میوه عناب که دارای خاصیت های دارویی بسیار زیادی است. در اول رنگ سبز و گرد بوده و بعد از رسیدن به رنگ قرمز و زیتونی شکل درآمده و چروک می خورد. عناب را «خرمای قرمز» و «خرمای چینی» هم می نامند. خراسان جنوبی قطب تولید عناب کشور ایران است.
میوه عناب دارای خواص طبی متعددی است و در مکاتب طب سنتی کشورهای گوناگون جایگاه ویژه ای برای کمک به سلامت و درمان بیماریها دارد. عناب از میوه های بسیار موثر است که علاوه بر خاصیت های تغذیه ای دارای موارد استفاده زیادی بعنوان یک گیاه دارویی است. این میوه که میتوان درختان آنرا از ایران تا هند و جنوب چین و چه بسا جنوب اروپا پیدا کرد، در هر منطقه ای دارای اسامی مختلفی است. در هند و پاکستان آنرا « ایناب» و در شرق آسیا آنرا خرمای قرمز، خرمای چینی یا خرمای هندی می نامند. درخت عناب مثل درخت سنجد است و در نواحی کوهستانی بعضی از منطقه های ایران مثل خراسان یافت میشود .
بیشتربخوانید:
مصارف خوراکی عناب
در بریتانیا عناب را به صورت خشک شده و یا به صورت آب‌نبات‌های طعم‌دار همراه با چای عصر میل می‌نمایند. بد نیست بدانید نحوه خشک کردن عناب به روشهای متفاوتی انجام می شود. در کره، چین و تایوان، شربت شیرین میوه عناب را مورد استفاده قرار می‌دهند. در برخی مناطق از عناب برای تهیه سرکه استفاده میشود و در آفریقا از آن کیک درست می‌کنند. عناب کنسرو شده و چای با طعم عناب نیز در جهان استفاده میشود، اما در ایران، پاکستان و هندوستان، عناب را بیشتر به صورت خشک شده استفاده می‌نمایند، ولی جالب است بدانید که در بسیاری از نقاط دنیا میوه تازه آن به صورت سبز استفاده میشود که البته طعم بسیار خوبی هم دارد. در شرق آسیا عناب‌های بسیار بزرگی به اندازه خرما و با رنگ‌های مختلف از جمله مشکی و قرمز به عمل می‌آید.
آشنایی با خواص عناب
خواص آنتی‌اکسیدانی و ضدالتهابی عناب
عصاره آن موجب مهار اثر رادیکال‌های آزاد (به عنوان عامل افزایش التهاب) می‌گردد. حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی چون ویتامین C، کاروتنوئیدها و فلاوونوئید است. همچنین موجب تقویت سیستم ایمنی میشود.
عناب و قند خون
ترکیبات اتری موجود در آن عامل مهار کننده‌ای در افزایش قند خون است. همچنین مقادیر پارامترهای بیوشیمیایی مانند قند خون، اوره، کراتینین، کلسترول سرم، تری‌گلیسیرید سرم، HDL، LDL، هموگلوبین و هموگلوبین گلیکوزیله را به طور قابل توجهی به سطح نرمال نزدیک می‌کند.
عناب و سرماخوردگی
در طب سنتی ایران نیز مصرف جوشانده عناب برای درمان سرفه، سرماخوردگی و آنفلوانزا و انواع گلودرد بسیار توصیه شده است. چای عناب در شرق آسیا یک نوشیدنی بسیار گوارا محسوب میشود که به جلوگیری از سرماخوردگی نیز کمک می‌کند. اگر دچار سرماخوردگی شده‌اید و از خشکی سینه و سرفه رنج می‌برید، عناب داروی گیاهی مناسب و کارآمدی است. عناب دارای لعاب فراوان، پروتئین، مواد قندی و مقدار زیادی ویتامین C است. عناب به دلیل داشتن لعاب زیاد، نرم کننده سینه و ضد سرفه است. جوشانده عناب گرفتگی صدا را برطرف می‌کند. به علاوه آسم و تنگی نفس را برطرف می‌کند. برای تهیه جوشانده عناب 50 گرم عناب را در یک لیتر آب ریخته و بجوشانید تا حجم آن دو سوم شود.
بیشتر بخوانید:
عناب و دستگاه گوارش
عناب در زمان ابتلا به اسهال می‌تواند حرکات مربوط به دستگاه گوارش را کاهش دهد. مخلوط را با نمک و فلفل به عنوان هضم کننده مصرف کنید. میوه خشک رسیده به عنوان ملین است. حتی تأثیر آن برای کمک به درمان یبوست با مطالعات بالینی مختلف به اثبات رسیده است و به تمام افرادی که از یبوست رنج می‌برند توصیه میشود هر روز صبح یک تکه زنجبیل تازه و چند دانه عناب را در یک لیوان آب جوش قرار داده و پس از چند دقیقه این نوشیدنی را میل کنند. عناب تقویت‌کننده دستگاه گوارش است و مطالعات بالینی، تأثیرات آن برای رفع مشکلات مختلف گوارش را نشان داده است. مصرف عناب به هضم غذا کمک کرده و در جلوگیری از نفخ موثر است.
