تحریریه زندگی آنلاین : سلامت مردان عنوان هفته‌ای است در اسفندماه که با هدف معطوف داشتن توجه مردان جامعه به سلامت خود نامگذاری شده است واقعیت این است مردان به مقوله سلامت خود کم توجه بوده و همین امر چالش‌های عمده‌ای را برای خود و خانواده آنها در پی دارد در این مقاله به نکات بهداشتی که مردان درخصوص سلامت خود به آن توجه کنند و همچنین مهم‌ترین بیماری‌ها مربوط به این قشر پرداخته‌ایم.
مردان؛ علائم هشداردهنده را جدی بگیرند
در ماشین‌های جدید وقتی چراغ‌خطر یک قسمت روشن می‌شود، شما ماشین را جهت تعمیر قسمت مربوطه به تعمیرگاه مجاز می‌برید. ولی وقتی این چراغ‌خطر در بدن ما روشن می‌شود ممکن است به آن اهمیت ندهیم.در زیر چند تا از این چراغ‌های خطر را توضیح می‌دهیم تا متوجه شوید که اهمیت آنها چقدر است و چرا لازم است به‌موقع به پزشک مراجعه کنید:
تغییر در عادات روده‌ای و مثانه (یبوست، اسهال، سوزش ادرار، تکرر ادرار و غیره). وجود خون در ادرار نشان‌دهنده وجود بیماری مهم در سیستم ادراری (کلیه، حالب، مثانه و مجرا) می‌باشد. آیا شما در شب 5 بار جهت ادرار کردن بیدار می‌شوید؟ اگر بله، دنبال مشکل خود باشید.
علت آن ممکن است بزرگی پروستات باشد که اگر تشخیص و درمان نشود حتی خطر آسیب به کلیه‌ها نیز وجود دارد.
درد مداوم کمر، تغییر رنگ ادرار و مدفوع، تغییر در اندازه و رنگ زگیل و خال پوستی، توده‌های غیرمعمول، درد قفسه سینه و سردرد راجعه، خونریزی از نقاط مختلف بدن که به‌سختی بند می‌آید، سرفه‌های غیرمعمول، کاهش وزن بدون دلیل و خستگی زیاد، همگی می‌توانند نشان از وجود یک بیماری جدی باشند.
افسردگی. اگرچه خانم‌ها بیشتر از مردان اقدام به خودکشی می‌کنند ولی خودکشی در آقایان 4 برابر موفق‌تر از خانم‌ها است. چون مردان معمولاً تمایل به آشکار کردن مشکل خود و کمک جستن ندارند، اطرافیان بخصوص همسر باید به دنبال علائم افسردگی در شوهر خود باشد.
بیشتر بخوانید:
این علائم می‌توانند به‌قرار زیر باشند:
اضطراب، مشکل در خواب رفتن، شکایت از احساس غمگینی، توخالی بودن و بی‌کس و یار بودن، اقدام به انجام کارهای خطرناک و بی‌پروا، و از دست دادن علاقه به چیزهائیکه قبلاً موردعلاقه وی بود.
برای سلامت بیشتر ورزش کنید
ورزش کنید، از غذاهای کم‌چرب و پر فیبر استفاده کنید، سیگار را ترک کنید، و به‌طور منظم بسته به سن خود چکاپ‌های دوره‌ای را انجام دهید. مردان تقریباً نصف زنان جهت چکاپ به پزشک مراجعه می‌کنند (این رقم صرف‌نظر از مراجعه خانم‌ها به پزشک هنگام حاملگی است). حتی وقتی یک مرد به پزشک مراجعه می‌کند، اکثراً نمی‌تواند تمام آن چیزی که لازم است با پزشک خود در میان بگذارد.
چرا مردان کمتر به‌سلامتی خود می‌اندیشند؟ مقداری از آن مربوط به چگونگی بزرگ شدن مرد است. ما به پسربچه می‌گوییم که چون یک مرد است، گریه نکند، شکایت نکند و اظهار ضعف و ناتوانی نکند.
