علل بیماری روده تحریک پذیر
علل واقعی و اصلی این بیماری، شناخته شده نیست. بسیاری از محققین و پزشکان در طی سال‌ها بررسی و تحقیق، هنوز نتوانسته‌اند علت مشخصی برای این بیماری پیدا کنند ولی آنچه مشخص شده وجود بی‌نظمی در سیستم حرکتی روده‌هاست. در جدار رودهها، عضلات صاف قرار داشته و انقباض هماهنگ آنها سبب ایجاد فشار مناسب جهت حرکت مواد غذایی و مدفوع به طرف جلو می‌شوند.
در واقع وجود هماهنگی بین عضلات صاف، اعصاب روده‌ای و هورمون‌های گوارشی جهت ایجاد نظم در انقباضات روده مهم است. برخی انقباضات، سبب مخلوط شدن مواد غذایی درون روده شده و امکان جذب بهتر مواد غذایی را فراهم می‌آورند و در واقع انقباضات مخلوط کننده هستند که باعث جلوگیری از حرکت مدفوع به سمت جلو نیز می‌شوند از بین رفتن این نوع انقباضات منجر به اسهال در بیمار شده و تشدید این انقباضات به یبوست منتهی می‌شود.
اما انقباضات جلو برنده سبب حرکت مدفوع به طرف مقعد می‌گردند. کاهش این انقباضات به یبوست و افزایش آنها به اسهال منتهی می‌شود. با اینکه هنوز علت دقیق این بیماری را نمی‌شناسیم، ولی عوامل تشدید کننده بیماری شناخته شده است عضلات صاف جدار رودهها تحت تاثیر عوامل روحی، فشارهای کاری و خانوادگی و مصرف برخی غذاها، دچار گرفتگی (اسپاسم) می‌شوند. انقباضات نابجا و بیش از حد عضلات صاف رودهها، سبب تأخیر یا تسریع حرکت مواد غذایی موجود در رودهها شده و علایم بیماری به صورت یبوست، اسهال، شکم درد، نفخ شکم، تهوع، بی‌اشتهایی و ظاهر می‌گردند. البته بعضی وقت‌ها بدون محرک مشخص، این بی‌نظمی و علائم ناشی از آن دیده می‌شوند.
عوامل تشدید کننده علایم بیماری
فشارهای روحی و روانی (خصوصاً مشکلات خانوادگی و عاطفی)، اضطراب و نگرانی (شرکت در امتحانات مشکل، بیماری اقوام نزدیک و . . .)، فشار کاری فراوان، برخی مواد غذایی مانند سوسیس، کالباس، غذاهای نفاخ، قهوه، برخی سبزی‌ها و میوه‌ها، ادویه‌جات، ترشی‌جات، خورشت قورمه سبزی، سوپ، آش، شکلات و . . .، الکل، استعمال دخانیات، تغییرات آب وهوا، تغییرات در محل سکونت و کار، عوامل هورمونی (مثل دوران قاعدگی)، همه این موارد، سبب تشدید علایم در همه بیماران نمی‌شوند و حتی تاثیر آنها در یک بیمار نیز، در زمان‌های مختلف، متفاوت است در مورد نوع رژیم غذایی، هر فرد باید بداند که چه غذاهایی سبب تشدید علایم بیماری او می‌شوند.
در قدیم، علت زخم معده و اثنی‌عشر را افزایش ترشح اسید معده می‌دانستند ولی امروزه علت عمده این بیماری را نوعی میکروب بنام هلیکوباکترپیلوری می‌دانند که نحوه درمان بیماری را تغییر داده است. آیا در مورد بیماری روده تحریک پذیر نیز امکان فعالیت یک میکروب وجود دارد؟
در مورد کشف میکروب هلیکوباکترپیلوری و اثبات نقش آن در زخم معده و اثنی عشر، تا به حال مطالعات زیادی در دنیا صورت گرفته است این موضوع سبب شد تا در درمان زخم معده و اثنی‌عشر، مصرف آنتی‌بیوتیک‌های خاصی معمول شود.
در مورد بیماری روده تحریک پذیر نیز، مطالعات متعددی صورت گرفته، ولی تا به حال نتوانسته‌اند نقش میکروب خاصی را به اثبات برسانند ولی با توجه به بروز درصد قابل توجهی از موارد بیماری روده تحریک پذیر، به دنبال عفونت‌های باکتریال دستگاه گوارش و یا بیماری‌های التهابی روده نقش التهاب در پیدایش علایم روده تحریک پذیر، مورد توجه قرار گرفته است به طوری که در حال حاضر، احتمال دخالت درجات خفیفی از التهاب در ایجاد این بیماری، مطرح شده ولی هنوز اثبات نگردیده است.
نکته
فقط حوادث و اخبار ناگوار، سبب تشدید بیماری نمی‌شوند؛ بلکه اخبار خوش، مانند برنده شدن در قرعه‌کشی، قبولی در امتحانات، آمدن خواستگار . . . و موفقیت‌های بزرگ نیز ممکن است سبب تشدید علایم بیماری شوند. هیچ بیماری دیگری به اندازه بیماری روده تحریک پذیر، تحت تاثیر محیط (استرس، و رژیم غذایی و . . .) قرار نمی‌گیرد.
بیماران مبتلا به بیماری روده تحریک پذیر بیشتر از افراد دیگر، در دوران کودکی دچار صدمات روانی و اجتماعی شده‌اند. تا به حال هیچ نقشی برای عوامل عفونی، التهابی و سرطانی در بیماری روده تحریک پذیر شناخته نشده است، ولی این امید وجود دارد که با تحقیقات بیشتر در آینده، علت اصلی بیماری شناخته شود. خانم‌ها در دوران قاعدگی دچار تشدید علایم بیماری روده تحریک پذیر می‌شوند و این موضوع نقش عوامل هورمونی را در تشدید بیماری ثابت می‌کند.
برای خواندن بخش اول- بیماری روده تحریک پذیر- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- بیماری روده تحریک پذیر- اینجا کلیک کنید.
