به قلم : نجمه معایشی ؛ کارشناس ارشد تغذیه جامعه
زیر نظر: د‌کتر آزاده نجارزاده ؛ استاد گروه تغذیه دانشگاه علوم پزشکی یزد
Dr.azadeh.najarzadeh@
تحریریه زندگی آنلاین : آکنه یک مشکل شایع پوستی است که تقریباً 10 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. عوامل زیادی در ایجاد آکنه نقش دارند، از جمله تولید سبوم و کراتین، باکتری‌های عامل آکنه، هورمون‌ها، انسداد منافذ پوستی و التهاب. ارتباط بین رژیم غذایی و آکنه همواره موضوعی بحث‌برانگیز بوده است، اما تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که رژیم غذایی می‌تواند نقش مهمی در بروز آکنه داشته باشد که این موضوع می‌تواند به دلیل تأثیر بعضی مواد غذایی خاص بر التهاب یا هورمون‌های دخیل در ایجاد آکنه باشد.
در این مقاله 6 ماده غذایی که می‌توانند باعث آکنه شوند را بررسی کرده و در مورد اهمیت رژیم غذایی، صحبت می‌کنیم.
بیشتربخوانید:
غلات و قندهای تصفیه شده
بر اساس نتایج مطالعات انجام شده، افراد مبتلا به آکنه، تمایل بیشتری به مصرف کربوهیدرات‌های تصفیه شده دارند.
غذاهای سرشار از کربوهیدرات‌های تصفیه شده عبارتند از:
نان، کراکر، غلات یا دسرهای تهیه شده با آرد سفید
پاستا و ماکارونی تهیه شده با آرد سفید
برنج سفید و انواع رشته
نوشابه‌ها و سایر نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر
شیرین‌کننده‌هایی مانند نیشکر، شربت افرا، عسل یا آگاو
یافته‌های حاصل از یک مطالعه نشان داد که مصرف مکرر مواد غذایی سرشار از قند یا چربی، خطر ابتلا به آکنه را تا 54 درصد و مصرف نوشیدنی‌های شیرین شده با شکر، این احتمال را تا 18 درصد افزایش می‌دهد؛ که این افزایش خطر می‌تواند به دلیل اثرات کربوهیدرات‌های تصفیه شده بر سطح قند خون و انسولین باشد.
کربوهیدرات‌های تصفیه شده به سرعت در جریان خون جذب می‌شوند که این عمل، باعث افزایش سریع قند خون و در پی آن، منجر به افزایش سطوح انسولین می‌شود. به علاوه سطوح بالای انسولین ممکن است با چندین پیامد منفی، از جمله دیابت، بیماری قلبی و آکنه مرتبط باشد.
از سوی دیگر، پژوهش‌های انجام شده در گذشته نشان دادند که رژیم‌های غذایی با شاخص گلیسمی پایین (که قند خون یا سطح انسولین را به طور چشمگیری افزایش نمی‌دهند)، با کاهش شدت آکنه مرتبط هستند.
خلاصه: خوردن مقدار زیادی کربوهیدرات‌های تصفیه شده ممکن است سطح قند خون و انسولین را افزایش دهد و به ایجاد آکنه کمک کند. با این حال، تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
بیشتربخوانید:
محصولات لبنی
تاکنون مطالعات بسیاری خبر از وجود ارتباط بین مصرف محصولات لبنی و شدت آکنه در نوجوانان می‌دهند. همچنین نتایج 2 مطالعه نشان داد که بزرگسالان جوانی که به طور منظم شیر یا بستنی مصرف می‌کنند، چهار برابر بیشتر در معرض ابتلا به آکنه هستند.
با این حال همچنان مشخص نیست که چگونه شیر ممکن است در ایجاد آکنه نقش داشته باشد، اما چندین نظریه پیشنهادی وجود دارد. برخی از مطالعات نشان می‌دهند که محصولات لبنی ممکن است سطح انسولین را افزایش دهند، که می‌تواند شدت آکنه را بدتر کند. همچنین شیر گاو حاوی آمینو‌اسیدهایی می‌باشد که با ایجاد آکنه مرتبط هستند. با این وجود تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا مقدار یا نوع خاصی از لبنیات وجود دارد که ممکن است آکنه را تشدید کند، مورد نیاز است.
خلاصه: مصرف مکرر محصولات لبنی با افزایش شدت آکنه مرتبط است، اما مشخص نیست که آیا رابطه علت و معلولی وجود دارد یا خیر.
فست‌فود
حتماً تا به حال متوجه این موضوع شده‌اید که آکنه به شدت با خوردن یک غذای غربی سرشار از کالری، چربی و کربوهیدرات‌های تصفیه شده مرتبط است. فست‌فود‌هایی مانند همبرگر، ناگت،هات‌داگ، سیب‌زمینی سرخ‌کرده، نوشابه و میلک‌شیک، پایه‌های اصلی یک رژیم غذایی معمولی غربی هستند و می‌توانند خطر آکنه را افزایش دهند.
