سرطان می تواند رحم را تحت تأثیر قرار دهد، اندام توخالی گلابی شکلی که در آن کودک رشد می کند. رحم با بافت خاصی به نام آندومتر پوشیده شده است. هنگامی که سرطان در این پوشش رشد می کند، سرطان آندومتر نامیده می شود . بیشتر سرطان های رحم سرطان آندومتر هستند.
سرطان آندومتر اغلب در مراحل اولیه تشخیص داده می شود زیرا اغلب باعث خونریزی غیرطبیعی واژن می شود.اگر سرطان آندومتر در مراحل اولیه کشف شود، برداشتن رحم با جراحی اغلب سرطان آندومتر را درمان می کند.
اگر سرطان آندومتر درمان نشود، می تواند به مثانه یا رکتوم گسترش یابد یا به واژن ، لوله های فالوپ، تخمدان ها و اندام های دورتر گسترش یابد. خوشبختانه، سرطان آندومتر به کندی رشد می‌کند و با معاینات منظم، معمولاً قبل از گسترش بسیار دور پیدا می‌شود.
اگر سرطان آندومتر درمان نشود، می تواند به مثانه یا رکتوم گسترش یابد یا به واژن ، لوله های فالوپ، تخمدان ها و اندام های دورتر گسترش یابد. خوشبختانه، سرطان آندومتر به کندی رشد می‌کند و با معاینات منظم، معمولاً قبل از اینکه خیلی گسترش پیدا کند شناسایی می شود.
بیشتربخوانید:
سرطان رحم یا آندومتر چند نوع دارد؟
اگر سرطان آندومتر در شما تشخیص داده شود، ممکن است پزشک به شما بگوید که این سرطان نوع 1 یا نوع 2 است.
حدود 80 درصد از سرطان‌های آندومتر نوع 1 هستند:
این نوع معمولاً خیلی سریع شکل نمی‌گیرد، رشد نمی‌کند یا پخش نمی‌شود. کارشناسان فکر می کنند که این امر به دلیل داشتن بیش از حد هورمون جنسی استروژن ایجاد می شود. گاهی اوقات از وضعیتی به نام هیپرپلازی آتیپیک ایجاد می شود که در آن سلول های زیادی در آندومتر رشد می کنند.
تا 20 درصد از سرطان آندومتر نوع 2 است:
این نوع بیشتر در خارج از رحم شما رشد کرده و منتشر می شود. کارشناسان فکر نمی کنند که داشتن استروژن بیش از حد باعث آن شود. پزشکان معمولاً باید سرطان آندومتر نوع 2 را با درمان های شدیدتر درمان کنند.
درجه بندی سرطان آندومتر
اگر تشخیص سرطان آندومتر نوع 1 یا نوع 2 داشته باشید، ممکن است پزشک در مورد "درجه" آن با شما صحبت کند. برای اکثر سرطان ها، درجه (که «تمایز» نیز نامیده می شود) عددی است که به شما می گوید سلول های سرطانی شما در زیر میکروسکوپ چقدر غیر طبیعی به نظر می رسند.
تعداد کمتر به این معنی است که سلول‌های سرطانی ظاهر طبیعی‌تری دارند و به طور کلی به این معنی است که سرطان شما به احتمال زیاد کند رشد می‌کند. به عنوان مثال، آدنوکارسینوم اندومتریوئید درجه 1 و 2 سرطان آندومتر نوع 1 در نظر گرفته می شود. پزشک شما ممکن است این موارد را "درجه پایین تر" بنامد. تومورهای اندومتریوئید درجه 3 به عنوان سرطان آندومتر نوع 2 در نظر گرفته می شوند. پزشک ممکن است آن را درجه بالاتر بنامد.
آیا انواع مختلفی از سرطان آندومتر وجود دارد؟
بله. پزشکان آنها را بر اساس اینکه چگونه سلول هایشان زیر میکروسکوپ به نظر می رسند به دسته های مختلف تقسیم می کنند:
شایع ترین نوع سرطان آندومتر نوعی آدنوکارسینوم (سرطانی که در بافت غدد ایجاد می شود) است که به آن سرطان اندومتروئید می گویند. سرطان آندومتریوئید از غدد آندومتر (پوشش رحم) شروع می شود و در زیر میکروسکوپ بسیار شبیه به پوشش طبیعی رحم (آندومتر) به نظر می رسد. از فردی به فرد دیگر از نظر شدت آن متفاوت است.
