تنفس از طریق دهان؛ علائم و پیامدهای آن

 

یکی از مسئولیت‌های بینی مرطوب کردن هوایی است که وارد بدن می‌شود. مخاط بینی با محافظت از اندام‌های داخلی، تنفس هوا را کارآمدتر می‌سازد.

تنفس از طریق دهان روشی عادی برای تنفس محسوب نمی‌شود. بینی انسان اندامی ویژه برای انجام عمل دم و بازدم است. زمانی که تنفس از طریق دهان انجام می‌شود، احتمالا اتفاقی رخ داده است که در روش عادی تنفس فرد تغییری ایجاد کرده است. این شرایط می‌تواند بواسطه بروز انسداد در مسیر هوا یا در نتیجه یک عادت بد شکل گرفته باشد.

زمانی که تنفس از طریق دهان ادامه یافته و حالت مزمن به خود می‌گیرد، پیامد‌های آن می‌توانند بد و بدتر شوند. هرچه هوای بیشتری را از طریق دهان تنفس کنید، مشکلات در آینده بزرگ‌تر خواهند بود. از این رو، درمان نیز دشوارتر خواهد شد.

یکی از مسئولیت‌های بینی مرطوب کردن هوایی است که وارد بدن می‌شود. مخاط بینی با محافظت از اندام‌های داخلی، تنفس هوا را کارآمدتر می‌سازد. همچنین، باکتری‌ها و ذراتی که ممکن است از محیط خارج وارد بدن شوند توسط بینی پالایش می‌شوند. با متوقف کردن عناصر آلوده کننده، بینی به پیشگیری از آلرژی‌ها و عفونت‌ها کمک می‌کند.

شاید تنفس از طریق دهان مساله‌ای نسبتا آشکار به نظر برسد. فقط با دیدن این که شخصی لب‌های خود را باز می‌کند تا هوا وارد بدن شود، می‌توان این شرایط را تشخیص داد. اما مساله به همین سادگی نیست. تنفس از طریق دهان می‌تواند لحظه‌ای و حتی فیزیولوژیک باشد. در شرایطی که به میزان زیاد اکسیژن نیاز است، بدن انسان به دهان متوسل می‌شود. آن چه طبیعی نیست تداوم این شرایط با گذشت زمان است.

از جمله علائم تنفس از طریق دهان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

وجود زبان بین دندان‌ها زمانی که حفره دهان بسته می‌شود.

استراحت شبانه ضعیف که با خستگی در طول روز بعد افزون بر نشانه‌های خواب ضعیف مانند حلقه‌های تیره زیر چشم‌ها مشخص می‌شود.

تغییراتی که در صدای فرد رخ می‌دهد. افراد به ویژه کودکان ممکن است با صدایی که به اصلاح تودماغی گفته می‌شود، صحبت کنند که عادی به نظر نمی‌رسد.

تغییراتی که در دهان و دندان رخ می‌دهد. تنفس از طریق دهان می‌تواند موجب تغییر در قوس‌های دندانی، به ویژه در کودکان شود. دندان‌ها در وضعیت خوبی قرار نداشته و حتی ممکن است درآمدن آن‌ها با تاخیر صورت بگیرد.

فرد با احساس خشکی مواجه می‌شود. زمانی که تنفس از طریق دهان صورت می‌گیرد، مخاط باکال و لب‌ها هر دو دچار خشکی می‌شوند. در این شرایط بروز ترک در کناره‌های دهان رایج است.

فرد با عفونت‌های مکرر مواجه می‌شود. افرادی که از طریق دهان تنفس می‌کنند بیشتر از فارنژیت، سینوزیت و اوتیت مکرر رنج می‌برند. بینی یکی از نخستین خطوط دفاعی بدن برای جلوگیری از ورود میکروارگانیزم‌ها است و تنفس از طریق دهان می‌تواند ورود آن‌ها را تسهیل کند.

خروپف. افرادی که از طریق دهان تنفس می‌کنند، هنگام خواب خروپف می‌کنند و این به آپنه خواب منجر می‌شود که بیداری‌های شبانه که فرد متوجه آن‌ها نمی‌شود را موجب می‌شود.

به طور کلی، مسیر‌های هوایی مسدود شده بدن را وادار به تنفس از طریق دهان می‌کنند. دلایل انسداد مختلف هستند که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

هایپرتروفی لوزه: این شرایطی شایع بین کودکان است. در این شرایط بافت لنفاوی لوزه‌ها یا آدنوئید‌ها یا هر دو بزرگ می‌شود. به دلیل موقعیت خود، زمانی که اندازه لوزه‌ها بزرگ می‌شود، بخشی از مسیر هوایی که از بینی عبور می‌کند، دچار اختلال می‌شود.

رینیت و سینوزیت: التهاب مزمن مخاط بینی یا سینوس‌ها می‌تواند تنفس از طریق بینی را دشوار سازد. این ممکن است یک واکنش آلرژیک مداوم یا عفونت‌های مکرر باشد. منشا هرچه که باشد، نتیجه نهایی به طور معمول یکسان است و ورود هوا از طریق بینی با دشواری مواجه می‌شود.

انحراف تیغه بینی: به واسطه نقصی مادرزادی یا یک تروما، تیغه بینی ممکن است دچار انحراف شود. اگر انحراف قابل توجه باشد، یک یا هر دو سوراخ بینی دچار انسداد می‌شود. اگرچه عمل جراحی برای اصلاح انحراف می‌تواند انجام شود، اما گاهی اوقات علائم حتی پس از این کار نیز به طور کامل بهبود نمی‌یابند.

پولیپ‌های بینی: غشا مخاطی بینی می‌تواند بیش از حد رشد کرده و وارد لومن سوراخ بینی شود. این توده‌های غیرطبیعی پولپ‌های بینی هستند. پولیپ‌ها چه از نظر کمیت یا حجم ممکن است مانع جریان هوا شوند.

تنفس از طریق دهان در بلند مدت می‌تواند پیامد‌هایی جدی به همراه داشته باشد که از آن جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

عفونت‌های تنفسی: از سرماخوردگی تا سینه پهلو را شامل می‌شود.

کاهش اکسیژن ارسالی به مغز: هوای استنشاق شده از طریق دهان استفاده از اکسیژن را کاهش می‌دهد. اکسیژن کمتر در جریان خون موجب افت عملکرد‌های عصبی می‌شود. دشواری در یادگیری بین کودکانی که از طریق دهان تنفس می‌کنند، رایج است.

تغییرات در ستون فقرات: تنفس از طریق دهان با پوسچر ضعیف‌تر بدن مرتبط است. افرادی که از طریق دهان تنفس می‌کنند به طور معمول سر خود را به سمت جلو آورده و ستون فقرات با تغییر در ساختار خود این حرکت را کپی می‌کند.

رشد ضعیف جمجمه: تنفس از طریق بینی از جمله مواردی است که به طور غیر مستقیم بر رشد استخوان و جمجمه انسان تاثیر می‌گذارد. اگر کودک در سنین پایین از طریق دهان تنفس کند، این کار استخوان‌های جمجمه را برای رشد درست تحریک نمی‌کند. فک پایین به اندازه کافی رشد نمی‌کند و کام دهان به درستی شکل نمی‌گیرد.