آداب غذا خوردن در طب‌سنتی (۲)

لقمه غذایی باید کوچک باشد

 پیامبر اکرم(ص) می فرمایند لقمه‌های کوچک بردارید.

 امام حسن(ع)می فرمایند جزء یکی از آداب غذاخوردن، لقمه کوچک برداشتن است.

در این خصوص در متن مقاله نکاتی عرض خواهد شد.در احادیث ذکر شده، برخی از آداب غذاخوردن گفته شد.

 آب خوردن پس از غذا (همزمانی مصرف آب با غذا)

در طب سنتی، آب خوردن پس از غذا یا همراه و یا بلافاصله قبل از غذا منع شده است. بهتر است انسان از حدود 20-15 دقیقه مانده به غذا تا 2-1 ساعت بعد از غذا آب نخورد و فقط غذا سر سفره گذاشته شود و آب سر سفره نباشد. در کل در طب سنتی به شدت توصیه شده که انسان فقط از یک نوع خوردنی سر سفره استفاده کند (که در بحث تنوع غذا در شماره قبل گفته شد)، زیرا معده باید در یک زمان فقط مشغول یک نوع خوردنی یا آشامیدنی باشد تا قوای هضم بتوانند کار خود را به خوبی انجام دهند و از آن غذا انرژی آزاد شود.

اگر همراه یا قبل و بعد از غذا آب بنوشیم و حجم آن هم زیاد باشد (2-1 لیوان) این آب با غذای خورده شده مخلوط می‌گردد و باعث رقیق شدن غذا و سرد شدن داخل معده می‌شود و از آنجا که هضم انسان نیاز به حرارت دارد، هضم مختل می‌شود. در علم امروز هم گفته می‌شود که با این کار، شیره‌های گوارشی رقیق می‌شوند.

همه می دانیم در فرآیند شستشو وقتی یک اسید یا مایع شوینده به آب اضافه شود، رقیق می‌گردد و هر چه رقیق‌تر شود، ضعیف‌تر می‌گردد. شیره‌های گوارشی هم در مثل مانند ماده‌های شوینده‌ای هستند که می‌خواهند غذا را بشکنند و هضم و خرد کنند. پس باید غلیظ باشند، اما با نوشیدن آب، این شیره‌های گوارشی رقیق می‌شوند و نمی‌توانند عملیات هضم را خوب انجام دهند و در نتیجه شخص دچار سوءهاضمه می‌شود و علیرغم خوردن غذای خوب، اما انرژی نخواهد داشت.

‌در حالی‌که بیشتر دچار پف بدن، چاقی، افزایش سایز و سنگینی می‌شود و این مانند حالتی است که مواد اولیه غذا داخل قابلمه ریخته شده و غذا در حال پخت و یا در اوایل پخت باشد. در این حال مدام آب به غذا اضافه شود. مسلم است که غذا خوب نمی‌پزد و نباید وسط پخت به آن آب اضافه کرد.

در این حالت ممکن است شخص دچار نفخ، ریفلاکس، سنگینی پس از غذاخوردن و سنگینی‌ سر، سر و صدای شکم، دل‌پیچه،‌ اسهال و دفع غذا از سیستم گوارش به صورت هضم نشده گردد. گاهی اوقات به دلیل خوب صورت نگرفتن هضم و خوب رد نشدن غذا از معده، در فرد تهوع ایجاد می‌شود.

بنابراین حتی اگر شخص تشنه شود، تا حد امکان باید جلوی تشنگی خود را بگیرد یا اول تشنگی خود را رفع کند و نیم ساعت بعد غذا بخورد و یا تحمل کند و بعد از حداقل 5/1 – 1 ساعت از غذاخوردن (بعد از گذشت مراحلی از هضم) آب بنوشد. برای افرادی که معده‌های گرم دارند (که در شماره‌های قبل راجع به آن صحبت شد)، گاهی اجازه داده می‌شود که بعد از غذا مقدار کمی آب خنک بنوشند تا معده آنها را متعادل کند که این هم در جهت تقویت هضم است.

بنابراین در افرادی که معده‌های سرد و یا رطوبتی دارند، عارضه آب خوردن همراه یا بلافاصله قبل و بعد از غذا به مراتب بیشتر است. اگر تشنگی به این افراد خیلی غلبه کند و بخواهند همراه یا بلافاصله بعد از غذا آب بنوشند، باید حجم آب خیلی کم و خنک باشد، چون آب خنک تشنگی را زودتر از بین می‌برد لذا کمتر نوشیده خواهد شد و باید جرعه جرعه و آهسته هم نوشیده شود، چون در این حالت هم تشنگی بهتر برطرف می‌شود و دیگر نیاز نخواهد بود که شخص مقدار زیادی آب بنوشد.

هر چه حجم آب بیشتر باشد، ضرر آن هم بیشتر خواهد بود. نوشیدن آب حدود 2 ساعت بعد از غذا می‌‌تواند مفید باشد، زیرا لینت مزاج می‌دهد و به دفع فضولات (ایجاد شده به دنبال عمل هضم ) از معده و روده کمک می‌کند.

تدابیر نوشیدن آب، مبحث جدا و مفصلی است که در شماره‌ آینده به آن خواهیم پرداخت انشاءا...

ترتیب و توالی غذا

اگر چند نوع غذا سر سفره وجود داشته باشد و شخص بخواهد از همه غذاها بخورد (گرچه در طب سنتی از مصرف همزمان چند نوع خوردنی و نوشیدنی متفاوت بشدت منع شده است)، باید به چه ترتیبی باشد؟ در این زمینه، خیلی اتفاق نظر وجود ندارد، زیرا انسان‌ها و معده‌هایشان با هم متفاوت هستند، اما باید به چند نکته در این خصوص توجه نمود:

1-چشیدن نمک و یا سرکه قبل و بعد از غذا.

2- غذای سبک اول خورده شود (با توجه به احادیث ذکر شده).

3- در کل بهتر است در یک وعده غذایی، چند نوع غذا خورده نشود.

4- در مرحله خوردن غذا خیلی فاصله انداخته نشود و غذا خوردن بیش از حد طول نکشد.

امروزه زیاد دیده می شود که افراد  غذا را خیلی سریع (در حد 5-3 دقیقه) می‌خورند و این خیلی بد است، زیرا جویدن و آغشته شدن غذا با بزاق‌ و شیره‌های گوارشی برای عملیات هضم بسیار لازم است. این در حالی است که غذا خوردن در بعضی از افراد خیلی طول می‌کشد و نیم ساعت یا بیشتر سر سفره می‌نشینند و این هم مضر است.

برای خواندن بخش اول- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش سوم- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش چهارم- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.

برای خواندن بخش پنجم- آداب غذا خوردن در طب‌سنتی- اینجا کلیک کنید.