به قلم : شهزاد محمدیان ؛ متخصص تغذیه ورزشی از استرالیا
تحریریه زندگی آنلاین : وقتی رویدادها یا وقایعی در زندگی رخ می‌دهد که توانایی کنار آمدن با آن را در خود نبینیم، دچار استرس می‌شویم. در چنین شرایطی است که بدن میزان قابل توجهی از هورمون استرس، کورتیزول، را ترشح می‌کند. ترشح مقطعی کورتیزول از کارکردهای معمول بدن انسان است و مزایایی چون کاهش التهاب دارد. اما به مرور زمان و در بلندمدت، امکان وابسته شدن بدن به میزان قابل توجهی از این هورمون در خون وجود دارد. این اتفاق درنهایت تأثیر معکوس دارد و نه تنها به محدود کردن التهاب کمکی نمی‌کند، که به آن دامن میزند.
جواب برخی متخصصان به این سؤال که استرس چه تأثیری بر سیستم ایمنی بدن دارد کمی نگران کننده است؛ آن‌ها استرس را عامل 90 درصد بیماری‌ها و اختلال‌ها اعم از سرطان و نارسایی قلبی می‌دانند. فعال شدن برخی واکنش‌های شیمیایی به واسطهٔ استرس و افزایش سطح کورتیزول، به باور آن‌ها، بدن را به شیوه‌های گوناگون تحت تأثیر قرار می‌دهد.
در ادامه به برخی از این تأثیرات اشاره می‌کنیم: کاهش تعداد گلبول‌های سفید و سلول‌های کشنده طبیعی سلول‌های بخصوصی که تومورهای سرطانی را از بین می‌برند)؛ رشد و گسترش بیشتر تومورها در بدن؛ بالا رفتن میزان عفونت‌های بدن و آسیب‌های بافتی.
دیگر تأثیر استرس بر سیستم ایمنی بدن کاهش سطح لنفوسیت‌ها است: نوعی از گلبول‌های سفید خون که از بدن در برابر عفونت‌ها محافظت می‌کنند. هرچه سطح لنفوسیت‌ها در بدن کاهش پیدا کند، بدنمان در برابر ویروس‌هایی نظیر سرماخوردگی و تب‌خال آسیب‌پذیرتر می‌شود.
استرس شدید همچنین می‌تواند به اختلال‌هایی نظیر افسردگی و اضطراب منجر شود: اختلال‌هایی که خود به‌تنهایی نقش بسزایی در بروز التهاب دارند. وقتی بدن در بلندمدت و به‌طور مداوم درگیر التهاب‌ها می‌شود، سیستم ایمنی بدن ورای ظرفیتش فعالیت می‌کند، به مرور زمان ضعیف و ضعیف‌تر می‌شود، و درنهایت دیگر آن‌طور که باید و شاید قادر به محافظت از ما در برابر بیماری‌ها نخواهد بود.
بیشتربخوانید:
افسردگی
استرس مداوم می‌تواند به شکل‌گیری احساس خشم، افسردگی، یا حتی ناامیدی در فرد منجر شود. با گذشت زمان، استرس می‌تواند به احساس درماندگی و به دام افتادن منجر شود و فرد قادر به تصمیم‌گیری درست نبوده و درباره هر مسئله‌ای چه در زمینه حرفه‌ای و چه شخصی به شدت نگران می‌شود. در نهایت، استرس می‌تواند به احساس فرسودگی و ناتوانی منجر شود و این شرایط به واسطه تحت تأثیر قرار گرفتن روابط شخصی و حرفه‌ای فرد شرایط را وخیم‌تر می‌سازد.
برای مقابله با تأثیر استرس بر خلق و خوی خود، حضور در فعالیت‌هایی که موجب می‌شوند منبع استرس را فراموش کنید مانند فعالیت‌های جسمانی یا مدیتیشن را مدنظر قرار دهید. فعالیت‌هایی که ذهن شما را هرچه بیشتر مشغول نگه می‌دارند را امتحان کنید.
وزن و سوخت‌وساز
استرس و مشکلات وزن اغلب دست در دست یکدیگر دارند. بر همین اساس است که هنگام احساس استرس، اضطراب یا افسردگی و به دنبال راهی برای کسب آرامش، برخی افراد به غذا خوردن پناه می‌آورند که اغلب نیز تمایل به مصرف مواد غذایی ناسالم و سرشار از قند، چربی، و کالری وجود دارد. افزون بر این، استرس می‌تواند اثری مضر روی سوخت‌وساز بدن داشته باشد، به ویژه می‌تواند به ذخیره چربی در بدن منجر شود که تنها تشدید اضطراب را به همراه دارد. دنبال کردن یک سبک زندگی فعال می‌تواند با مشغول نگه داشتن ذهن و بدن، سوزاندن کالری‌های اضافی و بازگرداندن اعتماد به نفس در حل این مشکل تأثیرگذار باشد.
بیشتربخوانید:
مشکلات فشار خون
افرادی که در بلند مدت استرس را تجربه می‌کنند می‌توانند با مشکلات سلامت مانند فشار خون بالا مواجه شوند. هورمون‌های استرس می‌توانند فعالیت قلب را افزایش دهند و با گذشت زمان این شرایط می‌تواند به تنگی عروق منجر شود.
اگر این شرایط درمان نشود، فشار خون بالا می‌تواند به حمله قلبی و سکته مغزی منجر شود که هر دو می‌توانند مرگبار باشند. اگر به طور مداوم در سینه خود احساس درد می‌کنید، بی‌درنگ با یک پزشک صحبت کرده و در پی روش‌هایی برای کاهش استرس خود باشید.
