آلزایمر در سالمندان (۱)

اعظم میرحاج

سالمندی یک موفقیت است که باید به آن افتخار کرد؛ زیرا به یاری خدای متعال خطرات، سختی‌‌ها و مشکلات بسیاری پشت سر گذاشته شده تا این دوره فرا رسد.

 در طی سالهای اخیر با پیشرفت‌های علمی‌، پزشکی و بهبود شرایط بهداشتی، کاهش مرگ‌ومیر و  افزایش امید به زندگی؛ شمار سالمندان افزایش یافته و پیش‌بینی می‌‌شود در آینده‌‌‌ای نه چندان دور کل جهان منجمله کشور ما ایران با پدیده سالمندی روبرو گردد.

طبق آمارهای سازمان بهداشت جهانی(WHO)که بیانگر پیر شدن جامعه بشری است، جوامع در سالهای آینده باید منتظر بروز مسایل و مشکلات فراوانی در زمینه های مختلف باشند. اگر چه افزایش طول عمر افراد مثبت به نظر می‌‌رسد، ولی  چنانچه آمادگی های لازم برای مواجهه با مسایل مربوط به آن  صورت نگیرد، عوارض و پیامدهای منفی مرتبط با این پدیده رخ خواهد داد.

پس لازمست همه افراد شناخت درست و کاملی از این دوران داشته باشند تا در آینده جامعه‌‌‌ای سالم با افرادی سالم داشته باشیم.

پیری به ظاهر نشان دهنده گذشت عمر و شمارش سن و سال و نیز نمایانگر افسردگی و از کار افتادگی است؛ اما به واقع یکی از مراحل تکامل زندگی است که در آن آخرین تحولات رشد آدمی صورت گرفته و فرد با گذر از آن آماده ورود به عالم دیگری می‌‌شود.

به غیر از موارد استثنائی (تصادفات، مسمومیت، بیماری لاعلاج، خودکشی) همه موجودات مرحله پیری را بین زندگی و مرگ تجربه می‌‌کنند. پیری فصل مشترک تمام موجودات زنده است. شاید به همین دلیل است که عده‌ای عقیده دارند فعالیت بدن پیش از توقف و از بین رفتن کامل بتدریج آهسته شده تا کاملاً باز می‌ایستد.

از نظر بیولوژی «پیری» یک روند آرام فیزیولوژیکی از رشد جسمی است؛ بطوریکه با گذشت زمان کارایی بدن بتدریج و با درجات متفاوت کاهش یافته و باعث بروز ظهور برخی علائم، ناتوانی‌‌ها ومحدودیتها می‌‌شود.

از نظر روانشناسی «پیری» مرحله‌‌ای از رشد روانی انسان است که به تمامیت (احساس تکامل و عزت نفس) یا نومیدی (احساس سرخوردگی ویاس نسبت به زندگی گذشته ) ختم می‌شود.

 هر چند که برای پیری حدومرزی تعیین شده (65 سالگی)؛ اما کیفیت زندگی پیشین بسیار مؤثرتر از تعداد سال‌های گذشته درشروع فرایند پیری است. افرادی هستند که قابلیت‌ها و توانایی‌های خود را حتی تا 70 سالگی کاملاً حفظ می‌‌کنند و عملکرد اعضای بدنشان نیز همانند کسانی است که نصف سن آنها را دارند.

بهرحال با توجه به تغییرات دوران سالمندی از جمله تغییرات فیزیولوژیکی (کاهش کارکرد و توانایی جسمی ناشی از روند طبیعی کهولت سن)، تغییرات اجتماعی (کاهش نقش و فعالیت بعد از بازنشستگی ) و تغییرات روانی (تنهایی و انزوا بدلیل ازدواج فرزندان و یا مرگ همسر- یاس و نومیدی از گذشت زندگی- اختلال در عزت نفس بخاطر برخی وابستگی‌ها ) افراد سالمند از نظر سلامت جسمی و روانی بسیار آسیب پذیرند و سالمندی دوره‌ای حساس از زندگی بشر است که طی آن در معرض تهدیدات بالقوه‌‌ای نظیر افزایش ابتلا به بیماری‌های مزمن، تنهایی، انزوا و عدم برخورداری از حمایت اجتماعی قرار می‌‌گیرد.

یکی از  مشکلات احتمالی دوران پیری بیماری دمانس یا «خردسودگی» است که آلزایمر یکی از موارد شایع آن می‌‌باشد. در طی سالهای اخیر این بیماری به عنوان یک مسئله بزرگ بهداشتی و سلامتی متعاقب افزایش سن محسوب شده و مورد توجه محافل علمی بوده؛ به طوری که دکتر مارگارت چان« مدیر کل سازمان بهداشت جهانی» خردسودگی را یک اولویت بهداشت عمومی معرفی کرده است.

گزارش سال 2013 انجمن آلزایمر جهانی بیانگر افزایش شیوع دمانس در جهان است. در حال حاضر 44 میلیون نفر با این بیماری زندگی می‌کنند که دو سوم این افراد درکشورهای جهان سوم بسر می‌‌برند. آمارهای تخمینی نشان دهنده ابتلای حدود 500 هزار نفر در ایران است.

بیماری آلزایمر از بخش هیپوکامپ ناحیه گیجگاهی مغز که مسئول حافظه، نگهداری اطلاعات، یادگیری و یادآوری است شروع می‌‌شود. بنابراین اولین و شایع‌ترین علامت «فراموشی» است و به‌همین علت برخی بیماری را به این نام می‌‌شناسند. این فراموشی بدلیل اختلال در حافظه است که در اوایل بیماری مربوط به حافظه کوتاه مدت و با پیشرفت بیماری حافظه بلند مدت را هم درگیر می‌‌کند...

برای خواندن بخش دوم- آلزایمر  در سالمندان- اینجا کلیک کنید.