بیوایمپلنت‌ها جایگزینی مناسب در آسیب‌های نسجی (۱)

تحریریه پزشک امروز

ایده جایگزینی اعضاء و جوارح معیوب و بیمار با نمونه ساخت بشر از دیرباز توسط جراحان مختلف مطرح شده اما از جنگ جهانی دوم به‌علت سیل مجروحان، از سوی مراکز علمی و دانشمندان مورد توجه قرار گرفت. این ایده منجر به تهیه و تولید بسیاری از ایمپلنت‌های سنتتیک شد که البته فاصله بسیار با نوع زنده بافت معیوب داشتند.

از دهه 1980 با گذر مهندسی نسج Tissue Engineering از مرحله آزمایشگاهی، اکنون تمام توجهات برای جایگزینی نسوج و اعضاء معیوب با نوع زنده به این رشته معطوف شده است.

دیدگاه جدید به کارگیری بیوتکنولوژی برای تولید نسوج و اعضاء حقیقی به جای استفاده از فلزات و پلیمرها- که فاصله زیاد با اجزاء زنده بدن دارند- با مقبولیت و استقبال گسترده بازارهای مالی و کمپانی‌های دارویی و تجهیزات پزشکی مواجه شده، چرا که پتانسیل بالای تجاری آن بسیار مشهود است.

مهندسی نسج Tissue Engineering و تولید فرآورده‌های پیوندی که بر اساس علوم و مهندسی نسبت به بازسازی، نگهداری، ارتقاء و یا جایگزینی بافت‌ها یا اعضای انسان اقدام می‌کنند، منجر به تولید طیف وسیعی از محصولات شده که سه منشا بافت‌های انسانی (Autologous & Allogenic tissues)، نسوج یا اعضای حیوانی (Xenotransplant) و مواد بیولوژیک از منشا بی‌مهرگان نظیر مرجان‌ها تهیه می‌شوند.

پس از تهیه ماتریکس زمینه‌ای برای تولید محصولات، سلول‌های کشت‌داده شده انسان با دیگر پستانداران یا دیگر فاکتورهای رشد به این محصولات ترکیب می‌شود. در حالی که تا سال 1995 این محصولات 20 درصد ایمپلنت‌های کاربردی را تشکیل می‌دادند، در حال حاضر با توجه به مزایای بسیار بالاتر آنها به سهم بیش از 50 درصد دست یافته‌اند.

با توجه به اینکه سیستم اسکلتی بدن حجیم‌تر و بزرگ‌ترین دستگاه بدن را تشکیل می‌دهد، در معرض بسیاری از بیماری‌ها و سوانح بوده بنابراین دچار آسیب‌های مختلف می‌شود که در بسیاری از موارد نیاز به درمان جایگزین برای تسریع و یا بازسازی سیستم استخوانی وجود دارد. فرآورده‌های ایمپلنت بیولوژیک بافت‌های استخوانی و اسکلتی، جزء پرمصرف‌ترین رده مصرفی در رشته‌های مختلف پزشکی و دندانپزشکی است به‌طوری که تنها در ایالت متحده سالانه بیش از یک میلیون گرافت استخوانی استفاده می‌شود.

پیشرفت‌های چشمگیر بیوتکنولوژی و مهندسی نسج در زمینه سیستم اسکلتی عضلانی و به‌کارگیری فناوری‌های نو در زمینه تولید فرآورده‌های بیولوژیک، سبب تغییر انقلابی توجه از پیچ و پلیت و ایمپلنت‌های فلزی به محصولات بیولوژیک شده به‌طوری که این نسل جدید محصولات سبب گسترش راه‌های درمانی، بهبود چشمگیر درمان و کیفیت زندگی بیماران شده و در بسیاری از موارد از هزینه کلی درمان و نگهداری معلولان کاسته است.

با توجه به توانایی دوباره‌سازی بافت‌های عضلانی و اسکلتی بدن تاکنون رویکرد زمانی به‌صورت تامین خواص مکانیکی بخش آسیب‌دیده با ایمپلنت‌های فلزی بوده تا بافت‌های بدن فرصت بازسازی لازم را پیدا کنند ولی با ورود ایمپلنت‌های بیولوژیک علاوه بر ایجاد ساپورت مکانیکی لازم، بیوایمپلنت‌های تسریع‌کننده ترمیم بوده و با تسهیل ترمیم به‌عنوان جسم خارجی تلقی نمی‌شوند. کشورمان با جمعیت بیش از 75 میلیون نفر، سالانه به‌صورت بالقوه نیازمند مقدار قابل توجهی از فرآورده‌های فوق‌الذکر است.

شرکت همانندساز بافت وابسته به لیدکو- تحت پوشش سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران- با هدف تولید بیوایمپلنت‌های پیوندی با استانداردهای بین‌المللی در سال 1382 برای تولید فرآورده‌های مورد نیاز بیماران از طریق مهندسی بافت و کشت سلولی تاسیس شد.

این فرآورده‌ها بر اساس استانداردهای جهانی آزمایشگاهی GTP، Good Manfacturing GMP ، تحت محیط تمیز ISO class 4 تهیه شده و کفایت فرآیند تولید با تست‌های متعدد سرولوژی و میکروبیولوژی کنترل می‌شود. همچنین محصولات نهایی تحت تست‌های کنترل کیفی بیومکانیک و بیولوژیک قرار گرفته و کیفیت محصول نهایی از هر لحاظ کنترل می‌شود.

با بهره‌گیری از بهترین تکنولوژی روز؛ در حال حاضر این شرکت در حال تولید رده‌های مختلف محصول بیوایمپلنت استخوانی برای تامین نیاز طیف وسیعی از بیماران نیازمند کشور است و مازاد تولیدات مهندسی نسج شرکت نیز به مراکز فوق‌تخصصی کشورهایی نظیر مصر، عربستان، قطر، سوریه و ... صادر می‌شود که با اقبال عمومی متخصصان این کشورها مواجه شده است...

برای خواندن بخش دوم- بیوایمپلنت‌ها جایگزینی مناسب در آسیب‌های نسجی- اینجا کلیک کنید.