ریزش مو
ریزش مو اغلب به واسطه افزایش سن در آقایان رخ می‌دهد اما بانوان نیز آن را تجربه می‌کنند. این در شرایطی است که ریزش مو می‌تواند در نتیجه استرس مداوم و شدید شکل بگیرد و هر فردی در هر مرحله از زندگی را تحت تأثیر قرار دهد. به طور معمول، ریزش مو سطوح استرس را در فرد افزایش می‌دهد و به شکل‌گیری یک چرخه باطل اضطراب و افسردگی منجر می‌شود.
خبر خوب این است که راه‌هایی برای احیای موهای از دست رفته وجود دارند. نخستین گام، شناسایی منبع استرس و رسیدگی به آن است. پزشک شما می‌تواند به این مسئله کمک کرده و روش‌های درمانی که می‌توانند به تحریک رشد مجدد موها منتج شوند را ارائه کند.
بیشتربخوانید:
کاهش ایمنی
تجربه استرس برای مدتی طولانی می‌تواند سیستم ایمنی بدن انسان را تضعیف کرده و شما را نسبت به بیماری‌ها آسیب‌پذیر سازد که از نمونه‌های کوچک مانند سرماخوردگی تا موارد جدی‌تر مانند آنفلوآنزا را شامل می‌شود. برای کمک به مقابله با آثار استرس، خواب کافی و با کیفیت بالا، دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم متشکل از میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و غلات سبوس‌دار و ورزش منظم را فراموش نکنید. اگر به طور مرتب مریض می‌شوید، با پزشک خود درباره چگونگی رسیدگی به منبع استرس یا هر موضوع سلامت دیگر که موجب بیماری در شما می‌شود، صحبت کنید.
درد معده
تجربه استرس در بلند مدت می‌تواند به احیای درد و تحریک‌پذیری در معده، روده و دیگر قسمت‌های دستگاه گوارش منجر شود. این شرایط می‌تواند خوردن، خوابیدن، کار کردن، یا ورزش کردن را دشوار یا حتی غیر ممکن سازند.
هنگامی که اضطراب دارید و دچار استرس شده‌اید، بدن شما آدرنالین و هورمون‌هایی که می‌توانند جریان خون به دستگاه گوارش و دیگر قسمت‌های بدن را کاهش دهند، ترشح می‌کند. این شرایط می‌تواند مانع گوارش مؤثر غذا شود و به درد و ناراحتی منجر می‌شود. در این مورد، داروهایی که برای درمان مشکلات معده شکل گرفته‌اند ممکن است تأثیری در تسکین نشانه‌ها نداشته باشند. با دکتر خود صحبت کند تا روشی برای کاهش درد معده از طریق رسیدگی به منبع استرس بیابید.
بیشتربخوانید:
بی‌خوابی
استرس می‌تواند چرخه خواب شما را دچار اختلال کرده و به بی‌خوابی منجر شود که یکی از طاقت فرساترین نتایج استرس است. استرس اغلب مانع خواب خوب شبانه می‌شود زیرا مغز را هنگامی که باید در حال استراحت باشد، همچنان فعال نگه می‌دارد. متأسفانه، بی‌خوابی تنها می‌تواند استرس را تشدید کند و کسب آرامش و خواب راحت را دشوار سازد. در شرایطی که مصرف دارو می‌تواند به بهبود این شرایط کمک کند اما روندی طولانی مدت باید طی شود.
با پزشک خود مشورت کنید تا تکنیک‌های کسب آرامش که به استراحت راحت‌تر به طور طبیعی کمک کنند را پیدا کنید.
کاهش میل جنسی
هنگامی که استرس افزایش می‌یابد، اغلب میل جنسی کاهش می‌یابد. استرس می‌تواند اثر مستقیم بر سطوح هورمون‌ها داشته باشد و تأثیر منفی بر میل جنسی انسان به همراه دارد. احساس ضعف و اضطراب درباره زندگی موجب می‌شود تا مغز ما به اولویت بندی اقدام کرده و فضای کمتری برای تولید مثل باقی بگذارد.
تکنیک‌های کسب آرامش و ورزش می‌توانند به مقابله با آثار استرس کمک کنند. در نتیجه، فعالیت‌هایی که موجب نشاط شما می‌شوند و به احیای احساس رضایت، شادی و اعتماد به نفس کمک می‌کنند را مدنظر قرار دهید.
درد آرواره
آیا تجربه فشار دادن دندان‌ها روی یکدیگر هنگام قرار گرفتن در موقعیت‌های استرس‌زا را دارید؟ خبر خوب این است که شما در این زمینه تنها نیستید. استرس اغلب به فشار بر آرواره و ساییدن دندان‌ها روی یکدیگر منجر می‌شود که اگر به طور مکرر صورت بگیرد می‌تواند ضعف لثه، شکستگی دندان‌ها، و درد فراوان را موجب شود.
در برخی افراد این شرایط می‌تواند آثار بلند مدت روی آرواره و دندان‌ها به همراه داشته باشد. در این موارد پزشک ممکن است استفاده از محافظ دهان در هنگام شب را تجویز کند. به طور معمول، محافظ دهان موقتی استفاده می‌شود اما ممکن است طی فعالیت‌هایی مانند ورزش یا رانندگی که سطوح استرس را افزایش می‌دهند، ممکن است همچنان به استفاده از آن‌ها نیاز باشد