در دهه 20 مردان فکر می‌کنند که فناناپذیر هستند و فکر می‌کنند که مراجعه به پزشک پول و وقت تلف کردن است. در دهه 30 زندگی مردان بشدت مشغول کار و گرفتار خانواده هستند، و در دهه 40 مردان دوست ندارند یک بیماری در آنها کشف شود و یا پروستات آنها معاینه شود. در زندگی محکم و قوی بودن دارای مزایایی است ولی آن می‌تواند برای یک مرد کشنده باشد. بسیاری از بیماری‌هایی که زندگی را به مخاطره می‌اندازند، مثل سرطان‌ها، بیماری‌های قلبی و دیابت، اگر زود تشخیص و درمان شوند، ممکن است به‌طور کامل درمان شوند. دو تا از علائم اولیه سکته قلبی درد سینه و تنفس کوتاه می‌باشد. بررسی‌ها نشان داده‌اند که دوسوم مردانی که دچار این دو علامت می‌شوند، به پزشک مراجعه نمی‌کنند. اگر شما به خاطر نمی‌آورید که آخرین چه زمانی چه جهت بررسی به پزشک مراجعه کرده‌اید، تلفن را بردارید و از پزشک خود وقت ملاقات بگیرید، حتی اگر احساس می‌کنید که خیلی سالم هستید.
بیشتر بخوانید:
پزشک مخصوص خود را انتخاب کنید
متأسفانه اغلب بیماران در پیدا کردن پزشک مناسب خود مشکل‌دارند و اگر بیمار بخواهد از بیمه خود استفاده کند در انتخاب پزشک بیشتر محدودیت خواهد داشت و امروزه هزینه یک عامل تعیین‌کننده بزرگ در اقدامات بهداشتی - درمانی است. ولی شروع کردن و پایدار کردن رابطه با پزشک از اهمیت زیادی برخوردار است.
چگونه پزشک خود را انتخاب کنید؟
اگر شما از بیمه استفاده می‌کنید می‌توانید از بیمه‌گر خود لیست پزشک و بیمارستان‌های طرف قرارداد را بخواهید و در ضمن سؤال کنید که بیمه شما چه اقدامات پزشکی و درمانی را به چه میزان تحت پوشش قرار می‌دهد. سعی کنید که بهترین و کم‌هزینه‌ترین را انتخاب نمایید. می‌توانید از توصیه‌ها و مشورت‌های دوستان و همکاران استفاده نمایید.
اگر شما از سلامتی برخوردار هستید، بهتر است که به پزشک عمومی‌‌مراجعه کنید و اگر مشکل خاصی دارید بهتر است با پزشک متخصص مربوطه مشورت نمایید. به یاد داشته باشید که تا حد امکان پزشک خود را عوض نکنید. اگر شما نیاز به ویزیت توسط پزشک دیگری داشته باشید، پزشک شما حتماً شمارا ارجاع خواهد داد، بعداً دوباره نزد پزشک خود برگردید و نتیجه را به اطلاع وی برسانید.
بیشتر بخوانید:
اقدامات مناسب برای بهبود کیفیت زندگی و افزایش طول عمر
از رژیم غذایی سرشار از سبزی‌ها، میوه، غلات کامل و کم‌چربی استفاده کنید.
دقت کنید که کلسترول رژیم غذایی محدود باشد و از چربی‌های اشباع استفاده نکنید.
حداقل سه بار در هفته و به مدت 20 دقیقه ورزش کنید.
خود را از اشعه آفتاب حفاظت کنید.
وزن مناسب قد خود داشته باشید (تقریباً وزن ایده‌آل = قد منهای 100)
حداقل در روز 250 میلی‌لیتر آب (مایعات دیگر جایگزین آب نمی‌شوند) بنوشید.
سیگار نکشید و از دود سیگار دیگران پرهیز کنید. به یاد داشته باشید اگر شما در نزدیک فردی باشید که 3 عدد سیگار کشیده است، مثل این است که شما نیز یک عدد سیگار کشیده‌اید.
به‌طور منظم به پزشک خود مراجعه کنید.
از سوابق بیماری‌ها در خانواده اطلاعات کامل کسب کنید و با پزشک خود این اطلاعات را در میان بگذارید.
اگر شما بالای 40 سال دارید یک‌بار PSA (نشان سرطان پروستات) خون را اندازه‌گیری کنید. نیاز به تکرار آن را پزشک برای شما مشخص خواهد کرد.
- از روابط جنسی خارج از خانواده و پرخطر پرهیز کنید.
هنگام رانندگی و نشستن داخل ماشین کمربند ایمنی خود را ببندید و هنگام سوارشدن به دوچرخه و موتورسیکلت، از کلاه ایمنی استفاده کنید. به یاد داشته باشید که کمربند و کلاه ایمنی موقعی در پیشگیری از حوادث مؤثر هستند که استاندارد باشند.
استرس خود را مدیریت کنید. استرس سبب آسیب به جسم می‌شود.
- اگر احتیاج به کمک دارید حتماً از فرد مناسب کمک بخواهید.
