آشنایی با دستگاه نوارعضله (۱)

 تحریریه پزشک امروز

الکترومایوگرافی تکنیکی تجربی در باب بسط، ثبت و آنالیز سیگنال‌های الکتریکی عضله است. سیگنال‌های الکتریکی عضله به‌وسیله دگرگونی‌های فیزیولوژیکی در غشاء فیبر غضلانی شکل می‌گیرند. EMG اندازه‌گیری سیگنال الکتریکی همراه با تحریک عضله است که می‌تواند شامل عضلات ارادی و غیرارادی شود. وضعیت EMG حاصل از انقباض‌های عضله ارادی به میزان کشش بستگی دارد.

واحد عملکردی انقباض عضله، یک واحد حرکتی است که متشکل از نورون حرکتی آلفای منفرد است و تمام فیبرهایی که از آن منشعب می‌شوند. وقتی پتانسیل عمل عصب حرکتی که فیبر را تغذیه می‌کند به آستانه دیپلاریزاسیون برسد فیبر عضله منقبض می‌شود. دپلاریزاسیون باعث ایجاد میدان الکترومغناطیسی می‌شود و این پتانسیل به عنوان ولتاژ اندازه گرفته می‌شود. دپلاریزاسیون که در طول غشای عضله منتشر می‌شود، یک پتانسیل عمل عضله است. پتانسیل عمل واحد حرکتی، مجموع پتانسیل عمل‌های منفرد تمامی فیبرهای واحد حرکتی است.

بنابراین سیگنال EMG جمع جبری تمام پتانسیل عمل‌های واحدهای حرکتی موجود در ناحیه‌ای است که الکترود در آنجا قرار گرفته است. ناحیه قرار گرفتن الکترود، اغلب شامل بیش از یک واحد حرکتی است زیرا فیبرهای عضلانی واحدهای حرکتی مختلف در تمام طول عضله، در ترکیب با هم قرار دارند. هر بخش از عضله می‌تواند حاوی فیبرهای متعلق به حدود 20 تا 50 واحد حرکتی باشد. یک واحد حرکتی مستقل می‌تواند دارای 3 تا 2000 فیبر عضله باشد. عضلاتی که پنج حرکت را در کنترل دارند از تعداد فیبر عضلانی کمتری به ازای هر واحد حرکتی برخوردارند. (اغلب کمتر از 10 فیبر به ازای هر واحد حرکتی).

در مقابل، عضلاتی که محدوه وسیعی از حرکات را در کنترل دارند، دارای 100 تا 1000 فیبر در هر واحد حرکتی هستند. در خلال انقباض‌های عضلانی ترتیب خاصی وجود دارد، به این صورت که واحدهای حرکتی با فیبر عضلانی کمتر در ابتدا و سپس واحدهای حرکتی دارای فیبرهای عضلانی بیشتر منقبض می‌شوند تعداد واحدهای حرکتی عضلات بدن متغیر است.

EMG دو نوع اصلی دارد

‌ بالینی (که گاهی مواقع EMG تشخیصی نامیده می‌شود)

 Kine siological

EMG تشخیصی که به‌وسیله پزشک یا متخصص اعصاب انجام می‌شود، به مطالعه مشخصات پتانسیل عمل واحد حرکتی از نظر مدت و دامنه می‌پردازد و برای کمک به تشخیص آسیب‌شناسی اعصاب انجام می‌شود با این روش همچنین می‌توان دشارژهای خودبه‌خودی عضله در حال استراحت را ارزیابی کرد و یا فعالیت یک واحد حرکتی منفرد یا ایزوله را بررسی نمود.

Kine Siological EMG، نوعی EMG است که با تحلیل حرکت مرتبط است. این نوع از EMG رابطه بین عملکرد عضله با حرکت بخش‌های مختلف بدن را ارزیابی می‌کند و زمان‌بندی فعالیت عضله با حرکت را مورد بررسی قرار می‌دهد. به‌علاوه بسیاری از مطالعات در تلاش هستند تا قدرت عضله و نیروی تولیدشده در عضله را بررسی کنند. این تست در مواقعی انجام می‌شود که بیمار در دست‌ها، پاها، بازوها و صورت خود احساس ضعف می‌کند و به‌وسیله آن می‌توان تشخیص داد که این ضعف مربوط به بیماری عضله است. یا بیماری اعصاب و یا ‌آسیبی در ارتباط عصب و عضله ایجاد شده است.

ساختار فیزیکی- مکانیکی دستگاه

دستگاه الکترومایوگراف از الکتروهای ثبت‌کننده،پیش‌تقویت‌کنـنـده‌هــا، تقویت‌کننده‌ها، یک سیستم نمایشگر (یک CRT)، تعدادی جمع‌کننده و میانگین‌گیر (برای خلاصه کردن و قابل ارزیابی کردن نتایج) و یک سیستم ثبت‌کننده تشکیل می‌شود. رایج‌ترین روش انجام تست استفاده از الکترودهای سوزنی است. یک الکترود سوزنی با عبور از پوست وارد عضله می‌شود و فعالیت الکتریکی دریافت‌شده توسط الکترود روی صفحه نمایش داده می‌شود (یا ممکن است به صورت صوت از طریق یک بلندگو نمایان شود).

به‌دلیل آنکه عضلات اسکلتی مجزا بوده و اغلب واحدهای بزرگی هستند و هر الکترود تنها یک تصویر میانگین از فعالیت الکتریکی عضله انتخاب شده را ارائه می‌دهد، ممکن است برای به دست آوردن نتایج دقیق‌تر نیاز باشد الکترودهای متعددی در مکان‌های مختلف در عضله وارد شوند...

برای خواندن بخش دوم- آشنایی با دستگاه  نوارعضله- اینجا کلیک کنید.