرعت و حرکت‌های جنین در ارتباط است؛ زیرا طبق اصل داپلر، حرکت به سمت مبدل، فرکانس را افزایش می‌دهد. آشکارساز این تغییر فرکانس را تقویت کرده، به بلندگو یا گوشی می‌فرستد. این تغییر فرکانس «شیفت داپلر» نام دارد...
برای خواندن بخش دوم- دستگاه جنین یاب- اینجا کلیک کنید.