آمبولی ریه چیست؟؛ سوالات رایج درباره علائم، تشخیص و درمان آمبولی ریه

 

مشکلات بسیاری می‌توانند باعث اختلال در عملکرد ریه شوند و تنفس را دچار مشکل سازند. یکی از خطرناک‌ترین این مشکلات آمبولی ریه است. آمبولی ریه اگر به موقع کنترل نشود، باعث مرگ بیمار خواهد شد.

انسداد در یکی از عروق ریه، آمبولی ریه نام دارد. بیشتر مواقع این عارضه توسط لخته‌های خونی به وجود می‌آید از پاها و گاهی از قسمت‌های دیگر شروع می‌شود و به سمت ریه حرکت می‌کند. این لخته‌ها جلوی خون‌رسانی به ریه را می‌گیرند.

 

هرچند آمبولی ریه خطرناک است ولی اگر به سرعت درمان شود، احتمال مرگ کم می‌شود.

 

دلیل آمبولی ریه؛ چرا آمبولی ریه اتفاق می‌افتد؟

علائم آمبولی ریه به مواردی گوناگونی بستگی دارد؛ مثلا اینکه چه قدر از ریه درگیر شده باشد، اینکه بیمار زمینه بیماری‌های قلبی یا ریوی داشته باشد یا نه و اینکه اندازه لخته‌ها چقدر باشد.

علائم و نشانه‌های متداول آمبولی ریه عبارتند از:
تنگی نفس: این علامت معمولا به‌طور ناگهانی آغاز و همیشه با فعالیت بدنی شدیدتر می‌شود.
درد قفسه سینه: ممکن است احساس کنید که دارید دچار حمله قلبی می‌شوید. این درد معمولا در هنگام کشیدن نفس عمیق (پلورزی)، سرفه کردن، غذاخوردن، خم‌شدن یا دولا‌شدن بدتر می‌شود و با انجام فعالیت بدنی شدیدتر خواهد شد، اما با استراحت‌کردن از بین نمی‌رود.

سرفه: ممکن است دچار سرفه‌هایی شوید که با خلط خونی یا خلط با رگه‌های خون همراه‌اند.
سایر علائم و نشانه‌هایی که می‌توانند با آمبولی ریه ایجاد شوند عبارتند از:
درد یا تورم پا‌ها یا یکی از آنها، معمولا در ماهیچه‌ی ساق پا.
پوست مرطوب یا بی‌رنگ (سیانوز).
تب.
تعریق شدید.
ضربان قلب سریع یا نامنظم.
سبکی سر یا سرگیجه.

آمبولی ریه می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. اگر بدون دلیل خاصی دچار تنگی نفس، درد قفسه‌ی سینه یا سرفه‌هایی با خلط خونی شده‌اید، فورا به دنبال کمک پزشکی بروید.

 

آمبولی ریه می‌تواند بسیار خطرناک باشد. حدود یک‌سوم از افراد با آمبولی ریه‌ی تشخیص داده‌نشده یا درمان‌نشده زنده نمی‌مانند، با این‌حال هنگامی که این عارضه به‌موقع تشخیص داده و درمان شود، این میزان به‌طرز چشمگیری کاهش می‌یابد.

آمبولی ریه ممکن است به پرفشاری خون ریوی نیز منجر شود؛ وضعیتی که در آن فشار خون در ریه‌های شما و در سمت راست قلب‌تان بیش‌ازحد بالاست. هنگامی که گرفتگی‌هایی در عروق داخل ریه‌هایتان داشته باشید، قلب‌تان باید برای به‌جریان‌انداختن خون در آن رگ‌ها سخت‌تر کار کند. این مسئله، فشار خون را در داخل این رگ‌ها و سمت راست قلب افزایش می‌دهد که می‌تواند قلب شما را ضعیف کند.

در موارد نادر، آمبولی‌های کوچکی به‌طور مکرر اتفاق می‌افتند، به مرور زمان گسترش می‌یابند و به پرفشاری ریوی مزمن منجر می‌شوند که به پرفشاری ریوی ترومبوآمبولیک مزمن نیز معروف است.

جلوگیری از تشکیل لخته در رگ‌های عمقی پا‌ها (ترومبوز ورید عمقی)، به پیشگیری از آمبولی ریه کمک خواهد کرد. به این دلیل اکثر بیمارستان‌ها در مورد اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از لخته‌شدن خون بسیار جدی هستند، ازجمله:

1. رقیق کننده خون (ضدانعقادها): این دارو‌ها اغلب قبل و بعد از جراحی به افرادی که در معرض خطر تشکیل لخته هستند و همچنین کسانی که به‌خاطر حمله‌ی قلبی، سکته مغزی یا عوارض ناشی از سرطان در بیمارستان بستری شده‌اند، داده می‌شود.

2. جوراب‌های فشرده‌سازی (واریس): جوراب‌های فشرده‌سازی (واریس)، پا‌ها را به‌طور یکنواخت تحت فشار قرار می‌دهند و به رگ‌ها و عضلات پا کمک می‌کنند خون را به‌طور مؤثرتری حرکت بدهند. آن‌ها یک راه مطمئن، ساده و ارزان برای جلوگیری از راکدشدن خون در طول و پس از جراحی عمومی هستند.

3. بالا‌آوردن پا: بلندکردن پاهایتان در هر زمان ممکن و در طول شب نیز بسیار مؤثر است. با قراردادن چند کتاب یا آجر، پایین تخت‌تان، پاهایتان را 10 تا 15 سانتی‌متر بالا بیاورید.

4. فعالیت بدنی: حرکت‌کردن در اسرع وقت پس از جراحی، به پیشگیری از آمبولی ریه و سرعت‌بخشیدن به روند بهبودی کمک می‌کند. این یکی از دلایل اصلی است که پرستاران از بیماران می‌خواهند هرچه زودتر از جایشان بلند شوند – حتی در همان روزی که جراحی داشته‌اند – و علی‌رغم وجود درد در محل برش جراحی، چند دقیقه راه بروند.

 

5. فشرده‌سازی پنوماتیک (بادی): این درمان از پاپوش‌هایی به بلندی ران یا ساق پا استفاده می‌کند که هر چند دقیقه یک‌بار به‌طور خودکار با هوا پر و سپس خالی می‌شوند تا رگ‌های پا را ماساژ بدهند و فشرده کنند و از این طریق جریان خون را بهبود ببخشند.

قرص برای درمان لخته خونی در ریه

عوارض قرص‌های ضد لخته چیست؟