به قلم : اعظم حاجی یوسفی
تهیه و تنظیم : معصومه موسائی
تحریریه زندگی آنلاین : آلزایمر تنها یک بیماری محدود به اختلال حافظه نیست و علائم و عوارض بسیاری ازجمله مشکلات و توهمات روحی را در پی دارد. در ادامه به برخی از این تغییرات اشاره خواهیم کرد.
بدگمانی، سوءظن و توهمات
افراد فراموش‌کار ممکن است به‌طور غیرمعقولی بدگمان شوند و به دیگران تهمت دزدی بزنند یا اشیایی را ذخیره یا مخفی نمایند. حتی این امکان وجود دارد که گاهی برای درخواست کمک، فریاد زده و یا حتی با پلیس تماس بگیرند. بیماری ممکن است همسرش را به خیانت در زناشویی متهم نماید. به‌هرحال این افراد امکان دارد عقاید پابرجایی داشته باشند درنهایت این عقاید می‌تواند باعث ترس فرد شده و به همین دلیل در مقابل مراقبت‌های شما مقاومت نمایند. گاهی اوقات دچار عقاید غم‌انگیز و ناآشنایی می‌شوند که به نظر می‌رسد آن‌ها را به یاد آورده‌اند و بر آن‌ها فشاری می‌کنند. ممکن است اصرار داشته باشند که اینجا جایی نیست که زندگی می‌کنند یا افرادی که قبلاً مرده‌اند را زنده بپندارند و حتی بگویند که از پیش آن‌ها می‌آیند. گاهی ممکن است بیمار اصرار کند که همسرش، همسر واقعی او نیست و یک شیاد و متقلب است. چنین توهماتی علاوه بر آنکه باعث آزار خانواده می‌شود خود فرد را نیز می‌ترساند. البته ممکن است چنین مسائلی هرگز برای بیمار شما رخ ندهد. اما به‌هرحال باید در این زمینه‌ها آگاه باشید.
بیشتربخوانید:
سوءتعبیر
گاهی اوقات این مشکلات به سوءتعبیر ازآنچه بیمار دیده یا شنیده است مربوط می‌شود اگر فرد در تاریکی اشیا را به‌خوبی نمی‌بیند ممکن است تکان پرده‌ها را شبیه به یک مرد غریبه تعبیر کند اگر به‌خوبی نمی‌شنود این امکان وجود دارد که گمان کند افراد مشغول صحبت در مورد او هستند. اگر وسیله‌ای را گم می‌کند ممکن است گم‌شدن آن وسیله را یک سرقت تصور کند. اگر در شب فردی را در بیرون از منزل می‌بیند به هم نزدیک کردن پرده‌ها می‌تواند سودمند باشد اگر فکر می‌کنید که بیمار چیزی را اشتباه تعبیر می‌کند ممکن است بتوانید با توضیح اینکه چه چیزی می‌بیند یا می‌شنود به او کمک کنید به‌عنوان‌مثال؛ بگویید آن تکان پرده است یا آن صدای آهسته مربوط به تکان خوردن درخت‌های بیرون پنجره اتاق هستند. این نوع برخورد با مخالفت مستقیم با او که ممکن است باعث ایجاد واکنش ناگوار شود، بسیار متفاوت است. اگر بیمار به‌درستی نمی‌شنود بهتر است به‌جای صحبت در مورد او، وی را در گفتگو شرکت داده و به‌طور مستقیم او را مخاطب قرار دهید و به او مستقیماً نگاه کنید. .
عدم توانایی در تشخیص افراد یا اشیا
این بیماران ممکن است توانایی تشخیص اشیاء یا افراد را از دست بدهند نه به خاطر اینکه آنان را فراموش کرده‌اند یا بینایی‌شان دچار ضعف شده بلکه به‌این‌علت که مغز دیگر قادر نیست اطلاعات را به‌درستی کنار هم بگذارد. به‌عنوان‌مثال، گاهی فرد مبتلابه رمانس بر این موضوع اصرار دارد که همسرش، همسر واقعی او نبوده یا خانه‌اش، خانه واقعی او نیست که این موضوع به علت آسیب مغزی است بنابراین به او اطمینان دهید که من همسرت هستم اما از جروبحث کردن با او پرهیز کنید. گرچه این مسئله تأسف‌انگیز به نظر می‌رسد اما این مشکل یک اختلال غیرقابل توضیح از آسیب مغزی است.
بیشتربخوانید:
بدگمانی و شکاکی
اگر فردی دچار شکاکی یا بدگمانی است باید در نظر داشت که ممکن است شک آن‌ها بر حقیقتی استوار باشد گاهی اوقات هنگامی‌که فردی به‌طور غیرعادی شکاک است این امکان وجود دارد که موردتعدی، سرقت یا مزاحمت کسی قرارگرفته باشد.