بیشتربخوانید:
برخی دیگر از انواع سرطان آندومتر عبارتند از:
کارسینوم سروزی پاپیلاری رحم
این شکل نادرتر سرطان آندومتر و رحم از پوشش داخلی رحم شروع می شود. حتی اگر پزشک شما آن را زود تشخیص دهد تمایل به بازگشت دارد.
کارسینوم سلول شفاف رحم
این شکل حتی نادرتر است و کمتر از 5 درصد موارد را تشکیل می دهد.
کارسینوسارکوم رحم
این نوع نادر سرطان آندومتر و رحم نیز کمتر از 5 درصد موارد را تشکیل می دهد، اما تمایل به تهاجمی دارد. یعنی به سرعت شکل می گیرد، رشد می کند یا گسترش می یابد.
عوامل خطر سرطان آندومتر چیست؟
سرطان آندومتر معمولا در زنان پس از یائسگی اتفاق می افتد. بیش از 95 درصد از سرطان آندومتر در زنان بالای 40 سال رخ می دهد. زنان یائسه در معرض خطر بالایی برای ابتلا به سرطان آندومتر هستند اگر:
قاعدگی زودتر از موعد داشتند
دیر یائسگی می شوند
چاق هستند
دیابت یا فشار خون بالا دارید
فرزند کم دارند یا اصلا ندارند
سابقه ناباروری ، پریودهای نامنظم یا سلول های غیر طبیعی در آندومتر (به نام هیپرپلازی آندومتر) داشته باشند
سابقه خانوادگی سرطان آندومتر، کولورکتال یا پستان داشته باشند
زنانی که داروی تاموکسیفن را برای درمان یا پیشگیری از سرطان سینه مصرف می کنند، کمی بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان آندومتر هستند. اما احتمال ابتلا به سرطان آندومتر بعد از یائسگی در زنانی که قرص های ضد بارداری مصرف کرده اند، نصف است.
زنانی که از درمان جایگزینی هورمونی فقط با استروژن استفاده می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان آندومتر هستند. بنابراین زنانی که هیسترکتومی ( عمل برداشتن رحم) انجام نداده اند نباید از درمان جایگزین هورمونی فقط با استروژن استفاده کنند .
تومورهای نادر تخمدان می توانند استروژن بسازند و احتمال ابتلای زنان به سرطان آندومتر را افزایش دهند.
رژیم های غذایی پرچرب، به ویژه حاوی گوشت قرمز، می تواند خطر ابتلا به سرطان از جمله سرطان آندومتر و روده بزرگ را افزایش دهد .
بیشتر بخوانید:
میزان بقای فرد با سرطان آندومتر چقدر است؟
این بستگی به میزان گسترش سرطان شما در اولین تشخیص دارد. برای نشان دادن میزان بقای سرطان آندومتر، انجمن سرطان آمریکا از پایگاه داده‌ای استفاده می‌کند که این نوع سرطان را به سه مرحله گروه‌بندی می‌کند که میزان گسترش آن را توصیف می‌کند:
موضعی به این معنی است که هیچ نشانه ای از گسترش سرطان آندومتر به خارج از رحم شما وجود ندارد.
منطقه ای به این معنی است که بیماری به نواحی یا غدد لنفاوی مجاور گسترش یافته است.
دور به این معنی است که سرطان به قسمت‌هایی از بدن مانند ریه‌ها، کبد یا استخوان‌ها گسترش یافته است.
اگر سرطان آندومتر موضعی دارید، میزان طول عمر بیشتر از منطقه ای و دور دست است. به خاطر داشته باشید که چیزهای دیگری مانند سن، سلامت عمومی و میزان پاسخگویی شما به درمان روی این موضوع تأثیر می گذارد.
پیشگیری
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان آندومتر، موارد زیر را بخوانید:
با پزشک خود در مورد خطرات هورمون درمانی پس از یائسگی صحبت کنید
اگر برای کمک به کنترل علائم یائسگی به درمان جایگزینی هورمونی فکر می کنید، در مورد خطرات و فواید آن با پزشک خود صحبت کنید. مگر اینکه تحت عمل هیسترکتومی (برداشتن رحم) قرار گرفته باشید، جایگزینی استروژن به تنهایی پس از یائسگی ممکن است خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش دهد.
مصرف ترکیبی از استروژن و پروژسترون می تواند این خطر را کاهش دهد. هورمون درمانی خطرات دیگری نیز دارد، بنابراین مزایا و خطرات آن را با پزشک خود بسنجید.
