مروری بر عفونت های قارچی

تحریریه گروه ترجمه زندگی آنلاین

قارچ‌‌ها، گیاه و یا حیوان نیستند. زمانی تصور می‌شد که به گیاهان تعلق دارند، اما بعدها مشخص شد که آنها امپراتوری خودشان را دارند.

در حقیقت قارچ‌ها ارگانیسم‌‌های ابتدایی هستند و از آنها می‌توان به کپک اشاره کرد.

قارچ در هوا، خاک، روی گیاهان و در آب زندگی می‌کند. برخی از آنها نیز بدن انسان را برای زندگی انتخاب می‌کنند.

تقریبا 1/5 میلیون گونه متفاوت قارچ روی زمین وجود دارد و تنها 300 نوع آنها مضر و بیماری‌زا شناخته شده‌اند.

برخی از قارچ‌‌ها به وسیله‌‌هاگ‌‌های ریزی که در هوا وجود دارد، تکثیر می‌شوند و وقتی این هوای پر از قارچ استنشاق شده و راهی به درون بدن مان پیدا می‌کنند، ممکن است فرصتی برای صدمه زدن بیابند.

در نتیجه عفونت‌‌های قارچی معمولا از شش‌‌ها یا روی پوست شروع می‌شوند.

افراد در معرض عفونت‌‌های قارچی

توانایی قارچ‌‌ها در آن حد نیست که بتواند افراد سالم و با سیستم ایمنی قوی را بیمار کنند. بلکه افراد حساس و ضعیف هستند که دچار عفونت‌‌های قارچی می‌شوند.

در واقع افراد زیر در معرض صدمات این قارچ‌‌ها هستند:

* افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند، احتمال ابتلای آنها به عفونت‌‌های قارچی بسیار زیاد است.

* افرادی که داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن مصرف می‌کنند.

گاهی اوقات برخی از افراد مجبور به مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی می‌شوند، مانند کسانی که تحت معالجات شیمی درمانی قرار گرفته‌اند.

همچنین افرادی که عمل جراحی پیوند عضو انجام داده اند و برای جلوگیری از پس زده شدن عضو خارجی، مجبور به مصرف این داروها هستند.

این وضعیت در مورد کسانی که عضو مصنوعی مانند دریچه قلب و یا مفاصل مصنوعی دریافت کرده‌اند نیز صدق می‌کند.

از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی بدن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

داروهای شیمی درمانی، کورتیکوستروئیدها، آزاتیوپرین، متوترکسات، سیکلوسیورین و بازدارنده‌‌های عامل نکروز توموری.

* مبتلایان به بیماری‌‌های ایدز، دیابت، سرطان خون، بنفوم‌‌هاجکین و یا دیگر بیماری لنفوم و افراد دچار سوختگی‌‌های وسیع

* بیمارانی که پیوند سلول‌‌های بنیادی انجام داده اند.

خوشبختانه عفونت‌‌های قارچی به جز موارد عفونت سطحی پوست، به ندرت از فردی به فرد دیگر سرایت می‌کند.

انواع عفونت‌‌های قارچی

اگرچه بیشتر قارچ‌‌ها بیماری‌زا نیستند اما آن دسته از قارچ‌‌های مضر، می‌توانند در انسان، موجب بیماری‌‌های زیر شوند:

عفونت قارچی آسپرژیلوزیس

این عفونت بر اثر قارچ آسپرژیلوس به وجود می‌آید. این قارچ در فضای بیرون خانه و همچنین درون هوای خانه یافت می‌شود و معمولا نمی‌تواند افراد را بیماری کند.

ولی کسانی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند و یا به بیماری‌‌های ریوی مبتلا هستند، به این نوع عفونت دچار می‌شوند.

به این نوع قارچ، قارچ فرصت طلب میگویند. این عفونت در فرد علایم آلرژی ریوی ایجاد می‌کند.

بلاستومایکوزیس

نوعی عفونت قارچی نادر اما بسیار خطرناک میباشد و ابتدا پوست و ریه را درگیر می‌سازد.

کاندیدیازیس یا برفک

این عفونت قارچی توسط قارچ کاندیدا( گونه ای مخمر) به نام کاندیداآلبیکانس ایجاد میشود. بیش از 20 نوع قارچ کاندیدا وجود دارد.

این قارچ به طور معمول در روده ساکن است و در غشاء‌‌های مخاطی و پوست بدون ایجاد بیماری می‌کند. شایع ترین نوع برفک، برفک دهان شیرخواران و نوزادان می‌باشد.

