دکتر سمیرا اسماعیلی – روانشناس
تحریریه زندگی آنلاین : یکی از رایج‌ترین بیماری‌های اعصاب و روان در سال‌های اخیر، اختلال پارانوئید (PPD) یا به عبارت عامیانه بیماری شکاکیت و سوءظن است. تصور کنید یکی از همکاران شما در محل کار، در هرلحظه نسبت به دیگران بدگمان است. او دائماً بی‌قرار است و هر نگاه و جمله‌ای را بامعنایی متفاوت و نادرست برداشت می‌کند. سوءظن و بدگمانی از اصلی‌ترین ویژگی‌های فرد مبتلابه این بیماری است.
این شک و تردید تا جایی ادامه پیدا می‌کند که حتی ممکن است فرد تصور کند دیگران در حال توطئه علیه او هستند و می‌خواهند او را از میدان به درکنند. این بیماری می‌تواند بیمار را از روند طبیعی زندگی خارج کند. برای آشنایی بیشتر با بیماری پارانوئید و علائم اختلال شخصیتی آن با ما در این مقاله همراه باشید.
بیشتربخوانید:
مهم‌ترین علائم ظاهری افراد پارانوئید
در نظر داشته باشید که نمی‌توان تنها با دیدن چند نشانه کوچک مانند بی‌قراری و عدم توانایی در ارتباط، تصور کرد که شخصی به بیماری پارانوئید مبتلا است. اما این بیماری نشانه‌های بارزی در روان‌پزشکی دارد که در صورت وجود آن‌ها، فرد باید به‌سرعت تحت درمان قرار گیرد. در ادامه با بعضی از این ویژگی‌ها آشنا می‌شوید.
بی‌اعتمادی مهم‌ترین نشانه اختلال شخصیت پارانوئید
بیماری اختلال شخصیت پارانوئید با یک بدگمانی شدید همراه است. این بدگمانی در حقیقت بی‌اساس بوده و هیچ دلیل منطقی ندارد. فرد مبتلا در همه زمینه‌های زندگی خود از کاری تا خانوادگی دچار بی‌قراری است. دید او نسبت به همه اطرافیان، حتی نزدیکانش این است که می‌خواهند به کمک هم به او آسیب برسانند.
مثلاً در محیط خانواده فرد تصور می‌کند که همسرش در حال خیانت به اوست یا در محیط کاربر این باور است که عده‌ای در حال جمع‌آوری پرونده برای خراب کردن موقعیت شغلی او و زمینه‌سازی اخراجش هستند.
او دائماً اضطراب دارد، تمایلی ندارد با دیگران ارتباط برقرار کند و خودش را تنها آدم قابل‌اعتماد می‌داند. ترس از خیانت گاهی آن‌قدر ادامه پیدا می‌کند که فرد تصمیم می‌گیرد پیش از آنکه دیگران به او آسیبی بزنند، دست به خودکشی بزند.
مبتلابه پارانوئید؛ مقصر اما حق‌به‌جانب
وقتی اعتماد در میان نباشد، زمینه برای ایجاد چالش‌های جدی در زندگی فرد وجود دارد. به همین دلیل این بیماران دائماً با اطرافیان خود دچار مشکل هستند. نکته مهم در این افراد این است که نمی‌توانند سهم خود را در این درگیری بپذیرند. به‌این‌ترتیب بعد از همه چالش‌ها، دیگری را مقصر می‌داند و به‌این‌ترتیب زمینه روابط خصومت‌آمیز را برای خود ایجاد می‌کند. به همین دلیل این افراد معمولاً تنها هستند. تحقیقات روانشناسی نشان میدهد که این تنهایی می‌تواند عاملی برای شروع یک افسردگی حاد باشد.
بیشتربخوانید:
دلخوری و ناخشنودی بی‌حدومرز
فرد مبتلابه بیماری پارانوئید خود را همیشه برتر از دیگران می‌بیند. به همین دلیل است که اغلب با لحنی تحقیرآمیز با اطرافیانش صحبت می‌کند. علاوه بر آن کینه‌توز و حساس است. او توانایی این را دارد که با یک برخورد ناچیز مانند افتادن نمکدان از دست شما هنگام خوردن غذا یا یک تصادف بسیار کوچک و بدون خسارت رانندگی، چنان از کوره در برود که تابه‌حال مانند آن را ندیده‌اید. روحیه خشن و کینه‌توزانه این فرد باعث می‌شود که هر رفتار و اتفاق کوچک را تلافی کند و قادر به کنترل رفتار خود نباشد.
عوامل ایجاد اختلال شخصیت پارانوئید چه چیزهایی هستند؟
پارانوئید به‌ندرت در سنین جوانی ایجاد می‌شود. این باور که فرد به‌طور اتفاقی در سنین جوانی به این اختلال دچار می‌شود یک باور اشتباه است. در حقیقت زمینه‌های اصلی اختلال شخصیت پارانوئید مانند اغلب بیماری‌های اعصاب و روان از کودکی ایجاد می‌شود. اما نمود اصلی آن در سنین بزرگ‌سالی اتفاق می‌افتد. دلایل ایجاد این بیماری متفاوت است.
آیا بیماری پارانوئید ارثی است؟
تحقیقات نشان داده است که وجود اختلال در فاکتورهای بیولوژیکی، یکی از قوی‌ترین عوامل مؤثر در ایجاد این بیماری است. با توجه به این موضوع، افرادی که سابقه بیماری‌هایی مانند اسکیزوفرنی را در خانواده خوددارند بیشتر در معرض این بیماری هستند. اما این موضوع به این معنی نیست که برای ابتلا به اختلال پارانوئید حتماً باید سابقه خانوادگی وجود داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
تأثیر محیط زندگی بر بیماری پارانویائی
محیط زندگی فرد می‌تواند بستری برای ایجاد عادت‌های ذهنی، رفتارها و شخصیت ما باشد. پارانوئید هم مانند دیگر بیماری‌های اعصاب به‌شدت تحت تأثیر شرایط زندگی است. در بعضی موارد می‌توان دید که مسائلی مانند تنش‌های بسیار بین پدر و مادر خانواده، ترد شدن توسط والدین و یا خیانت پدر و مادر به یکدیگر می‌توانند زمینه‌ساز ابتلا به این بیماری باشند.
درمان اختلال شخصیت
مؤثرترین راه برای درمان این بیماری مشاوره‌های تخصصی چندساعته است. این راه اگرچه ممکن است طولانی باشد، اما حتماً نتیجه‌بخش است. البته متخصص این حوزه پس از معاینات ابتدایی میزان پیشرفت آن را بررسی می‌کند. اگر فرد دچار اختلال حاد شخصیتی باشد، درمان دارویی برای او شروع می‌شود.
بسیاری معتقدند مصرف دم‌نوش‌ها می‌تواند درمان گیاهی پارانوئید باشد. این باور چندان درست نیست. گیاهان دارویی درصورتی‌که با داروهای شیمیایی مصرفی تداخل نداشته باشند، می‌توانند باعث ایجاد آرامش شوند؛ اما هرگز یک درمان اصولی نیستند.