شما باید برای سلامتی خود هزینه کنید. ثابت‌شده است که غربالگری مناسب سن ازنظر بیماری‌های مختلف، در بهبود سلامتی، کاستن از مرگ زودرس و ناتوانی به مقدار زیادی مؤثر است.
بیشتر بخوانید:
سرطان‌ها سلامت مردان را تهدید می‌کنند
در طول زندگی تقریباً نصف مردان مبتلابه یک نوع سرطان خواهند شد. سرطان می‌تواند هر فردی را در هر سنی گرفتار سازد ولی در سنین بالاتر از 55 سال شیوع آن بیشتر است. جنبه غم‌انگیز این موضوع این است که بسیاری از سرطان‌ها و مرگ ناشی از آنها قابل‌پیشگیری هستند. حداقل یک‌سوم مرگ‌های ناشی از سرطان به علت سیگار کشیدن. و یک‌سوم دیگر ناشی از رژیم غذایی نامناسب و عدم ورزش هستند.
مردانی که دارای یکی از فاکتورهای زیر می‌باشند، خطر ابتلا به سرطان در آنها بیشتر است:
استفاده از هر نوع تنباکو
داشتن سابقه فامیلی سرطان
داشتن سابقه یک سرطان درگذشته
سن بیش از 55 سال
ورزش کم یا هیچ
رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر
تشخیص زودرس
تشخیص به‌موقع سرطان‌ها دارای اهمیت زیادی است. اگر ندانید که سرطان سبب بروز چه علائمی‌‌می‌شود، نمی‌توانید آن را تشخیص دهید. بسیاری از این علائم توسط سایر بیماری‌های خوش‌خیم نیز ایجاد می‌شوند، ولی باید به پزشک خود اطلاع دهید تا بررسی‌های لازم انجام شوند.
این علائم هشداردهنده عباتند از:
وجود یک توده که بتوانید آن را از روی پوست لمس کنید. مثلاً یک توده در ناحیه شکم یا یک توده در بیضه.
یک زخمی‌‌که خوب نمی‌شود (التیام پیدا نمی‌کند)
تغییر اندازه، رنگ و شکل یک زگیل یا خال پوستی
وجود خون در ادرار، مدفوع یا بزاق
سرفه، گرفتگی صدا، زخم در گلو و یا مشکل در عمل بلع
درد مداوم پشت
کاهش وزن بدون دلیل
وجود درد بدون دلیل
احساس فشار و حساسیت در ناحیه قفسه سینه
خونریزی غیرطبیعی از نقاط مختلف بدن مثل لثه‌ها و بینی
تهوع مزمن
تبی که بیش از چند روز طول بکشد.
اقداماتی که مردان جهت کاهش خطر سرطان‌ها می‌توانند انجام دهند:
سیگار نکشید. نود درصد علت سرطان‌های ریه، سیگار است.
زیاد در معرض نور خورشید قرار نگیرید. مابین 10 صبح تا 3 بعدازظهر سعی کنید در محل سرپوشیده باشید. هر موقع می‌خواهید در معرض نور خورشید قـــرار گیــرید از کرم‌های محافظت‌کننده با SPF بیش از 25 استفاده نمایید.
از چربی کمتر و از مواد غذایی پر فیبر و مقادیر زیادی میوه و سبزی‌ها استفاده نمایید.
از مواد غذایی بوداده شده، نمک‌زده شده و دارای نیترات فراوان کمتر استفاده کنید
از تماس با PVC، قطران و مواد شیمیایی اجتناب کنید.
از اشعه ایکس اجتناب کنید
مدتی را صرف بدن خود کنید و به دنبال تغییرات احتمالی در بدن باشید.
تست‌های غربالگری مناسب سن خود را انجام دهید.
ضرورت چکاپ منظم از دهه پنجم زندگی
قلب را دریابید
بیماری‌های سیستم قلبی عروقی سالیانه جان صدها هزار نفر از مردان را می‌گیرند درصورتی‌که با برنامه‌ریزی صحیح می‌توان از بسیاری از مرگ‌های زودرس ناشی از بیماری‌های قلبی عروقی جلوگیری کرد. وقتی از بیماری‌های سیستم قلبی عروقی صحبت می‌شود هدف بیشتر سه بیماری زیر می‌باشد: افزایش فشارخون، بیماری عروق کرونری قلب و سکته قلبی. یک عده فاکتورهایی هستند که خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش می‌دهند.
اگر شما دارای یکی از فاکتورهای زیر هستید، با پزشک معالج خود مشورت نمایید:
یکی از افراد فامیل درجه یک شما زیر 55 سالگی مبتلابه یکی از بیماری‌های قلبی عروقی شده باشد.