هذیانات و توهمات
هذیانات، عقاید و افکار اشتباه، پابرجا و مطلقی هستند که در یک فرد وجود دارد ممکن است ماهیتاً بار بدگمانی هم داشته باشند به‌عنوان‌مثال، یک عده مافیایی به دنبال من هستند، یا تو پول من را دزدیده‌ای. یا اینکه فرد خود سرزنش گر باشد و بگوید من انسان بدی هستم و یا اینکه من از درون در حال تحلیل هستم و یک بیماری خطرناک در وجود من در حال پیشرفت است. ماهیت هذیان می‌تواند پزشک را در تشخیص مشکل فرد کمک کند. به‌عنوان‌مثال؛ عقاید خود سرزنشگر اغلب در افرادی دیده می‌شود که به‌شدت افسرده هستند گرچه هنگامی‌که در فردی که دارای بیماری زوال عقل یا آلزایمر است هذیان ایجاد می‌شود این مسئله به دلیل آسیب مغزی، طبیعی است چنین فردی که قادر به یادآوری عقاید اشتباه بوده اما در یادآوری اطلاعات و افکار واقعی ناتوان است و این موضوع می‌تواند دردناک باشد. گاهی اوقات هذیانات از تعبیر نادرست یک واقعیت ایجاد می‌شود گاهی نیز به تجارب گذشته فرد مربوط هستند البته دقت کنید تمام صحبت‌های عجیب و غیرعادی افراد، هذیان نیست. توهمات یک تجربه حسی هستند که از طریق حواس پنج‌گانه ادراک می‌شود که برای فرد واقعی اما برای دیگران غیرواقعی است.
شنیدن صداها یا دیدن اشیا شایع‌ترین نوع توهم است گرچه بعضی از افراد ممکن است توهم چشایی، بویایی یا لامسه نیز داشته باشند. به‌عنوان‌مثال؛ بیماری، گاهی حضور یک حیوان وحشی را در رختخوابش مشاهده می‌کرد و با دخترش تماس می‌گرفت تا بیاید و به او کمک کند.
بیشتربخوانید:
توهمات یک علامت و نشانه هستند مانند تب یا گلودرد که می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد بعضی از داروهای خاص حتی در افراد سالم نیز می‌تواند باعث ایجاد توهم شود و یا بعضی از بیماری‌ها نیز می‌توانند باعث ایجاد توهم گردند.
اولین قدم، تشخیص علت توهم است. در یک فرد سالمند توهمات لزوماً نشانه‌ای از بیماری رمانس نیستند و ممکن است نتیجه عوامل مختلفی باشد که بسیاری از آن‌ها نیز قابل‌درمان هستند.
هنگامی‌که توهمات به‌عنوان بخشی از علائم رمانس ایجاد می‌شوند پزشک می‌تواند کمک کند. اغلب این علائم به دارودرمانی پاسخ خواهند داد و باعث راحتی و آرامش بیشتر شما و بیمارتان خواهند شد.
لطفاً زمانی که هذیانات و توهمات رخ می‌دهند با ملایمت و آرامش رفتار نمایید تا آزردگی و ناراحتی او را افزایش ندهید اگرچه این حالت یک وضعیت اورژانسی نمی‌باشد اما هر چه سریع تر برای کاهش علائم با پزشک مشورت کنید. به بیمار اطمینان دهید که شما از او مراقبت می‌کنید و همه‌چیز خوب است. از انکار توهمات بیمار و بحث‌وجدل با او جداً خودداری کنید این عمل فقط ناراحتی او را افزایش می‌دهد.
بیشتربخوانید:
به خاطر داشته باشید که این تجربه برای او واقعی است درعین‌حال نباید در مقابل هذیان و توهم او تسلیم شوید شما نه مخالفت کنید و نه موافقت. فقط به او گوش فرا دهید یا یک جواب نامشخص و مبهم به او بدهید مثلاً می‌توانید بگویید من صداهایی را که شما می‌شنوید را نمی‌شنوم اما باید برای شما ترسناک باشد درواقع این جواب نشانه تائید او نیست گاهی اوقات می‌توانید ذهن او را منحرف کنید در این صورت توهم را فراموش می‌کند مثلاً بگویید برویم به آشپزخانه و یک کیک بپزیم وقتی او به اتاقش برمی‌گردد ممکن است دیگر حیوان وحشی در رختخوابش نبیند و شما از یک برخورد نگران‌کننده پیشگیری کرده‌اید.
نوازش کردن بسیار آرامش‌بخش است به‌شرط آنکه نوازش شمارا به‌اشتباه به‌عنوان تلاشی برای مهار خود تعبیر نکند، می‌توانید بگویید می‌دانم که شما خیلی ناراحت هستید آیا می‌توانم شمارا در آغوش بگیرم.
آنچه مسلم است مراقبت از بیمار مبتلابه آلزایمر کاری سخت و دشوار است بنابراین حتماً زمانی را برای استراحت به مراقب بدهید یا اگر خودتان از بیمار مراقبت می‌کنید از اقوام و دوستان بخواهید که چند روز مراقبت از بیمار را به عهده گیرند تا شما از بیمار دور شده و کمی استراحت کنید. این اقدام نه‌تنها برای مراقب ارزشمند است بلکه باعث می‌شود که دیگران هم به بیمار نزدیک‌تر شوند.