یک مطالعه در سال 2010 روی بیش از 5000 نوجوان و جوان چینی انجام شد که نتایج آن نشان داد رژیم‌های غذایی پرچرب تا 43 درصد و مصرف منظم غذاهای سرخ شده تا 17 درصد خطر ابتلا به آکنه را افزایش می‌دهند. همچنین پژوهش دیگری روی 2300 مرد ترکیه‌ای نشان داد که خوردن مکرر همبرگر یا سوسیس با افزایش 24 درصدی خطر ابتلا به آکنه مرتبط است. در مورد نحوه عملکرد فستفودها، برخی از محققان پیشنهاد می‌کنند که این دسته از مواد غذایی ممکن است بر بیان ژن تأثیر بگذارند و سطح هورمون‌ها را به گونه‌ای تغییر دهند که باعث ایجاد آکنه شود؛ اما همچنان تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.
خلاصه: خوردن منظم فستفودها و غذاهای سرخ شده با افزایش خطر ابتلا به آکنه مرتبط است، اما در مورد عملکرد آن، همچنان تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
بیشتربخوانید:
شکلات
شکلات از دهه 1920 میلادی به عنوان یک محرک آکنه، مورد اتهام بوده است؛ اما تاکنون توافق نظری در این مورد حاصل نشده است.
نتایج حاصل از یک مطالعه نشان داد که در مردان مستعد آکنه با مصرف روزانه 25 گرم شکلات تلخ 99 درصد، تنها پس از 2 هفته، تعداد ضایعات آکنه افزایش یافته است.
یافته‌های مطالعه دیگری در سال 2014 اثبات کرد مردانی که روزانه کپسول‌های حاوی پودر کاکائو دریافت می‌کردند، در مقایسه با گروه مصرف‌کننده دارونما، پس از گذشت یک هفته به طور قابل‌توجهی ضایعات آکنه بیشتری داشتند. اینکه چرا شکلات ممکن است آکنه را افزایش دهد، همچنان مشخص نیست، اگرچه یک مطالعه نشان داد که خوردن شکلات باعث لایه‌برداری پوست در بیرونی‌ترین لایه پوست و افزایش رشد باکتری‌ها می‌شود که می‌تواند به بروز آکنه کمک کند.
خلاصه: تحقیقات نوظهور از ارتباط بین خوردن شکلات و ایجاد آکنه حمایت می‌کنند، اما دلایل و قدرت این رابطه همچنان نامشخص است.
پودر پروتئین وِی (آب پنیر)
پروتئین وِی یک مکمل غذایی محبوب، به خصوص در بین ورزشکاران می‌باشد. این مکمل غذایی، غنی از اسیدهای آمینه لوسین و گلوتامین است. بر اساس برخی تحقیقات انجام شده در گذشته، این اسیدهای آمینه، باعث رشد و تقسیم سریع‌تر سلول‌های پوست می‌شود که در نتیجه ممکن است در شکل‌گیری آکنه نقش داشته باشند.
آمینو اسیدهای موجود در پروتئین آب پنیر همچنین می‌توانند بدن را برای تولید سطوح بالاتر انسولین تحریک کنند که این موضوع نیز با ایجاد آکنه مرتبط است.
چندین مطالعه قدیمی‌تر، ارتباط بین مصرف پروتئین وِی و آکنه در ورزشکاران مرد را گزارش کرده‌اند. علاوه بر این، مطالعه دیگری در سال 2013 انجام شد که نتایج حاصل از آن نشان داد، ارتباط مستقیمی بین شدت آکنه و تعداد روزهای مصرف مکمل پروتئین وِی وجود دارد. این مطالعات، وجود ارتباط بین پروتئین آب پنیر و آکنه را تأیید می‌کنند، اما تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا پروتئین آب پنیر باعث ایجاد آکنه می‌شود یا خیر، مورد نیاز است.
خلاصه: بعضی از داده‌ها نشان می‌دهند که بین مصرف پودر پروتئین آب پنیر (وِی) و ایجاد آکنه ارتباط وجود دارد، اما همچنان تحقیقات با کیفیت بالاتری نیاز است.
بیشتربخوانید:
حساسیت‌های غذایی
آکنه به عنوان یک اختلال التهابی در نظر گرفته می‌شود. یکی از راه‌هایی که غذا ممکن است در ایجاد التهاب نقش داشته باشد، از طریق حساسیت‌های غذایی است.