اگر سیاه‌پوست باشید.
چنانچه اصلاً ورزش نمی‌کنید و یا اینکه کم ورزش می‌کنید.
اگر چاق هستید.
رژیم غذایی پرچرب و پرنمک دارید.
کلسترول خون شما بالا است.
سیگار می‌کشید. افرادی که سیگار می‌کشند 2-4 برابر افراد عادی مبتلابه بیماری‌های قلبی عروقی می‌شوند.
فشارخونتان بالاست.
تحت استرس زیادی هستید.
بیش‌ازاندازه قهوه (کافئین) استفاده می‌کنید.
اگر مبتلابه دیابت هستید. حدود 80 درصد افراد مبتلابه دیابت به علت یکی از بیماری‌های قلبی عروقی فوت می‌کنند. از داروهایی استفاده می‌کنید که فشارخون را تحت تأثیر قرار می‌دهد مثل: کورتون، داروهای ضد میگرن، کافئین، پسودوافدرین و غیره. سنتان بالاتر از 45 سال است.
واضح است که شما در مورد سن، نژاد و سابقه فامیلی کاری نمی‌توانید انجام دهید، ولی بسیاری از فاکتورهای پرخطر را می‌توانید تغییر دهید.
افزایش فشارخون
هرقدر فشارخون بالاتر باشد، قلب بیشتر و سخت‌تر باید کار کند. در طول شبانه‌روز فشارخون ما کم‌وزیاد می‌شود و این کاملاً طبیعی است. به‌عنوان‌مثال اگر ورزش کنید یا تحت استرس باشید، فشارخونتان بالا می‌رود. ولی همین‌که بتوانید نفسی تازه کنید، فشارخون طبیعی می‌شود. بالا بودن فشارخون سبب وارد شدن فشار به قلب و رگ‌های خونی و آسیب به چشم، کلیه‌ها و سایر اعضاء می‌شود و خطر سکته قلبی و سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
خبر خوش این است که فشارخون به‌راحتی قابل‌درمان است و خبر بد این است که بالا بودن فشارخون اکثراً علامتی ایجاد نمی‌کند و میلیون‌ها نفر در سرتاسر دنیا دارای فشارخون هستند بدون اینکه متوجه وجود آن شوند.
بیماری عروق کرونری قلب
عروق کرونر همان شریان‌هایی هستند که به قلب خون‌رسانی می‌کنند. اگر به هر دلیلی این عروق مسدود شوند، آن قسمت از قلب که توسط این عروق تغذیه می‌شدند، از بین می‌رود که در اصطلاح میگوئیم که فلانی سکته کرده است.
مسدود شدن و تنگ شدن عروق کرونر سبب آسیب رساندن به جریان خون قلب می‌شود. اگر جریان خون به قسمتی از قلب کاهش پیدا کند فرد دچار درد سینه می‌شود که در اصطلاح به آن آنژین قفسه صدری گفته می‌شود.
علت اصلی تنگی و گرفتگی عروق کرونر فرایند تصلب شرائین است که در آن به‌تدریج پلاک‌هایی در داخل عروق ایجادشده و سبب کاهش قطر عروق و یا انسداد کامل آنها می‌شود. هرقدر پلاک در عروق بیشتر باشد جریان خون کمتری به قلب و یا سایر اعضاء می‌رسد. خطر واقعی هنگامی‌‌اتفاق می‌افتد که یکی از این پلاک‌ها پاره شده و سبب مسدود شدن رگ می‌شود. اگر آن اتفاق در قلب بیفتد منجر به سکته قلبی و اگر در مغز اتفاق بیفتد منجر به سکته مغزی می‌شود.
سکته قلبی
از سکته قلبی تحت عنوان حمله قلبی نیز نام‌برده می‌شود. اکثر حملات قلبی ناشی از یک لخته خون هستند که به علت پاره شدن پلاک داخل عروق ایجادشده‌اند.