مصرف قرص های ضد بارداری را در نظر بگیرید
استفاده از داروهای ضد بارداری خوراکی برای حداقل یک سال ممکن است خطر سرطان آندومتر را کاهش دهد. تصور می شود که خطر مصرف تا چندین سال پس از قطع مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی ادامه می یابد.
با این حال، داروهای ضد بارداری خوراکی دارای عوارض جانبی هستند، بنابراین فواید و خطرات آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
وزن سالم را حفظ کنید
چاقی خطر ابتلا به سرطان آندومتر را افزایش می دهد، بنابراین برای رسیدن به وزن سالم و حفظ آن تلاش کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و کالری دریافتی روزانه خود را کاهش دهید.
انواع دیگر سرطان در رحم
سارکوم رحم از لایه عضلانی (میومتر) یا بافت همبند رحم شروع می شود. اینها شامل لیومیوسارکوم رحم و سارکوم استرومای آندومتر است. این سرطان ها در اینجا پوشش داده نشده اند، اما در سارکوم رحم به تفصیل مورد بحث قرار گرفته اند.
سرطان هایی که از دهانه رحم شروع می شوند و سپس به رحم سرایت می کنند با سرطان هایی که در بدن رحم شروع می شوند متفاوت هستند.
بیشتر بخوانید:
درمان سرطان رحم
درمان بستگی به مرحله سرطان، شرایط عمومی بیمار و ترجیح بیمار دارد. درمان در اکثر موارد با جراحی است که در آن رحم، لوله‌های رحمی و تخمدان‌ها خارج می‌گردند.بعد از جراحی ممکن است از پرتودرمانی برای کاهش شانس میزان عود سرطان استفاده شود.اگر شرایط عمومی بیمار مساعد نباشد و یا اینکه بیمار سرطان پیشرفته داشته باشد از پرتودرمانی برای کنترل سرطان و کنترل درد استفاده می‌شود.
هورمون درمانی
هورمون درمانی در مواردی انجام می‌شود که سرطان آندومتر (Endometrialcancer) پیشرفته بوده و به خارج از رحم سرایت کرده باشد. برای هورمون درمانی از داروهای زیر استفاده می‌شود:
تجویز پروژسترون که ممکن است رشد سلول‌های سرطانی را متوقف سازد.
چون 80 درصد سرطان‌های آندومتر وابسته به هورمون استروژن هستند، می‌توان داروهایی که میزان استروژن خون را کم می‌کنند تجویز کرد.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی در مواردی انجام می‌شود که سرطان آندومتر پیشرفته بوده و به خارج از رحم دست‌اندازی کرده باشد. برای شیمی‌درمانی ممکن است یک یا چند دارو تجویز شود.
شایع‌ترین علائم سرطان تخمدان
نفخ شکم، سوءهاضمه، درد شکم و لگن، مشکل در خوردن، علائم ادراری، احساس توده در داخل شکم، یبوست، خستگی، خونریزی واژینال، کاهش وزن، گاهی مایع در داخل شکم جمع می‌شود که به آن آسیت می‌گویند.
سابقه فامیلی سرطان تخمدان
در افرادی که در بستگان درجه‌یک و دو دارای سرطان تخمدان بوده‌اند، میزان شیوع سرطان تخمدان بیشتر بوده است، یک نوع سرطان تخمدان ارثی وجود دارد که علت آن جهش ژنی است، خانم‌های نابارور، خانم‌هایی که دارای آندومتریوز هستند، خانم‌های یائسه که از هورمون درمانی استفاده می‌کنند.
آزمون‌های تشخیصی سرطان تخمدان
سونوگرافی که هم از راه شکم و هم از راه واژن انجام می‌شود.
نمونه‌برداری اندازه‌گیری تومور مارکرCA-125 در خون: CA-125 یک پروتئینی است که در سلول‌های سطح تخمدان و بعضی بافت‌های سالم یافت می‌شود.
در بسیاری از خانم‌های مبتلابه سرطان تخمدان میزان CA-125 خون بالا است. در خانم‌هائی‌که در ابتدای مراحل اولیه سرطان تخمدان هستند، میزان CA-125 اکثراً طبیعی است.
علائم و نشانه‌های سرطان تخمدان
سرطان تخمدان (Ovarian Cancer) در مراحل ابتدائی علائم و نشانه‌های خاصی ندارد و اگر هم باشد غیرقابل توجه هستند.در اکثر موارد علائم و نشانه‌های بیماری چندین ماه پس از ایجاد سرطان حادث می‌شوند. درد کمر، خونریزی واژینال، نفخ و تهوع از علائم سرطان تخمدان هستند.
