لقمه غذایی باید کوچک باشد
لقمه باید کوچک باشد و ضرب‌المثل «لقمه را به اندازه دهان برداشتن» بحث طبی دارد و در طب سنتی هم این امر توصیه شده است. اگر لقمه کوچک باشد یا به عبارت دیگر متناسب با فضای دهان باشد، مسلما شخص بهتر می‌تواند لقمه را بجود و بیشتر با بزاق مخلوط می‌شود. ترشح بزاق محدود است و چند میلی‌لیتر بزاق به ازای هر یک لقمه ترشح می‌شود.
اگر لقمه غذایی خیلی بزرگ باشد، آن مقدار بزاق برایش کم است و بنابراین عملیات جویدن و آماده‌سازی غذا برای وارد شدن آن به معده و انجام عملیات هضم بعدی خوب صورت نمی‌گیرد. اگر لقمه بزرگ باشد شخص به دلیل آزار از پر بودن دهان، زودتر لقمه را قورت می‌دهد و بنابراین آن را خوب نمی‌جود و حجم بیشتری هم غذا خواهد خورد و دچار چاقی‌های غیر طبیعی می‌شود.
از نظر آداب و بهداشت هم بزرگ بودن لقمه غذایی جالب نیست و با خوردن لقمه بزرگ ممکن است مقداری از آن از دهان بیرون بریزد که این از نظر بهداشت و ادب غذا خوردن برای سایر افراد هم ایجاد مشکل می‌کند. اگر حجم لقمه کم باشد، مدت صرف غذا بیشتر شده و از تعجیل در اتمام غذا و پر شدن ناگهانی معده جلوگیری می شود. در این حالت با حجم غذای کمتر سیری اتفاق خواهد افتاد و چاقی کمتر رخ می دهد و مواد زائد ناشی از هضم ناقص کمتر در بدن تجمع می یابند.
ارتباط غذا و سنین
در مورد مزاج سنین مختلف قبلا صحبت شده است. فقط در اینجا اشاره می‌شود که اطفال و سنین قبل از 15 سال مزاج‌های گرم و تر دارند، رشد‌شان خیلی سریع است و غذاهای مصرفی آنها باید انرژی کافی داشته باشد، لطیف باشد، هضم‌شان سخت نباشد. معده این افراد خیلی قوی نیست و مثلا گوشت گاو و کنسروها را نمی‌‌توانند خوب هضم کنند، بنابراین حتما باید در رژیم غذایی آنها از آش‌ها، خورش‌های خانگی، سوپ‌ها که گوشتهای سبک (مانند گوشت بره یا مرغ) دارد استفاده شود و گرمی‌جات زیاد به آنها داده نشود.
مخصوصا در سنین نوجوانی و جوانی این پرهیز از گرمی‌جات باید بیشتر صورت بگیرد و در کل غذاهای سرخ کردنی خیلی مورد توصیه نیست، به ویژه در سنین نوجوانی و جوانی که مزاج به سمت گرمی و خشکی می‌رود، بنابراین خوردنی‌ها و نوشیدنی‌های تند، خیلی شور، پر از فلفل و ادویه و یا سرخکرده خیلی در این دوره سنی توصیه نمی‌شود، مگر افرادی که ورزش بکنند.
ورزش عاملی است که اشخاص بتوانند از غذاهای سنگین‌تر استفاده کنند. نوشیدنی و غذاهای رو به خنک مانند سالاد و میوه‌ها‌یی از قبیل هلو، آلو، هندوانه (مخصوصا در فصول گرم که حرارت مزاج بیشتر است) و گاهی ماست و دوغ بیشتر در این سنین توصیه می‌شود. در سنین بالای 40 سال و مخصوصاً بالای 60 سال غذاهای با طبع سرد و غذاهای مانده باید کمتر مصرف شود.
در این سنین حجم غذا نیز باید کاهش یابد، چون هضم دیگر خیلی قوی نیست و حجم زیاد غذا را معده نمی‌تواند هضم کند، بنابراین در سنین بالاتر باید تعداد وعده‌‌های غذایی افزایش و حجم غذا در هر وعده کاهش یابد و از غذاهای با هضم راحت‌تر استفاده کنند، مثل حریره بادام، شیربرنج با مربای خانگی، گوشتهای لطیف مثل گوشت بلدرچین، مرغ خانگی، کبک، بره، بزغاله، که خوب پخته شده باشند و سرخکرده نباشند و میوه‌جاتی مانند انجیر، کشمش، انگور و... نیز بیشتر در این سنین توصیه می‌شود.
ارتباط غذا و شغل
درخصوص شغل نیز قبلا در بحث فعالیت‌های بدنی و ورزش‌ها صحبت شده اما در اینجا فقط اشاره کوچکی می‌شود که شغل‌های با فعالیت‌های بدنی سنگین(افرادی مثل کارگران، ورزشکاران حرفه‌ای و...) به حجم غذای بیشتر و کیفیت غذای بالاتر نیاز دارند. معده این افراد هم قوی است و می‌توانند غذاهای سنگین را هم هضم کنند و باید از این غذاها استفاده کنند، چون کمتر از این جوابشان را نمی‌دهد.
اما افرادی با شغل‌هایی که فعالیت بدنی کمی دارند (مانند دانشجویان، محصلین و افرادی که کار اداری دارند)، می‌توانند از حجم غذای کمتر با سنگینی کمتر و غذاهای سبک‌تر استفاده کنند، مثلا غذاهای با گوشت قرمز کمتر، چربی کمتر، غذاهای سرخ نشده و برنج و نان کمتر و در واقع در حد نیازشان غذا بخورند.
برای خواندن بخش اول- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش دوم- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش سوم- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.
برای خواندن بخش چهارم- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.