مردان 10 سال زودتر از زنان مبتلابه سکته قلبی می‌شوند. و احتمال اینکه از سکته قلبی فوت کنند بیشتر از زنان می‌باشد. متأسفانه نصف مردانی که به علت بیماری قلبی فوت می‌کنند از وجود آن مطلع نبوده‌اند. اگر شما مبتلابه یکی از موارد زیر شدید، فوراً با پزشک معالج خود تماس بگیرید:
احساس فشار در قسمت مرکزی قفسه سینه
درد قفسه سینه که به شانه‌ها، گردن و بازوها منتشر شود
تعریق
تهوع
کوتاه شدن تنفس
ضربان قلب نامنظم
مردها غالباً از دیابت خود بی‌خبرند
دیابت یک بیماری خطرناک است که در آن بدن شما نمی‌تواند قند مصرف‌شده را جهت تولید انرژی بسوزاند. سالانه در آمریکا 200 هزار نفر به علت دیابت می‌میرند. دیابت شایع‌ترین علت بیماری‌های قلبی عروقی، سکته‌ها، نارسایی کلیه، کوری و قطع اندام می‌باشد. بیماران دیابتی دو برابر افراد عادی مبتلابه بیماری قلبی شده و دو برابر افراد عادی از بیماری قلبی فوت می‌کنند. هر چیزی که ما می‌خوریم در دستگاه گوارش هضم شده و سرانجام تبدیل به مولکول قند یا همان گلوکز می‌شود. در بدن ما هورمونی وجود دارد بنام انسولین که قفل سلول‌ها را بازکرده و سبب می‌شود که گلوکز وارد سلول شده و به مصرف انرژی برسد. دیابت وقتی حادث می‌شود که در بدن ما انسولین کافی برای واردکردن گلوکز به داخل سلول‌ها وجود نداشته باشد. این سبب می‌شود که گلوکز در خون تجمع بیابد و در اصطلاح میگوئیم که قند خون افزایش پیداکرده است.
به‌طورکلی دو نوع بیماری قند یا دیابت وجود دارد:
نوع یک که در آن بدن یا انسولین تولید نمی‌کند و یا اینکه انسولین کم تولید می‌کند. فقط 10-5 درصد دیابت‌ها از نوع یک هستند و بیشتر در کودکان دیده می‌شود. در این نوع، بیمار باید روزانه انسولین تزریق کند.
نوع دو که در آن بدن مقداری انسولین می‌کند ولی سلول‌ها به انسولین پاسخ نمی‌دهند. در حدود 95-90 درصد دیابت از نوع دو می‌باشد. این نوع دیابت بیشتر در مردان بالای 40 سال که چاق هستند دیده می‌شود. میلیون‌ها نفر از مردم در سرتاسر دنیا مبتلابه دیابت نوع دو هستند ولی از وجود آن خبر ندارند.
تشخیص دیابت
دیابت نوع یک را اغلب می‌توان در عرض چند روز یا چند هفته تشخیص داد چون علائم آن شدید هستند. این علائم عبارتند از:
تکرر ادرار که در آن حجم ادرار زیاد شده است. بیمار هر بار که ادرار می‌کند مقادیر زیادی ادرار دفع می‌کند.
خشکی دهان و تشنگی بیش‌ازحد
احساس ناگهانی خستگی
کاهش وزن بدون دلیل
تاری دید
دیابت نوع دو به آهستگی ایجادشده و علائم کمتری نیز ایجاد می‌کند. معمولاً هنگام تشخیص دیابت نوع 2، به‌طور متوسط 5 سال از ابتلا به این بیماری می‌گذرد. در شروع، علائم شبیه دیابت نوع 1 می‌باشد ولی چون به آهستگی ایجاد می‌شود معمولاً توجه بیمار را به خود جلب نمی‌کند.
سایر علائم دیابت نوع 2 عبارتند از:
احساس سوزش و مورمور شدن در دست‌ها و پاها
تأخیر در التیام زخم‌ها و بریدگی‌ها
عفونت‌های ادراری
ناتوانی جنسی
چون تشخیص علائم دیابت نوع دو خیلی مشکل است، معمولاً این بیماری در آزمایش‌ها چکاپ و یا دوره‌ای تشخیص داده می‌شوند.
درصد قابل‌ملاحظه‌ای از مردان که به علت ناتوانی جنسی مراجعه می‌کنند، پس آر بررسی مشخص می‌شود که دارای بیماری دیابت نوع 2 هستند که از وجود آن مطلع نبوده‌اند. گاها قندخون بیمار بالا است ولی هنوز معیارهای دیابت را ندارد که به آن حالت پیش-دیابت می‌گویند. سرانجام درصد قابل‌ملاحظه‌ای از این بیماران مبتلابه دیابت خواهند شد.
عوامل خطرساز برای دیابت عبارتند از:
سن بالاتر از 45 سال
چاقی به‌ویژه چاقی شکمی
داشتن والدین، برادر یا خواهر مبتلابه دیابت
ورزش کمتر از دو بار در هفته
بالا بودن فشارخون و چربی خون
