ترجمه : اعظم اسلامی مجد
تحریریه زندگی آنلاین : استرس یک حس رایج در دوران بارداری است. مشکلات و ناراحتی فیزیکی و جسمی و برخی از تغییرات دیگر میتوانند زمینهساز بروز استرس و نگرانیهای خانمهای باردار شوند. در برخی مواقع استرس به حدی زیاد میشود که باعث میگردد مشکلات سلامتی جدی برای فرد ایجاد شود؛ مشکلاتی مثل فشار خون بالا که باعث زایمان زودرس میشود. در رابطه با استرسهای زندگی، مدیریت آنها مهمترین قدم در مسیر برطرف کردنشان است، اما لازم است در ابتدا کمی بیشتر درباره استرس بارداری بخوانیم و بدانیم.
بیشتربخوانید:
استرس چگونه و چطور روی بارداری اثر میگذارد؟
داشتن استرس در دوران بارداری کاملا عادی و شایع است، زیرا در این دوران بدن، تغییرات زیادی را تجربه میکند. زندگی خانوادگی، شرایط فیزیکی و احساسات شما در حال تغییر هستند و ممکن است که از این تغییرات استقبال کنید، اما گاهی اوقات برخی از زنان از اضافه شدن هر تغییر و برنامهای در زندگیشان دچار استرس میشوند. اگر استرس برای مدت زمان طولانی ادامه پیدا کند، سلامتی فرد را به خطر میاندازد و مشکلاتی مثل فشار خون بالا و بیماری قلبی را ایجاد میکند. استرس شدید دوران بارداری منجر به خطر تولد زود به هنگام جنین میشود (تولد نوزاد نارس). علاوه بر آن باعث به دنیا آمدن نوزاد با وزن کم میشود. نوزادانی که خیلی کم وزن هستند یا اینکه خیلی زود متولد شدهاند، بیشتر در معرض خطر و مشکلات سلامتی هستند.
چه عواملی باعث ایجاد استرس در دوران بارداری میشوند؟
دلایل ایجاد استرس در خانمها، متفاوت است، اما در اینجا به برخی از رایجترین آنها اشاره میکنیم:
ممکن است که با ناراحتیهای دوران بارداری مانند حالت تهوع صبحگاهی، یبوست، خستگی یا کمر درد، دست و پنجه نرم کنید.
هورمونها در حال تغییر هستند که میتوانند باعث تغییر خلق و خوی شما شوند. نوسانات خلقی میتوانند کنترل استرس را سختتر کنند.
بخشی از نگرانیهای زنان باردار مربوط به زایمان، سلامت نوزاد و حتی چگونگی مراقبت از نوزاد بعد از زایمان است.
زنان شاغل، برای زایمان مرخصی میگیرند، ولی معمولا نگران دوران تمام شدن مرخصی و رسیدگی به وظایف کاریشان هستند.
برخی از خانمها نیز نگران شیوه و سبک زندگیشان، تغذیه و اضافه وزن و تغییرات بسیار پس از تولد فرزندشان هستند.
بیشتر بخوانید:
چه میزان و چه نوع استرس میتواند باعث بروز مشکلات بارداری شود؟
کمی استرس داشتن اصلا چیز بدی نیست. اتفاقا به شما کمک میکند تا بهتر چالشهای جدید زندگی را مدیریت و تحمل کنید. استرس معمولی داشتن به کارهای شما نظم میدهد و در اغلب مواقع در دوران بارداری مشکلساز نیست، اما انواع شدید استرس در دوران بارداری دردسرهایی به همراه دارد، مثلا باعث زایمان زودرس میشود. اکثر زنانی که در دوران بارداری استرس شدیدی را تجربه میکنند، بچههای سالمی به دنیا آوردهاند، اما با این وجود درصد احتمال بروز آسیبها و مشکلات مختلف در این افراد بالاتر از سایرین است.
اگر شما نیز دچار استرس شدید در دوران بارداری هستید، به این نکات توجه ویژه کنید:
رویدادهای تلخ و منفی زندگی مثل طلاق، بیماری و یا مرگ در خانواده، از مواردی هستند که میتوانند شما را در شرایط خطرناک قرار دهند.
بدرفتاری همسر و شریک زندگی و زد و خورد فیزیکی.
زلزله، طوفان، حملات تروریستی و اتفاقات فاجعهآمیز
شرایط نامساعد مالی و نگرانیهای مربوط به آن
افسردگی از نوع حاد که میتواند روی افکار و عملکرد شما اثر بگذارد و زندگی روزمرهتان را دچار اختلال کند.
