اعتیاد به کافئین

موژان زرگرزاده؛ کارشناس تغذیه

همانطور که می‌دانید، این روزها مصرف کافئین برای مواجهه با استرس شدید و فشار کار به یک امر مهم تبدیل شده و بسیاری از افراد برای فعال ماندن قهوه می‌‌نوشند. در طول روز بارها شاهد هستیم که یکی از همکاران ما در اداره از صندلی خود بلند می‌شود و به سمت آشپزخانه می‌رود و با یک فنجان قهوه برمی‌گردد، بخاری که از فنجان قهوه بلند می‌شود، دیگران را نیز برای نوشیدن آن وسوسه می‌کند ودر واقع قهوه به انگیزه‌ای برای فعال ماندن تبدیل می‌شود.

در واقع نوشیدن قهوه آنقدر تکرار می‌شود که به یک عادت تبدیل شده و فرد احساس می‌کند به آن معتاد شده است و در زمان‌های مشخصی باید آن را بنوشد و وقتی صحبت از اعتیاد به میان می‌آید در واقع ترک آن با نشانه‌هایی همراه خواهد بود. در این مقاله به نکاتی اشاره خواهیم کرد که ترک این عادت را آسان‌تر می‌کند.

باتوجه به تحقیقات در دانشگاه جان هاپکینز، دانشمندان دریافتند که علائم ترک اعتیاد کافئین از 12 تا 24 ساعت پس از قطع مصرف آغاز می‌شود. در دو روز اول نشانه‌های زیادی به چشم می‌خورد و پژوهشگران تصریح کردند که علائم به تدریچ بین دو تا ده روز ناپدید می‌شود.

 نکاتی برای سهولت ترک اعتیاد کافئین

به طور ناگهانی آن را ترک نکنید: اگر یکی از افرادی هستید که به خوردن کافئین به شدت عادت دارید، مصرف آن را به یکباره قطع نکنید.

نوشیدنی‌های سالم را جایگزین کنید و در ساعاتی از روز که احساس می‌کنید نیاز به نوشیدن قهوه دارید، یک فنجان چای سبز بنوشید؛ به این ترتیب ساعت بیولوژیکی بدن شما به هم نمی‌خورد.

مسکن مصرف کنید: یکی از علائم ترک، سردرد است. اگر دچار سردرد شدید، آن را نادیده نگیرید، زیرا وسوسه می‌شوید قهوه بنوشید. اگر احساس کردید نمی‌توانید سردرد را تحمل کنید، نیمی از یک قرص مسکن را بخورید تا سردرد شما بهبود یابد و وسوسه شما برای نوشیدن قهوه از بین برود.

از دوستان و اعضای خانواده‌ خود درخواست کنید که شما را حمایت کنند؛ چرا که در طول دوران ترک، کمی تحریک‌پذیر و افسرده خواهید شد.

 حمایت آنها شما را در کم مصرف کردن قهوه راسخ‌تر می‌کند.

شیوه‌های آرام بخش، به خصوص ورزش یوگا را فراموش نکنید. پژوهشگران بر این باورند که یوگا و شیوه‌های تنفس صحیح حتی می‌تواند اثرات کافئین را در سیستم بدن تقلید کند و باعث آرامش بشود.

کم مصرف کردن می‌تواند موجب تنگ شدن رگ‌های خونی سلول‌ها شده و در نتیجه عروق خونی ملتهب شوند و التهاب، سردرد ناشی از کم مصرف کردن را به همراه می‌آورد. اگر یاد بگیرید درست تنفس کنید، مقدار اکسیژن در بدن زیاد می‌شود و تنفس راحت علائم ترک را کاهش می‌دهد.

سعی کنید از داروهای خانگی استفاده و مقادیر کمی کافئین مصرف کنید که برای از بین بردن سردرد شما کافی باشد. البته فراموش نکنید که مقدار کافئین مصرفی نباید به اندازه نیاز روزانه شما باشد. استفاده از کمی کافئین همچون مسکن عمل می‌کند، با این تفاوت که طبیعی‌تر از داروهای شیمیایی است. البته این نوع درمان فقط برای مدت زمان کوتاه قابل استفاده خواهد بود.

 ورزش کنید

همانطور که گفته شد، خستگی، درد عضلانی و سردردهای خفیف را به راحتی می‌توان با یک تمرین یوگا درمان کرد. ولی در این دوران از انجام تمرین‌های شدید یوگا خودداری کنید. مراقبه موجب آرامش و رفع استرس می‌شود و تنش را از بین می‌برد و به کنترل مصرف کمک می‌کند.

 میوه بخورید

میوه‌ها سرشار از قند طبیعی هستند و انرژی را حفظ و تقویت می‌کنند. خوردن میوه و سبزیجات تازه علائم ترک به تدریج عقب‌نشینی کرده و ترک کافئین آسان‌تر می‌شود.

کافئین ماده‌ای محرک و عمر آن در بدن 3 تا 10 ساعت است و پس از مصرف به آسانی گیرنده‌های مغز را تحریک و برخی مواد شیمیایی خاص را تولید می‌کند. نه تنها در قهوه بلکه در انواع کاکائوها، شکلات و نوشابه‌های گازدار مقادیر زیادی کافئین وجود دارد، ولی عموماً بیشترین مصرف کافئین به شکل چای و قهوه است. یک فنجان قهوه به طور معمول 100 تا 150 میلی‌گرم کافئین دارد و مصرف بیش از دو فنجان در روز مجاز نیست.

  عوارض مصرف زیاد

 مصرف زیاد کافئین، سیستم اعصاب مرکزی را تحریک می‌کند و ضربان قلب را افزایش می‌دهد.

 حالت تهوع، خستگی، افسردگی و افزایش ادرار از جمله پیامدهای مصرف زیاد قهوه است.

 کافئین با ترشح اسید معده همراه است؛ بنابراین به خصوص در افراد مبتلا به زخم معده مصرف زیاد آن ضرر دارد.

 مطالعات نشان می‌دهند افرادی که مقادیر قابل توجهی کافئین استفاده می‌کنند، اغلب مضطرب هستند.

 علی‌رغم تصور عموم، مصرف زیاد کافئین موجب اختلالات و آشفتگی در خواب می‌شود و افرادی که چند ساعت قبل از خواب کافئین نمی‌خورند، معمولاً بهتر می‌خوابند.

 گروهی از دانشمندان معتقدند که کافئین زیاد موجب بالا رفتن فشارخون و تحریک‌پذیری و حالت عصبی می‌شود.

 برای افرادی که کاملاً سالم هستند، مصرف کافئین زیان‌آور نخواهد بود، ولی به افرادی که دچار مشکلات قلبی و اختلال در ضربان قلب هستند، به شدت توصیه می‌شود که از مصرف کافئین خودداری کنند.

 ترک یک عادت در واقع بیشتر به خواست و اراده فرد بستگی دارد. ممکن است بارها و بارها وسوسه شوید و دائم تصور نوشیدن یک قهوه و کمی کیک را در ذهن بپرورانید، ولی هرگاه این رویا از ذهن شما عبور می‌کند، به یاد عوارض خطرناک و سوء مصرف آن بیفتید و بدانید این یک چالش بزرگ است که در نهایت مزایای بی‌شماری را به همراه خواهد داشت. مسمومیت به کافئین می‌تواند در موارد شدید به ایجاد توهمات بینایی، تشنج، نارسایی تنفس و حتی مرگ منجر شود.