در بزرگسالان هم میتواند به صورت بیماری پوستی مخاطی یا مهاجم بروز کند.

کوکسیدیومایکوزیس یا تب دره

این بیماری به وسیله قارچی به نام کوکسیدیوئیدس، تولید می‌شود.

این قارچ در خاک مناطق نسبتا کم آب زندگی می‌کند و اغلب افرادی در معرض این بیماری هستند که فعالیت‌‌های شان، آنهارا در معرض گرد و غبار و خاک آلوده به قارچ قرار می‌دهد (مانند ساخت و ساز، کارهای کشاورزی و...)

کریپتوکوکوس نئوفورمنس

نوعی بیماری قارچی است که توسط قارچی با همین نام به وجود می‌آید و میتواند مغز افراد مبتلا به ایدز را عفونی کند. البته این قارچ در افراد با سیستم ایمنی سالم، بیماری زا نیست.

سی. گاتی

این عفونت بر اثر وجود قارچ کریپتوکوکوس گاتی به وجود می‌آید و البته بسیار نادر است. این قارچ میتواند ریه‌‌ها و سیستم اعصاب مرکزی را تحت تاثیر قرار دهد.

عفونت قارچی چشم

این نوع عفونت بسیار نادر است اما در صورت وجود بسیار خطرناک و جدی می‌باشد.

معمولا بر اثر جراحت‌‌های چشمی ناشی از اجسام گیاهی مانند چوب و یا خار به وجود می‌آید و التهاب یا عفونت قرنیه را موجب می‌شود و همچنین بخش داخلی چشم، یعنی اندوفتالمیت را نیز عفونی می‌کند.

هیستوپلاسموزیس یا بیماری غار

این بیماری توسط قارچ هیستوپلاسما کپسولاتوم که به دو شکل مخمری و میسلیومی دیده می‌شود، به وجود می‌آید.

این قارچ فرد را دچار بیماری ریوی میکند و علایمی شبیه آنفلوانزا دارد. در افراد دارای سیستم ایمنی ضعیف مانند مبتلایان به ایدز، می‌تواند کشنده باشد.

موکورمیکوزیس

این نوع عفونت قارچی در افراد با سیستم ایمنی سالم به ندرت به وجود می‌آید اما در افراد مبتلا به دیابت کنترل نشده و یا با ضعف سیستم ایمنی بدن، دیده می‌شود.

این عفونت چشم و فضای داخل جمجمه را درگیر می‌کند و در نهایت منجر به مننژیت و آبسه مغزی می‌شود.

سینه‌ پهلو پنوموسیستیس

این بیماری براثر قارچ  پنوموسیستیس جیرووسی که نوعی قارچ مخمر است، به وجود می‌آید و فرد دچار علایم شایع سینه پهلو از جمله تب، سرفه، تنگی نفس، کاهش وزن، عرق شبانه و خلط سینه می‌شود و افراد دچار ضعف سیستم ایمنی به ویژه مبتلایان به ایدز را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

عفونت کرم حلقوی

نوع عفونت پوستی است که به وسیله نوعی قارچ به نام درماتوفیت به وجود می‌آید.

این عفونت به دلیل اینکه موجب جوش‌‌های حلقوی ( مانند حلقه) روی پوست میشود، کرم حلقوی نامیده شده است. این جوش‌‌ها معمولا قرمز و خارش دار هستند.

اسپوروتریکوز

نوعی بیماری قارچی است که عامل آن اسپوروتریکوز شنکی است. این عفونت باعث ایجاد زخم و آبسه در پوست میشود و حتی ممکن است ریه، استخوان و مغز فرد را نیز درگیر کند.

این قارچ معمولا از طریق بریدگی و یا خراش‌‌های موجود روی پوست به درون بدن راه پیدا میکند.

از دیگر انواع عفونت‌‌های قارچی میتوان به سایتومگالوویروس، کپک سبز سیاه، هرپس سیمپلکس، مایکوباکتریوم آویوم و... اشاره کرد.

درمان عفونت قارچی

درمان این عفونت‌‌ها با استفاده از داروهای ضدقارچی امکان پذیر است. این داروها معمولا مستقیما روی عفونت قارچی مانند سطح پوست و یا درون واژن و یا داخل دهان استفاده می‌شوند.

البته در برخی موارد خاص که باید به سرعت آن دسته از عفونت‌‌های خطرناک را درمان کرد، از داروهای خوراکی و یا تزریقی نیز استفاده می‌شود.