دکتر الهام امیرآذر
زبان عضو مهمی در بدن ماست. ما همه روزه از آن استفاده می‌کنیم و بدون آن از لذت طعم خوش خوراکی‌ها بی‌بهره‌ایم. همه ما می‌دانیم که مهم‌ترین کار زبان کمک به درک طعم غذاهاست؛ ولی کمتر کسی از این نکته آگاه است که زبان در واقع یک بدن کوچک و نمایانگر کارکرد اعضای داخلی ماست.
براساس طب سنتی چین، کارکرد اعضای داخلی بدن علاوه بر زبان، در گوش، کف دست، کف پا، چشم و ... نیز خود را نشان می‌دهد. در واقع بدن انسان به قدری هوشمندانه و زیبا طراحی شده است که می‌توان با دانستن این علوم و بدون نیاز به آزمایش‌های پیچیده و پرهزینه سی‌تی اسکن و ام.آر.آی، آندوسکوپی و ... پی به درون بدن برد.
چند سال قبل در محل کارم یکی از همکاران از درد شدید مهره شکایت می‌کرد و من یادم می‌آید که با مشاهده گوش او توانستم خونریزی گوارشی را – که بعداً با آندوسکوپی به اثبات رسید در او تشخیص دهم؛ چرا که در ناحیه معده در گوش لکه‌ای قرمز رنگ وجود داشت!
همانطور که گفته شد، با دیدن زبان می‌توان پی به تغییرات فیزیولوژیک (غیربیماریزا) و پاتولوژیک (بیماری‌زا) بدن برد. این تغییرات شامل افزایش یا کاهش انرژی دفاعی بدن- شدت بیماری و یا ساختار بدنی فرد می‌باشد.
تاریخچه
این فن تشخیص به هزاران سال قبل می‌گردد. چینی‌های باستان از زبان به‌عنوان آینه‌ای برای کارکرد صحیح اعضای داخلی بدن نام برده‌اند (همانطور که در گذشته وقتی دچار دل درد می‌شدیم، بلافاصله مادربزرگ‌های ما می‌گفتند زبانت را بیرون بیاور تا بار روی آن را ببینند و داروی گیاهی مورد نظر را تجویز کنند! به‌هر حال سلسله هانگ ری‌نی جنیگ اولین سلسله تاریخ چین است که از علم زبانشناسی یاد کرده‌اند.
ساختمان زبان
از نظر آناتومیکی زبان شامل چهار بخش است: 1- نوک زبان (Tip)2- وسط زبان (سنتر) 3- انتهای زبان (روت) 4- دو طرف زبان (ساید). ولی از نظر تشخیصی زبان دارای دو بخش می‌باشد: 1- جسم زبان (باری) که اشاره دارد به عضلات زبان، عروق و اعصاب زبان 2- بار روی زبان (کُت) در واقع لایه چسبنده‌ای است که روی زبان قرار دارد.
شرایط لازم معاینه زبان
برای معاینه زبان، فرد باید در وضعیت خوابیده به پشت و یا نشسته قرار گیرد. ضمناً باید با آرامش زبان را از دهان خارج کند. زبان نباید در حالت انقباض یا لوله شده باشد. برای معاینه ابتدا نوک زبان، بعد قسمت وسط و سپس انتهای زبان مشاهده می‌گردد. معاینه باید در نور طبیعی روز انجام گیرد.
در موقع معاینه باید به این نکته توجه کنیم که بعضی داروها و غذاها می‌توانند رنگ زبان را تغییر دهند. برای مثال شیر و یا شیر سویا می‌تواند بار سفید کلفتی روی زبان ایجاد کند. خوردن پرتقال و یا شکلات زرد می‌تواند بار زبان را به همان رنگ در آورد. ایجاد رنگ خاکستری و سیاه در اثر غذاهای تیره رنگ، رنگ‌های مصنوعی در آجیل‌ها (تخم آفتابگردان) داروها و یا سیگار کشیدن طولانی مدت ایجاد شود.
جایگاه ارگان‌های مختلف بدن روی زبان
در واقع زبان از نظر تشخیصی و آناتومیکی به صورت زیر مورد بررسی قرار می‌گیرد:
نوک زبان: نمایانگر ارگان‌های داخل قفسه سینه (قلب و ریه‌هاست) که قلب در قسمت بیرونی‌تر و ریه داخلی‌تر قرار می‌گیرد. در افرادی که زودرنج، حساس، مضطرب و یا بی‌قرار هستند، نوک زبان به رنگ قرمز روشن و یا بنفش است و یا با نقاط قرمز خود را نشان می‌دهد...
برای خواندن بخش دوم- وقتی زبان خبر از بیماری می‌دهد- اینجا کلیک کنید.