دکتر الهام امیرآذر
اگر شما نیز از آن دسته افرادی هستید که پرخوری نمی‌کنید، اشتهای زیادی ندارید ولی چاق می‌شوید. اگر در شبانه‌روز تغییرات وزنی بیش از نیم کیلوگرم دارید، اگر از نفخ، یبوست و یا عدم کارکرد صحیح دستگاه گوارش رنج می برید، اگر تمایل بیش از اندازه - به خصوص بعد از غذا - به طعم شیرینی دارید و دچار اتساع یا بزرگی شکم بلافاصله بعد از غذا می‌شوید، و اگر ... شما از نظر طب چینی دچار اختلال و ضعف در کانال انرژی طحال می‌باشید.
این اختلال در سطح انرژی است و لزوماً ارگان طحال دچار مشکل نمی‌باشد. در طب چینی درصد زیادی از بیماران چاق، اشتهای زیادی ندارند ولی دچار اختلالات و سندرم‌هایی هستند که منجر به چاقی می‌شود. ضعف در کانال انرژی طحال باعث ضعف در معده نیز می‌شود چون این دو عضو با هم جفت هستند و اختلالات‌شان روی هم اثر می‌گذارند. ذکر این نکته نیز اهمیت دارد که ضعف کانال طحال در نهایت می‌تواند در بدن تولید دَمپ (DAMP) یا بلغم (رطوبت) نمایند. که خود به چاقی در فرد دامن می‌زند و درمان آن مشکل‌تر می‌شود. علاوه بر موارد بالا، از علائم دیگری که در این سندرم وجود دارد به قرار زیر است:
علائم اختلال و ضعف کانال طحال
1- چاقی بیشتر در ناحیه شکم 2- تمایل مفرط به شیرینی‌جات 3- احساس سرما در شکم (گرم کردن شکم وخوردن مایعات داغ احساس خوبی برای فرد ایجاد می‌کند) 4- افزایش ترشح بزاق (گاهی حتی روی بالشت فرد در هنگام خواب می‌ریزد.) 5- تمایل به ریزه‌خواری و هله‌هوله‌خوری بین وعده‌های غذایی 6- اگرچه این افراد گرسنه نمی‌شوند ولی زمانی که شروع به خوردن می‌کنند نمی‌توانند از پرخوری بپرهیزند.
7- خستگی مفرط 8- ضعف اندام‌ها 9- نفخ شکم 10- مدفوع شل و آبکی یا یبوست (به تناوب ممکن است دیده شود) 11- پف زیر چشم 12- درد معده و احساس پری و سنگینی بعد از غذا 13- عدم تمایل به آب (این افراد به دلیل رطوبتی که در کانال معده دارند اصلا از آب خوردن خوششان نمی‌آید و بیشتر چای می‌نوشند) البته ممکن است در هر فرد فقط چند علامت دیده شود.
به هر حال علائم فوق می‌تواند ضعف کانال طحال (معده) را در طب چینی مطرح کند که خود عامل ایجاد کننده رطوبت یا خلط در بدن است و همانطور که بیان شد، می‌تواند یکی از علل چاقی و اضافه وزن باشد. (از سندرم‌های دیگر چاقی افزایش آتش معده می‌باشد که در این افراد (برخلاف ضعف طحال) اشتهای بسیار زیادی وجود دارد و فرد می‌گوید هر چه که می‌خورم سیر نمی‌شوم، اینها افرادی هستند که معمولاً پر انرژی و پر تحرکند.
تمایل زیاد به نوشیدن آب دارند، تعریق زیاد و چاقی کل بدن نیز از علایم دیگر آنهاست. ذکر این نکته حایز اهمیت است که درمان در هر یک از سندرم‌های چاقی متفاوت است و نبایدبرای تمام افرد چاق نسخه مشابهی پیچیده شود. پزشک باید نوع چاقی و علت آن را تشخیص داده و سپس درمان را شروع کند.
علت‌های اختلال و ضعف کانال طحال (معده)
باید گفت بسیاری از ما که در جوامع مدرن امروزی زندگی می‌کنیم از ضعف کانال طحال رنج می‌بریم زیرا نحوه زندگی ما به گونه‌ای شده است که به سلامت دستگاه گوارش آسیب وارد می‌کند. از عللی که می‌تواند باعث ایجاد این سندرم شوند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
فعالیت فکری زیاد
دیده شده ضعف انرژی کانال طحال در کسانی که فعالیت فکری زیاد دارند بیشتر دیده می‌شود. همچنین کسانی که مدت‌های طولانی در روز درس می‌خوانند و یا کسانی که روزهای نزدیک به امتحان را پشت سر می‌گذارند بیشتر دچار این اختلال می‌شوند. افرادی که وسواس فکری دارند نیز از این مقوله‌اند. یکی از کارهای طب سوزنی این است که با افزایش انرژی طحال می‌تواند به درمان این اختلالات نیز کمک کند. برای این افراد تکنیک‌های مراقبه ،هیپنوتیزم و تجسم خلاق بسیار مفید است.
آب و هوای مرطوب
رطوبت هوا باعث افزایش رطوبت در بدن می‌شود که خود به ضعف انرژی کانال طحال و چاقی می‌انجامد. این امر شامل کسانی که در مناطق مرطوب زندگی می‌کنند و همچنین افرادی که مدت‌ها در یک محیط مرطوب مثل استخرهای شنا نیز فعالیت می‌کنند، می‌شود. بهتر است در ساعت‌هایی از روز بیشتر از نور آفتاب و یا خوردن غذاهای کاهش دهنده بلغم بهره ببرند.
بیماری‌های مزمن و طولانی
بیماری‌های مزمن نیز می‌توانند سبب کاهش انرژی طحال و ایجاد بلغم در بدن بیمار شود.
غذاهای با پخت سریع
توصیه می‌شود برای تقویت طحال از خوردن غذاهایی که سریع آماده می‌شوند و حرارت زیادی در خود ندارند پرهیز شود به جای آن از غذاهایی استفاده شود که با دمای ملایم و برای ساعت‌ها پخته شده است.
چای سیاه
مصرف زیاد چای سیاه و مواد غذایی مانند موز، هندوانه، کیوی و مرکبات و حتی آناناس می‌تواند بیماری را تشدید کند. بهتر است از دمنوش‌های دارچین، زنجفیل، اسطوخودوس، بهار نارنج و زیره به عنوان جایگزین استفاده شود.
خوردن مایعات بین یا بعد از غذا
توصیه می‌شود نیم تا یک ساعت قبل و بعد از غذا از نوشیدن مایعات پرهیز شود. چون اینکار می‌تواند شیره‌های گوارشی را رقیق کرده و هضم غذا را دچار مشکل نماید خوردن مایعات سرد و یخ‌دار اصلا توصیه نمی‌شود. ولی نوشیدن چند جرعه آب ولرم مانعی ندارد. نیم ساعت بعد از غذا استفاده از یک دمنوش تقویت کننده معده توصیه می‌شود.
طب سوزنی وزن را کاهش می دهد- قسمت دوم