درمان سرطان تخمدان
درمان سرطان تخمدان با مجموعه‌ای از جراحی و شیمی‌درمانی است.
جراحی سرطان تخمدان
برای جراحی سرطان تخمدان معمولاً هر دو تخمدان، رحم، لوله‌های رحمی، و غدد لنفاوی داخل لگن برداشته می‌شوند.
شیمی‌درمانی
بعد از جراحی معمولاً شیمی‌درمانی انجام می‌شود، شیمی‌درمانی برای کشتن سلول‌های سرطانی باقی‌مانده است.
سرطان گردن رحم
سرطان گردن رحم (Cervical Cancer) دومین سرطان شایع در خانم‌ها است و متأسفانه در مراحل ابتدائی علائمی ایجاد نمی‌کند. یکی از مهم‌ترین علائم سرطان گردن رحم خونریزی غیرطبیعی است.
عامل اصلی سرطان گردن رحم ابتلا به ویروس زگیل تناسلی است که از راه مقاربت و تماس جلدی منتقل می‌شود.
استفاده از کاندوم از انتقال این ویروس صد در صد جلوگیری نمی‌کند، خانم‌ها باید حداکثر سعی و تلاش را بکنند که مبتلابه ویروس HPV و یا زگیل تناسلی نشوند.
سرطان گردن رحم (Cervical Cancer) دومین سرطان شایع در خانم‌ها است. دو گروه از خانم‌ها بیشترین شانس ابتلا به سرطان گردن رحم دارند: خانم‌های 39-35 ساله و خانم‌های 64-60 ساله.
حدود 50 درصد خانم‌هائی‌که سرطان گردن رحم در آنها تشخیص داده می‌شود هرگز تست پاپ اسمیر نداده‌اند و ده درصد خانم‌هائی‌که سرطان پیشرفته دارند در 5 سال گذشت تست پاپ اسمیر نداده‌اند.
گردن رحم پایین‌ترین قسمت رحم است. امروزه مشخص‌شده است که عامل اصلی سرطان گردن رحم، ویروس عامل بیماری زگیل تناسلی (Genital Wart) یا همان ویروس HPV است.
زگیل تناسلی یک بیماری آمیزشی است و از طریق مقاربت و تماس جلدی به‌راحتی منتقل می‌شود. استفاده از کاندوم از انتقال این ویروس به‌صورت صد در صد جلوگیری نمی‌کند.
بعدازاینکه این ویروس وارد بدن شد تا آخر عمر باقی می‌ماند ولی در عده‌ای سیستم ایمنی بدن ممکن است چند سال بعد این ویروس را از بین ببرد.
این ویروس سبب تغییراتی در سلول‌های گردن رحم می‌شود که منجر به سرطان می‌گردد.
امروزه به علت گنجاندن واکسیناسیون زگیل تناسلی در برنامه واکسیناسیون کشوری در اروپا و آمریکا، از مرگ‌ومیر ناشی از سرطان گردن رحم (Cervical Cancer) در کشورهای مذبور به مقدار زیادی کاسته شده است.
علل سرطان گردن رحم کدام‌ها هستند؟
اکثر سرطان‌های گردن رحم ناشی از ویروس HPV می‌باشند. اگر خانمی با مردی که دارای این ویروس است نزدیکی داشته باشد، این ویروس را به‌راحتی خواهد گرفت.همین‌جا باید متذکر شد که از هر صد نفر آلوده به این ویروس فقط در 5 نفر ضایعات زگیلی در ناحیه تناسلی ایجاد می‌شوند، بنابراین اگر کسی در سابقه و یا فعلاً دارای ضایعات پوستی زگیل مانند نیست، دلیلی بر این نیست که مبتلابه ویروسHPV نیست.
این ویروس بیش از 40 نوع دارد که دو نوع 16 و 18 سبب سرطان گردن رحم می‌شوند. یک خانم می‌تواند سال‌ها این ویروس را در بدن خود داشته باشد بدون اینکه از آن مطلع باشد، چون این ویروس هیچ علامتی به‌جز زگیل ایجاد نمی‌کند.این ویروس در بدن مهروموم‌ها بعد می‌تواند منجر به سرطان گردن رحم شود. به این دلیل خانم‌ها باید مرتب پاپ اسمیر بدهند تا هرگونه مورد غیرطبیعی تشخیص داده شود. با انجام تست پاپ اسمیر می‌توان تغییرات قبل از سرطانی شدن را پیدا کرد.
