به گزارش خبرنگار گروه حقوقی و قضایی خبرگزاری میزان، مجازات به طور کلی در 5 بخش قابل اعمال است:
حدود، قصاص، دیات، تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده
تعریف این مجازات‌ها به ترتیب و تفکیک به شرح زیر توضیح داده می‌شود:
اول حد: (حدود) به مجازاتی گفته می‌شود که نوع و میزان و کیفبت اجرای آن در شرع تعیین شده و قابل تعلیق و یا تعطیل کردن نیست و البته قاضی دادگاه هم حق کم یا زیاد کردن و یا تخفیف آن را ندارد مثل حد زنا حد سرقت - حد مشروب
قصاص: مجازاتی که جانی به آن محکوم می‌شود و باید با جنایت او برابر شود نه کم نه زیاد. مثل قتل یا قطع کردن عمدی عضو بدن که برابر ان دست طرف هم باید قطع شود
دیه: مالی است که توسط شارع برای جنایت بر حسب مورد تعیین شده است
تعزیر: مجازاتی است که نوع و مقدار آن در شرع تعیین نشده و مقابل حدود است و به نظر حاکم (قاضی) واگذار شده است از قبیل حبس یا جرای نقدی و شلاق که میزان شلاق حتما باید کمتر از حد باشد.
مثال: وقتی حد شرب (مصرف مشروبات الکلی) 80 ضربه تازیانه است برای خرید و فروش و نگه‌داری 7٤ ضربه شلاق در نظر گرفته می‌شود که به شلاق اولی حد و دومی تعزیر گفته می‌شود ضمنا نحوه زدن شلاق حد با شلاق تعزیری فرق دارد.
مجازات بازدارنده: مجازاتی که از طرف حکومت به منظور حفظ امنیت و نظم و مراعات مصلحت اجتماع در مقابل تخلف از مقررات و نظامات حکومتی تعیین می‌شود.
از قبیل: حبس، جریمه نقدی، تعطیل کردن محل کسب، لغو پروانه، محرومیت از حقوق اجتماعی، تبعید، منع اقامت در یک محل و مثل همین موارد.
البته در میان مجازات‌های که نامبرده شد اجرای مجازات حبس به شرایط خاص زمان و مکان بستگی دارد.