حفاظت از کبد
مصرف عناب به طور معنی‌داری سطوح آنزیم‌های کبدی را کاهش می‌دهد. این آنزیم‌ها نشانگر آسیب بافتی هستند. یافته‌های بافت شناسی نشان می‌دهند که این میوه اثرات محافظتی در برابر بیماری‌های کبدی دارد. عناب در درمان کبد چرب نیز مفید است.
فواید عناب برای دندان
عناب دندان‌ها را در برابر پوسیدگی مقاوم می‌سازد. برای درمان دندان درد سائیده عناب را در محل کرم خوردگی دندان بگذارید.
فواید عناب برای پوست و مو
- به علت دارا بودن انتی‌اکسیدان‌ها، روند پیری پوست را کاهش می‌دهد.
- عناب خون را تصفیه و سموم را از بدن دفع می‌کند و سبب روشنی پوست میشود.
- عناب برای خشکی و خارش پوست،استفاده می شود.
- برای رفع خارش بدن جوشاندة عناب را با شکر شیرین کنید، میل شود.
- خوردن عناب بیماری پوستی گال یا جرب را کاهش می‌دهد روزانه چند دانه میل کنید.
- برای درمان کهیر و خارش پوست 50 عدد عناب را با یک لیوان آب جوشانده صاف کرده، صبح ناشتا با سکنجبین مخلوط نموده میل شود. عناب خشک شده را با عسل مخلوط کرده در محل خارش و کهیر بمالید.
- عصاره عناب خاصیت رفع و کاهش چین و چروک و خشکی و قرمزی و رفع آفتاب سوختگی است.
- رشد موی سر را زیاد می کند.
- استفاده از مغز این میوه در زخم‌ها و بریدگی‌ها، سبب سرعت بخشیدن به بهبود آنها میشود.
- به علت داشتن اسیدآمینه های مهم، باعث بهبود روند زخم است.
- برای معالجه و التیام زخمهای کهنه گرد ریشه خشک شده عناب را روی آنها بپاشید.
بیشتربخوانید:
خواص دیگر عناب
- در کم فشاری خون و نازایی مفید است.
- عناب آرامش‌بخش و ضد بد خلقی بوده و در طب سنتی چین و کره از آن به عنوان دارویی که سبب کاهش اضطراب میشود و تقویت کننده معده و طحال و سیستم گوارشی است استفاده می‌کنند.
- خاصیت ضد میکروبی دارد.
- چای عناب دارای ماده ضد سرطانی ساپونینز است. این چای باعث ترمیم بافت‌های آسیب دیده و تقویت عضلات میشود.
- استفاده از مغز میوه در زخم‌ها و بریدگی‌ها سبب سرعت بخشیدن به بهبود آنها میشود.
فواید پوست و ریشه درخت عناب
- دم کرده ریشه عناب رشد و تقویت موی سر را زیاد می‌کند.
- جوشانده پوست درخت عناب، داروی ضد اسهال است.
- ریشه گیاه عناب در درمان سوء هاضمه مفید است
ارزش غذایی عناب
این میوه منبع خوبی از ویتامین C و حاوی مقادیر قابل ملاحظه‌ای مواد معدنی است. همچنین دارای پروتئین، کربوهیدرات و مواد معدنی کلسیم، فسفر، آهن، کاروتن، تیامین، ریبوفلاوین، نیاسین و فلور می‌باشد. در ضمن حاوی پکتین (به عنوان کلسیم پکتات) به عنوان فیبر محلول موثر در کاهش چربی و قند خون است. محتوای چربی کل میوه عناب بسیار کم است. نسبت اسیدهای چرب اشباع نشده به کل چربی در میوه عناب بالا است، بنابراین متخصصین تغذیه می‌توانند عناب را به عنوان بخشی از رژیم غذایی توصیه نمایند.
مضرات مصرف عناب
- زیاده روی در خوردن عناب باعث کم شدن غرایز جنسی میشود.
- عناب در اشخاص سرد مزاج، تولید گاز و نفخ می‌کند و این گونه افراد باید عناب را با مَویز میل نمایند.
- عناب موجب ازدیاد ویتامین k میشود که در نتیجه آن خون غلیظ میشود بنابراین مصرف - زیاد آن برای افرادی که دچار غلظت خون هستند، توصیه نمی‌شود.
- افرادی که از نفخ بیش از حد، انگل‌های روده‌ای و خلط بیش از حد رنج می‌برند، بهتر است قبل از مصرف عناب با پزشک مشورت کنند.
نحوه درست کردن جوشانده عناب
برای تهیه جوشانده مقدار 15 گرم از ریشه عناب را با نیم لیتر آب به مدت 20 دقیقه بجوشانید و بعداز صافی کردن برای جلوگیری از ریزش موها 10 دقیقه قبل حمام موها را با این محلول ماساژ دهید. برای تهیه دمکرده عناب میوه های عناب را به میزان 10 عدد میوه در یک لیوان آب جوش به مدت 15 دقیقه دم کنید و این دم کرده را برای ایجاد آرامش و کاهش استرس میل کنید.