استرس زیاد نسبت به محل سکونت. ممکن است در محله ناامنی که زندگی میکنید، دچار کشمکشها و اتفاقات آزار دهنده شوید.
این موارد از جمله شرایطی هستند که منجر به ایجاد استرس شدید در زنان باردار میشوند. بهتر است در صورت تجربه و درگیری با هر کدام از آنها، موضوع را با مشاورین کادر بهداشتی – درمانی در میان بگذارید و درخواست راهنمایی کنید.
بیشتر بخوانید:
استرس چگونه باعث بروز مشکلات بارداری میشود؟
اثرات استرس و نتایج آن در سلامت جنین و مادر، دامنه وسیعی دارد و محققان و پزشکان بسیاری همچنان در حال مطالعه و تحقیق پیرامون این مسئله هستند. استرس شدید و طولانی مدت روی سیستم دفاعی بدن زنان باردار تاثیر میگذارد. سیستم دفاعی کمک زیادی به محافظت از بدن در برابر عفونتها میکند، بنابراین با افزایش میزان استرس، از مهمترین بخشهایی که دچار مشکل میشود، رحم است که با ابتلا به عفونت رحمی باعث زایمان زودرس میگردد. برخی ناراحتیها مثل مشکلات مربوط به خواب، بدن درد و تهوع صبحگاهی نیز استرس را تشدید میکنند. مشکلاتی در خوردن غذا (پر خوری یا کم خوری) که با کاهش وزن و یا افزایش بیش از حد وزن همراه است، میتوانند خطر ابتلا به دیابت بارداری و زایمان زودرس را افزایش دهند. استرس باعث افزایش فشار خون میشود. فشار خون بالا (پره اکلامپسی) نیز موجب زایمان زود به هنگام و تولد نوزاد بسیار کم وزن میشود. سیگار کشیدن و مصرف الکل و یا سایر مواد مخدر، سلامتی زنان باردار را بسیار به خطر میاندازد. استرس میتواند منجر به سقط جنین شود.
اختلال استرس بعد از حادثه
استرس بعد از حادثه (PTSD)، اختلالی است که معمولا بعد از سانحه و حادثه تکاندهنده ترسناک و خطرناک ایجاد میشود. رویدادهایی مثل تجاوز جنسی، بلایای طبیعی، حملات تروریستی و یا مرگ یکی از عزیزان از مواردی هستند که ایجاد PTSD میکنند. معمولا این افراد دچار:
اضطراب جدی
کابوسها
فلشبکهای رویداد
پاسخهای فیزیکی (افزایش ضربان قلب و تعریق زیاد)
میشوند. زنان دچار PTSD معمولا نوزادان نارس به دنیا میآورند. برخی مطالعات نشان میدهند که سطوح بالای استرس در بارداری ممکن است منجر به ایجاد اختلالاتی مثل ترس زیاد کودک، سیستم بسیار ضعیف ایمنی بدن او و حتی اختلال در رشد مغزیاش شود.
بیشتر بخوانید:
راههای مدیریت و کاهش استرس
برخی از مشکلات و ناراحتیهای بارداری را نادیده بگیرید و بدانید که موقتی هستند و به زودی رفع میشوند.
سالم غذا بخورید، به اندازه کافی بخوابید و ورزش کنید.
فعالیتهای غیر ضروری را فعلا از برنامههایتان حذف کنید و در مسیر انجام کارهای روزمره از نزدیکان خود کمک بگیرید.
یوگا و مدیتیشن تمرین کنید. این فعالیتها کمک زیادی به مدیریت و کنترل استرس و آمادگی برای زایمان میکنند.
در کلاسهای آموزشی زایمان شرکت کنید. در این کلاسها، روشهای تنفس و آرامش را یاد میگیرید.
اگر شاغل هستید، با کارفرمای خود مشکلاتتان را در میان بگذارید و از او کمک بخواهید.
پشتیبانی اطرافیان خود را حفظ کنید. دوستان خوب، همسر، خانواده و ... میتوانند بهترین حمایتکنندگان شما باشند.
دلیل اصلی استرس خود را ریشهیابی کنید و سعی نمایید آن را برطرف کنید.
اگر به مشکلاتی مثل افسردگی یا اضطراب شدید دچار هستید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید و تحت درمان قرار بگیرید.