علائم سرطان گردن رحم
سرطان گردن رحم در مراحل ابتدائی علامتی ندارد با پیشرفت سرطان ممکن است علائم زیر ظاهر شوند:
خونریزی غیرطبیعی از واژن
به هم خوردن پریودهای ماهیانه
خونریزی با هر تماس با گردن رحم مثل نزدیکی
درد لگنی یا نزدیکی دردناک
ترشحات خون‌آلود از واژن
خونریزی پس از یائسگی
چگونه سرطان گردن رحم (Cervical Cancer) تشخیص داده می‌شود؟
خانم‌ها به‌صورت روتین تست پاپ اسمیر می‌کنند در حین انجام این تست هر نوع تغیر سرطانی در گردن رحم قابل‌تشخیص است.اگر نتیجه تست پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد تست‌های تکمیلی ازجمله نمونه‌برداری انجام می‌شوند.
عوامل خطرزا برای سرطان گردن رحم کدام‌ها هستند؟
یک عده فاکتورهایی سبب می‌شوند که خانم برای سرطان گردن رحم مستعد شود، این فاکتورها عبارتند از:
داشتن شرکای جنسی متعدد اگر یک خانمی با مردی رابطه جنسی داشته باشد که این مرد قبلاً با چند نفر دیگر رابطه داشته است، مثل این است که با شرکای جنسی تمام آن خانم‌ها رابطه دارد. علت آن امکان زیاد آلوده شدن به ویروس HPV است.
داشتن رابطه جنسی قبل از سن 18 سالگی.
ضعف در سیستم ایمنی بدن اگر خانمی آلوده به ویروس HPV باشد و به هر دلیلی سیستم ایمنی بدن وی ضعف داشته باشد، امکان ابتلا به سرطان گردن رحم در وی زیادتر می‌شود.
کشیدن سیگار سیگار سبب تشدید اثرات ویروس HPV می‌شود.
درمان سرطان گردن رحم
درمان سرطان گردن رحم (Cervical Cancer) بستگی به مرحله بیماری، شرایط عمومی یا سلامتی بیمار و ترجیح بیمار دارد.
جراحی
جراحی بر دو نوع است اگر سرطان در مراحل خیلی ابتدائی باشد فقط رحم برداشته می‌شود ولی اگر سرطان پیشرفته باشد رحم، قسمتی از واژن و غدد لنفاوی لگن خارج می‌گردند.
پرتودرمانی
اگر سرطان در مراحل اولیه باشد پرتودرمانی به همان میزان جراحی مؤثر است ولی در سرطان‌های پیشرفته پرتودرمانی همراه با شیمی‌درمانی تجویز می‌شود.
شیمی‌درمانی
اگر سرطان پیشرفته باشد چاره‌ای جز شیمی‌درمانی وجود ندارد.
اقدامات پیشگیری‌کننده از سرطان گردن رحم
هنگام نزدیکی از کاندوم استفاده کنید، کاندوم خطر آلودگی به ویروس HPV را کم می‌کند ولی صفر نمی‌کند، اولین نزدیکی را به تأخیر بیندازید، از داشتن شرکای جنسی متعدد اجتناب کنید، از کشیدن سیگار خودداری کنید، واکسن زگیل تناسلی (Genital Wart) را بزنید.
واکسیناسیون از ابتلا به بسیاری از انواع خطرناک ویروس HPV جلوگیری می‌کند. در اروپا و آمریکا دختران 12-9 ساله را واکسن می‌زنند، ولی اگر دختری واکسن را نزده باشد مابین 26-13 سالگی هم می‌توان زد.
بهترین موعد واکسیناسیون قبل از شروع رابطه جنسی است. اگر کسی واکسن زد نباید خیالش کاملاً راحت شود باید هراز چند گاهی تست پاپ اسمیر انجام شود.
مابین 29-21 سال تست پاپ اسمیر هر 3-2 سال توصیه می‌شود و در خانم‌های مابین 65-30 سال هر سه سال توصیه می‌شود.
اگر تست پاپ اسمیر همراه با تست HPV باشد هر 5 سال انجام می‌شود. اگر خانمی احساس بکند که نیاز به پیگیری بیشتری دارد فواصل پاپ اسمیر را می‌توان کمتر کرد.تنها راه قطعی عدم آلوده شدن به ویروسHPV نداشتن رابطه جنسی است.
