به قلم : دکتر علیرضا غزنوی ؛ فلوشیپ ارتوپدی کودکان ؛ هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران
تحریریه زندگی آنلاین : کمردرد در کودکان شیوع کمتری نسبت به بالغین دارد، ولی حدود یک سوم از کودکان و نوجوانان ممکن است آن را تجربه کنند. با این حال اگر درد کمر در کودکان بیش از چند روز طول بکشد، باید آن را نشانه جدی تلقی کرد و به دنبال علت آن بود.
علت‌های کمردرد در کودکان
کمردرد گاهی ناشی از استفاده نامناسب از کیف و کوله‌پشتی در سنین مدرسه می‌باشد و در این سنین کودکان به علت حمل کردن کیف سنگین به کمر خود آسیب می‌رسانند. حمل کردن کیف سنگین گاهی فشار زیادی را به ستون فقرات کودکان وارد می‌کند، زیرا اکثر کودکان کیف و کوله‌پشتی خود را روی یک شانه حمل می‌‌کنند و فشار حاصل از آن به طور برابر در ستون فقرات تقسیم نمی‌شود و کودک دچار کمردرد خواهد شد.
در برخی از بازی‌هایی که کودکان انجام می‌دهند، رقابت و تنش جسمانی بیشتر است که گاهی اوقات باعث بروز کمردرد خواهد شد که معمولا با استراحت و کم کردن آن بازی بهبود می‌یابد.
اسپوندیلوزیس و اسپوندیلولیستزیس که نقص مفصل بین مهره‌ها نام دارد، ممکن است منجر به مختصری جابه‌جایی مهره‌ها شود. در میان کودکانی که به انجام تمرینات کششی شدید می‌پردازند و بدن خود را بیش از حد می‌‌کشند، شیوع بیشتری دارد. این عارضه با انجام رادیوگرافی مشخص می‌شود.
عفونت ستون فقرات در کودکان اختلالی است که باعث نگرانی پزشکان می‌شود. عفونت این قسمت با عوارض جدی همراه است و نیازمند تشخیص دقیق و به موقع می‌باشد. عفونت ستون فقرات اغلب توسط انجام معاینه جسمانی و داده‌های آزمایشگاهی تشخیص داده می‌شود. گاهی اوقات علائم و نشانه‌های التهاب حاصل از عفونت از قبیل قرمزی و تورم نیز روی سطح پوست قابل مشاهده هستند.
تومورهای ستون فقرات به طور نادر باعث ایجاد کمردرد میشوند. در این خصوص تومور خوش‌خیم استیویید استیوما معمولا باعث درد شبانه می‌شود که مشخصا با خوردن مسکن درد برطرف می‌شود.
بیشتربخوانید:
علائم و نشانه‌های کمردرد در کودکان
والدین کودکانی که دچار کمردرد هستند، همیشه از یک مشکل حاد و جدی نگران می‌باشند. اگرچه بدون شک کمردرد می‌‌تواند دلایل کاملا مهم و جدی داشته باشد، تعداد زیادی از کودکان به علت آسیب‌دیدگی عضله دچار کمردرد میشوند و در واقع هیچ‌گونه ناهنجاری ساختاری در ستون فقرات آنها وجود ندارد. برخی از علائم و نشانه‌های کمردرد که باید به آنها توجه شود به شرح زیر می‌باشند:
درد شبانه که باعث بیدار شدن کودک از خواب می‌شود.
درد مزمن مداوم
علائم و نشانه‌های بیماری عمومی از قبیل کاهش وزن، تب و لرز
ادامه داشتن درد به مدت چند هفته
علائم درد در کودکان کوچک
پا درد، بی‌حسی و ضعف پاها
این علائم هشدار‌دهنده ضرورتا به معنای وجود یک مشکل حاد نیستند، اما مراجعه به پزشک و ارزیابی کامل کودک کاملا ضروری است.ذکر این نکته مهم است که انحراف ستون فقرات در کودکان مانند اسکولیوز از علل شایع درد نمی‌باشد. در بررسی کمردرد کودکان باید ابتدا شرح حال گرفته شود؛ نحوه شروع درد و با چه موارد و حرکاتی تشدید و بهبود می‌یابد. باید لباس کودک درآورده شود و کامل مشاهده شود. هرگونه گرمی قرمزی و انحراف ستون فقرات به تشخیص کمک می‌کند. پس از انجام شرح حال باید معاینه انجام شود و محل‌های حداکثر درد مشخص شود و در صورت صلاحدید پزشک از آزمایشات رادیوگرافی ام‌آر‌آی، سی‌تی‌اسکن و اسکن هسته‌ای کمک گرفت. اسکن استخوان روشی است که در آن ماده حاجب به درون رگ تزریق می‌شود. سپس به کمک یک دوربین مخصوص وضعیت بدن بیمار ارزیابی می‌گردد و وجود هرگونه التهاب، عفونت، تومور یا شکستگی نشان داده خواهد شد. سی‌تی‌اسکن روشی است که از اشعه ایکس و کامپیوتر برای تهیه تصاویر سه بعدی استفاده می‌کند و هر چیزی که در عکس‌برداری توسط اشعه ایکس قابل مشاهده نبوده است را در اختیار پزشک قرار خواهد داد. اسکن ام‌آر‌آی یک روش عکس‌برداری بسیار ارزشمند است، زیرا اطلاعات کاملی را در خصوص استخوان‌ها، و بافت‌های نرم ستون فقرات در اختیار پزشک قرار می‌‌دهد. میتوان از این روش برای مشاهده طناب نخاعی، ریشه اعصاب، دیسک یا سایر بافت‌های نرم بدن استفاده کرد.
بیشتربخوانید:
درمان
بر اساس تشخیص نوع کمردرد، درمان‌های متفاوتی وجود دارد. در مورد کمر‌دردهایی که به دلیل اسپاسم عضلات است، از ضددردهای خوراکی و موضعی میتوان استفاده کرد.
در موارد کمر‌دردهای طول کشیده بر اساس صلاحدید پزشک میتوان از فیزیوتراپی و آب‌درمانی استفاده کرد. در موارد نادری مثل تومورهای ستون فقرات یا عفونت‌های شدید، ممکن است جراحی انجام شود.
در انتها، کمردرد معمول در کودکان اغلب با طرز صحیح نشستن و ایستادن بهبود پیدا می‌کند. کمک کردن به کودک برای نداشتن هر گونه استرس در کاهش درد کودکان موثر است، زیرا سلامت روان با درد کمر ارتباط نزدیکی دارد. معمولا حمل کردن کوله‌پشتی باعث کمردرد می‌شود. به همین دلیل والدین باید اطمینان حاصل کنند که کوله پشتی فرزند آنها سنگین نیست و وزن آن به طور یکسان بین شانه و کمر آنها تقسیم شده است. بهتر است برای کودک خود کیفی تهیه کنید که حمل کردن آن ساده باشد.
شنا کردن یک ورزش سودمند است که می‌‌تواند به تقویت بدن و جلوگیری از بروز کمردرد کمک کند. کودک خود را برای ورزش کردن تشویق کنید.
