سالمندی و پیامدهای آن (۱)

دکتر احمدعلی اکبری کامرانی

وظیفه و نقش پزشکان در کمک به سالمندان، جهت سپری کردن روزهایی مفید، بسیار حائز اهمیت است.

پزشکی که در زمینه طب سالمندان فعالیت دارد، بایستی بیماری‌ها را شناسایی کند و آنچه در این میان باید مورد توجه قرار گیرد.

تشخیص بیماری فرد و تمایز این بیماری‌ها با عوارض دوران کهولت است؛ چرا که بسیاری از بیماری‌ها در دوران کهولت قابل تشخیص و درمان هستند که متمایز از عوارض و پدیده‌های پیری است.

لذا، ضرورت دارد پزشک خانواده سالمندان، با توجه به شکایات سالمند، به مشکلاتی که هر چند مواجه شدن با آن گریزناپذیر است (ولی نیاز به آموزش دارد) توجه داشته باشد. نقش پزشک در این زمینه، آموزش مناسب سالمند در چگونگی کنار آمدن با مشکلات است. در واقع هنر طب سالمندی نیز چیزی غیر از این نیست.

متاسفانه گاه به اشتباه، شکایات بیمار، به حساب عوارض دوران کهولت گذاشته می‌شود؛ در حالی که قبل از اینکه سالمندی به هر دلیل دچار معلولیت شود، یقینا راه‌های درمانی وجود دارد تا از روند سریع بیماری‌ وی جلوگیری به عمل آید.

از نظر علم پزشکی، در صورتی که از عوارض و بیماری‌های دوران سالمندی بموقع پیشگیری شود، یک انسان قادر است عمری حدود «120-110» سال داشته باشد.

نقش پزشک در این مسیر، «قبل از آموزش بیماری»، «ایجاد فرهنگ مراجعه به موقع به پزشک» است. سالمندان بایستی به اهمیت مراجعات منظم و سالیانه به پزشک واقف باشند تا بدینوسیله از وخیم شدن عوارض دوران پیری ایشان به نحو مناسبی پیشگیری شود.

روند تغییر جمعیت در ایران چگونه است؟

در سال 1365:     45 درصد جمعیت زیر 15 سال     5 درصد جمعیت بالای 60 سال

در سال 1385:     25 درصد جمعیت زیر 15 سال    7 درصد جمعیت بالای 60 سال

در حال حاضر جمعیت ایران حدود 70 میلیون است که بیش از 5 میلیون نفر آن بالای 60 سال هستند.

در قرن گذشته در جهان به میانگین عمر بشر حدود 30 سال اضافه شده است، بطوریکه میانگین عمر ایرانیان در حال حاضر حدود 70 سال است.

آیا سالخوردگی جمعیت خوب است یا خیر؟

سالخوردگی جمعیت یعنی داشتن عمر طولانی که این از افتخارات و دستاوردهای مهم توسعه جامعه بشری و قطعا خوب است و علامت آن فائق آمدن بشر بر عوامل بیماری‌زا و مهلک می‌باشد.

اما همین پیر شدن جامعه بشری از چالش‌های مهم و بزرگ پیش‌رو در قرن آینده است. در صورت عدم آمادگی، برای مواجهه با این پدیده در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و سلامت عوارض مهمی خواهد داشت.

جمعیت سالخورده و پیر با چه عوارضی مواجه هستند؟

سالخوردگی خود به تنهایی بیماری نیست، اما در دوران سالمندی بار بیماری‌ها بالا است؛ یعنی بیماری‌ها زودتر اتفاق می‌افتند، زیرا اولا فرد سالخورده برای ابتلا به بیماری‌ها مستعدتر است و ثانیا به دلیل سخت‌تر شدن شرایط ترمیم و مبارزه با عارضه، بیماری‌ها دیرتر بهبود می‌یابند؛ هزینه‌های سلامت و بهداشت در دوران سالمندی بسیار سنگین است.

مثلا آمریکا برای 12 درصد جمعیت سالمندان خود 36 درصد کل هزینه‌های بهداشتی و درمانی را صرف می‌کند و شرکت‌های بیمه‌ای در آمریکا سالانه حدود 70 میلیارد دلار هزینه جمعیت سالمندان می‌کنند.

اگر یک جامعه از نظر اقتصادی و فرهنگی ضعیف باشد، و امکانات بهداشتی درمانی کافی برای در اختیار گذاشتن همه افراد جامعه نداشته باشد، اولین گروهی که محروم خواهند ماند سالمندان هستند؛ یعنی جامعه به طور ناخودآگاه یا حتی خودآگاه دست به تبعیض نسبی می‌زند (مثل تبعیض نژادی و ملیتی) و سالخوردگان را از امکانات بهداشتی درمانی محروم می‌کند (آژیسم)...

برای خواندن بخش دوم- سالمندی و پیامدهای آن- اینجا کلیک کنید.