دکتر افسانه شریفیان؛ فوق تخصص گوارش و کبد
هپاتیت اتوایمیون یکی از علل کمتر شایع هپاتیت مزمن می‌باشد. هپاتیت مزمن به معنای التهاب طولانی مدت کبد است. در بیماری هپاتیت اتوایمیون، سیستم ایمنی بدن به سلول‌های کبد حمله کرده و سبب التهاب سلول‌های کبدی می‌شود. این التهاب مزمن به تدریج باعث مشکلات جدی در کبد می‌شود.
درباره سیستم ایمنی چه می‌دانید؟
سیستم ایمنی به صورت معمول از ما در مقابل عفونت‌های ویروسی و باکتری‌ها و سایر عوامل خارجی دفاع می‌کند. سیستم ایمنی شامل گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها) و آنتی‌بادی‌ها (پروتئین‌های مخصوص) می‌باشد که وظیفه حمله و از بین بردن اجسام و میکروب‌های خارجی را بر عهده دارند.
به چه بیماری‌هایی اتوایمیون می‌گویند؟
در افرادی که بیماری اتوایمیون (خودایمن) دارند، سیستم ایمنی قسمت و یا قسمت‌هایی از بدن شخص را به عنوان خارجی شناسایی کرده و به آن حمله می‌کند و در نتیجه باعث التهاب و حتی صدمه به آن مناطق می‌شود. بیماری‌های سیستم ایمنی متنوع و مختلف هستند.
علامت هر بیماری وابسته به مکان و یا مکان‌هایی از بدن که مورد حمله سیستم ایمنی قرار می‌گیرند، فرق می‌کند. در بعضی از بیماری‌های سیستم ایمنی، آنتی‌بادی‌ها و در بعضی دیگر گلبول‌های سفید هستند که سبب تخریب می‌شوند. از جمله بیماری‌های اتوایمیون می‌توان آرتریت روماتوئید، میاستنی گراو و بعضی از انواع دیابت را نام برد.
علت
در بیماری هپاتیت اتوایمیون، گلبول‌های سفید (لنفوسیت‌ها) عامل اصلی درگیری می‌باشند. لنفوسیت‌ها (گلبول‌های سفید) به سلول‌های کبدی (هپاتوسیت‌ها) حمله می‌کنند و سبب التهاب و صدمه آنها می‌شوند. علت شروع بیماری هپاتیت اتوایمیون و یا سایر بیماری‌های اتوایمیون ناشناخته است.
برای بروز بیماری اتوایمیون نیاز است هر دو مورد زمینه ارثی و عوامل شروع‌کننده وجود داشته باشند. به عبارت دیگر در فردی که زمینه ارثی مساعد دارد، باید یک عامل شروع‌کننده (ویروس‌ها، مواد شیمیایی یا سایر عوامل) وجود داشته باشد تا بیماری بروز پیدا کند. این تئوری می‌تواند به این سوال که چرا اغلب افراد از بدو تولد بیماری را نشان نمی‌دهند، پاسخ دهد.
ابتلا بین زنان و مردان
هپاتیت اتوایمیون شیوع نسبتا کمی دارد، بطوری که از هر ده هزار نفر یک نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند. از هر 10 مورد بیمار، 7 نفر زن هستند. بیماری اغلب در زنان دیده می‌شود؛ اما این بیماری را در تمام افراد و در همه سنین (مردها، بچه‌ها و افراد مسن) می‌توان دید، امکان ابتلا به یک و یا چند بیماری اتوایمیون دیگر، در افرادی که هپاتیت اتوایمیون دارند، نسبت به افراد عادی بیشتر است.
علایم
در بیشتر موارد علایم بالینی در طی هفته‌ها یا ماه‌ها بتدریج ظاهر می‌شود. در آغاز بیماری، بسیاری از افراد بدون علامت بالینی هستند. شایع‌ترین علایم اولیه، احساس خستگی بیش از حد، احساس ناخوشی و همچنین درد عضلات و مفاصل است که معمولاً در صبح‌ها بیشتر است.
هنگامی که التهاب کبدی به سمت بدتر شدن پیشرفت می‌کند، امکان دارد یرقان (زردی) بروز نماید. یرقان (زردی) به معنای زرد شدن پوست و مخاط‌های شخص است. معمولاً شما هنگامی که سفیدی چشم‌های‌تان به سمت زردی می‌رود، متوجه این امر می‌شوید. این به علت افزایش ساخته شدن ماده شیمیایی بیلی‌روبین در کبد و یا اختلال و کاهش در رفع آن می‌باشد که در نهایت سبب بالا رفتن غلظت آن در خون می‌شود.
هنگامی که یرقان (زردی) به علت هپاتیت ایجاد می‌شود، ادرار تیره شده، مدفوع امکان دارد کم‌رنگ شود (بی‌رنگ یا خاکستری رنگ) و احساس خارش و کاهش اشتها در شخص ایجاد می‌شود.سایر علایم بالینی شامل بزرگی کبد (هپاتو مگالی)، ضایعات پوستی، درد مفاصل، درد شکمی، عروق نابجای پوستی (آنژیومای عنکبوتی)، تهوع و استفراغ می‌باشند. بدون درمان، التهاب مزمن سبب آسیب کبدی شده و می‌تواند به سمت سیروز پیش برود.
سیروز به وضعیتی گفته می‌شود که کبد در اثر صدمه ناشی از هپاتیت اتوایمیون به صورت سفت در می‌آید و سطح کبد که به طور طبیعی صاف می‌باشد، ناصاف و دانه دانه می‌شود که می‌تواند سبب بروز مشکلات جدی کبدی شده و در موارد شدید به نارسایی کبد بیانجامد. در بعضی از موارد، علایم بالینی به سرعت در عرض چند روز پیشرفت کرده و سبب هپاتیت حاد می‌شوند (حاد به معنی ناگهانی و یا در مدت کوتاه می‌باشد).
علایم بیماری حاد، شامل تب، درد شکمی، یرقان (زردی)، تهوع و احساس ناخوشی و مریضی در شخص می‌باشد. گاهی هپاتیت حاد سیر بطئی پیدا کرده و به هپاتیت مزمن تبدیل می‌شود. ولی گاهی اوقات خیلی سریع به سمت نارسایی کبدی پیش می‌رود. علایم بالینی افرادی که در مراحل پیشرفته بیماری (نارسایی کبد) می‌باشند، شامل جمع شدن مایع در شکم (آسیت)، اختلال هوشیاری و خونریزی‌های گوارشی است...
برای خواندن بخش دوم- هپاتیت اتوایمیون- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- هپاتیت اتوایمیون- اینجا کلیک کنید.