وزیر ارشاد به دنبال ماه‌های بی‌حاشیه

به گزارش مشرق، سیدرضا صالحی‌امیری با بیان اینکه وزارت ارشاد و دبیر جشنواره در روند انتخاب دخالتی نخواهند داشت و هیئت داوران به عنوان یک گروه مستقل و صاحب‌نظر برابر آیین‌نامه و ضوابط قضاوت خواهد کرد، عملاً به برخی شایعه‌ها درباره اینکه وزیر با دخالت در انتخاب فیلم‌ها 10 اثر را از جشنواره حذف کرده است، پاسخ داد.

صالحی‌امیری همانطور که در زمان فعالیت در سازمان اسناد و کتابخانه ملی تلاش کرده بود تا فضایی آرام و بدون حاشیه ایجاد کند، از زمان آغاز دوران وزارتش بر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز همین سیاست را درباره وزارت ارشاد در پی گرفته است. برخلاف وی علی جنتی، وزیر سابق ارشاد در ماه‌های ابتدایی وزارتش با چندین حاشیه روبه‌رو شد که اکثر آنها ناشی از مواضع اشتباه شخص وزیر بود. به نظر می‌آید که صالحی می‌خواهد نقاط ضعف وزارت جنتی را تکرار نکند و در عوض تا رسیدن به پایان کار دولت، از وزارتخانه ناآرام جنتی، یک وزارت ارشاد بی‌حاشیه و آرام بسازد. دیدار اخیر صالحی‌امیری با مراجع قم و ابراز رضایت مراجع از عملکرد صالحی‌امیری با وجود دوران کوتاه وزارت وی، نشانه‌ای از تدبیر وزیر برای تعامل با قم است.

البته در مورد خبر حذف 10 فیلم از جشنواره فیلم فجر که خبر آن از دیدار وزیر ارشاد و مراجع عظام قم منتشر شد، یک اشتباه بزرگ رسانه‌ای صورت گرفته است. در آن دیدار وزیر ارشاد به حذف این تعداد فیلم اشاره کرده و بعضاً به اشتباه این‌گونه برداشت شده است که گویا صالحی‌امیری شخصاً دستور حذف این آثار را داده است؛ موضوعی که استقلال جشنواره فجر و هیئت انتخاب آن را زیر سؤال می‌برد. با وجود این حجت‌الله ایوبی، رئیس سازمان سینمایی با ورود به موقع به قضیه و یادآوری اینکه «وزیر محترم فرهنگ به شدت پایبند به ضوابط هستند و اجازه چنین مداخلاتی را به هیچ‌کس نمی‌دهند. شیوه مدیریت ایشان احترام صددرصد به نظر کارشناسی است. در هر صورت اعضای هیئت انتخاب که از شخصیت‌های برجسته‌اند خود بهترین گواه هستند بر اینکه چنین شبهه‌افکنی‌هایی بی‌پایه و بی‌اساس است» از دامن زدن به شایعات جلوگیری کرد.

در عوض اصل موضوع حذف برخی فیلم‌ها از سوی هیئت انتخاب که از نظر اخلاقی دچار مشکلاتی بودند یا مروج تفکر فمنیستی بودند، در آثاری که از جشنواره بیرون مانده‌اند، قابل مشاهده است. در مورد فمنیستی بودن برخی دیگر از فیلم‌های رد شده توسط جشنواره نیز به صورت مشخص یکی از کارگردانانی که فیلمش از جشنواره بیرون مانده کاملاً روح فمنیستی بر فیلمسازی‌اش حاکم است و در میان سینماگران به عنوان فیلمسازی فمنیست شناخته می‌شود. از اطلاعات منتشر شده درباره فیلم جدید این فیلمساز نیز می‌توان همان نوع نگاهی را که کارگردان در آثار قبلی‌اش داشته است، مشاهده نمود.

در سال‌های گذشته نیز برخی تولیدات سینمایی به خاطر اینکه با مقررات جشنواره متناسب نبودند یا از نظر هیئت انتخاب در سطحی نبودند که در جشنواره حضور داشته باشند، از چرخه جشنواره بیرون گذاشته شدند. هیچ‌گاه نیز درباره حذف فیلم‌ها پنهانکاری صورت نگرفته است. اگر دلیل رد کردن فیلم این کارگردان یا دیگر کارگردانانی که به خاطر محتوای نامناسب فیلم‌ها از رسیدن به جشنواره بازمانده‌اند، مشخص است، لزومی ندارد این مسئله کتمان شود.

سینمای ایران سینمایی کاملاً وابسته به دولت است، دولت هزینه اکثر فیلم‌ها را به صورت مستقیم یا غیرمستقیم تأمین می‌کند، جشنواره فیلم را برگزار می‌کند، برای حضور سینمای ایران در محافل بین‌المللی مساعدت می‌کند و بسیاری از خدمات ریز و درشت دیگر را به سینمای ایران ارائه می‌دهد. در عوض زمانی که قرار است از جایگاه نماینده حاکمیت در مقابل بذل و بخشش‌های بی‌دریغ به سینما، از آن انتقاد کند و از موضع صاحب سینما، دست به فیلتر کردن حضور فیلم‌ها در جشنواره فجر بزند، برخی از مدیران سینمایی از ترس واکنش‌ها شروع به تکذیب‌ کاری می‌کنند که اتفاق افتاده! آیا این نشانه خودکم‌بینی برخی از مدیران در برابر جریان‌ها و چهره‌های خاص در سینما نیست؟!

شجاعت وزیر ارشاد در بیان آنچه رخ داده است باید تقدیر شود. حداقل این کار نشان می‌دهد که مدیران ارشد فرهنگی در قبال وضعیت سینما بی‌تفاوت نیستند و در حد توان و حتی اگر شده با حذف 10 فیلم که مناسب حضور در جشنواره نیستند به سهم خود در پاکسازی فضای فرهنگی تلاش کرده‌اند. این اقدام می‌تواند برای افرادی که در حوزه فیلمسازی در حال کار هستند نیز هشداری باشد که در صورت رعایت نکردن موازین اخلاقی و اصرار بر پرداختن به دیدگاه‌های غربی در قبال جایگاه زن در جامعه، با تولیدات‌شان برخورد خواهد شد و حداقل این است که جشنواره‌ای که با پول بیت‌المال اداره می‌شود از ورود فیلم‌شان جلوگیری خواهد کرد.

وزارت ارشاد از نظر قانونی متولی اصلی فرهنگ و هنر در کشور است و حتی نهادهایی که به صورت تقریباً مجزا از وزارت ارشاد در حال فعالیت هستند نیز مجوزهای خود را از این وزارتخانه دریافت می‌کنند. در عوض وزارت ارشاد است که باید پاسخگوی همه اتفاقاتی باشد که در حیطه فرهنگ در کشور رخ می‌دهد. سینما نیز یکی از این بخش‌هاست و نمی‌تواند مانند جزیره خودمختار عمل کند. تنها تفاوت سینما با دیگر حوزه‌های فرهنگ و هنر این است که سینما ذاتاً با شهرت و رسانه و جنجال همراه است و اگر سیدرضا صالحی‌امیری می‌خواهد در طول دوران وزارتش با کمترین انتقاد روبه‌رو شود، باید در مورد سینما نظارت دقیقی را در پیش بگیرد.