حساسیت‌های غذایی زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما، به اشتباه غذا را به عنوان یک تهدید شناسایی می‌کند و یک حمله ایمنی را علیه آن آغاز می‌کند که نهایتاً منجر به ظهور تعداد زیادی از مولکول‌های پیش‌التهابی در سراسر بدن می‌شود، که از نظر تئوری می‌تواند آکنه را بدتر کند. با این حال، با وجود اینکه به نظر می‌رسد ارتباطی بین التهاب و آکنه وجود دارد، تا به امروز هیچ مطالعه‌ای به طور مستقیم نقش ویژه حساسیت‌های غذایی را در ایجاد آن بررسی نکرده است.
به منظور تشخیص حساسیت‌های غذایی، رعایت یک رژیم غذایی حذفی، تحت نظارت یک متخصص تغذیه، می‌تواند به شما کمک کند تا مشخص کنید آیا نسبت به غذای خاصی حساس هستید یا خیر. رژیم‌های حذفی با محدود کردن موقت بعضی غذاها در رژیم غذایی شما، موجب از بین بردن محرک‌ها و تسکین علائم می‌شوند، سپس به ترتیب غذاها به رژیم غذایی برگردانده می‌شوند و در عین حال علائم شما مورد بررسی قرار می‌گیرند.
در حالی که همچنان تحقیقات بیشتری در این زمینه مورد نیاز است، اما این یک موضوع امیدوارکننده برای کمک به درک بهتر چگونگی تأثیر غذا، سیستم ایمنی و التهاب بر روی رشد آکنه است.
خلاصه: واکنش‌های آلرژیک به غذا می‌تواند میزان التهاب را در بدن افزایش دهد که از نظر تئوری ممکن است آکنه را بدتر کند. با این حال، تا به امروز هیچ مطالعه‌ای در مورد این موضوع انجام نشده است.
به جای آن چه بخوریم؟
بر خلاف غذاهایی که در بالا توضیح داده شد، غذاها و مواد مغذی دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند به سلامت پوست شما کمک کنند. این مواد غذایی عبارتند از:
اسیدهای چرب امگا 3: اسیدهای چرب امگا 3، ضد التهاب هستند و مصرف منظم آنها در برخی مطالعات گذشته، با کاهش خطر ابتلا به آکنه مرتبط بوده است.
پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌ها منجر به بهبود دستگاه گوارش و متعادل سازی پوشش میکروبی روده می‌شوند که این عمل با کاهش التهاب و کاهش خطر ابتلا به آکنه مرتبط است. با این حال همچنان تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه کدام سویه از پروبیوتیک‌ها ممکن است مفیدتر باشد مورد نیاز است.
چای سبز: چای سبز حاوی پلی‌فنول‌هایی است که با کاهش التهاب و کاهش تولید سبوم، مرتبط است. مطالعات مختلفی نشان داده‌اند که عصاره چای سبز هنگام استفاده بر روی پوست، شدت آکنه را کاهش می‌دهد.
زردچوبه: زردچوبه حاوی ترکیبی به نام کورکومین می‌باشد که خاصیت ضدالتهابی بالایی دارد و می‌تواند به تنظیم خون و کنترل آکنه کمک کند.
ویتامین‌های A، D، E و روی: این مواد مغذی نقش مهمی در سلامت پوست و سیستم ایمنی دارند و بر اساس نتایج حاصل از مطالعات انجام شده، ممکن است به پیشگیری از بروز آکنه کمک کنند.
رژیم‌های غذایی به سبک پارینه سنگی (Paleolithic): رژیم‌های پالئولیتیک یا پارینه سنگی، سرشار از گوشت‌های بدون چربی، میوه‌ها، سبزیجات و مغزها و دارای میزان کمی غلات، لبنیات و حبوبات هستند. این نوع رژیم غذایی با سطوح پایین انسولین مرتبط است که می‌تواند برای آکنه مفید باشد.
رژیم غذایی مدیترانه‌ای: رژیم مدیترانه‌ای سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، حبوبات، ماهی و روغن زیتون و دارای میزان کمی لبنیات و چربی‌های اشباع است. این نوع رژیم غذایی با کاهش شدت آکنه مرتبط است.
خلاصه: مصرف رژیم غذایی غنی از اسیدهای چرب امگا 3، پروبیوتیک‌ها، چای سبز، میوه‌ها و سبزیجات می‌تواند از پوست ما در برابر ایجاد آکنه محافظت کند. ویتامین‌های A، D و E و همچنین روی نیز ممکن است به پیشگیری از آکنه کمک کنند.
بیشتربخوانید:
نتیجه‌گیری
با وجود اینکه تحقیقات انجام شده، برخی غذاها را با افزایش خطر ابتلا به آکنه مرتبط می‌دانند، دانستن این نکته بسیار مهم است که باید دید وسیع‌تری نسبت به این موضوع داشته باشیم. در مجموع می‌توان گفت، الگوهای غذایی هر فرد، احتمالاً تأثیر بیشتری بر سلامت پوست نسبت به خوردن، یا نخوردن یک غذای خاص دارد. در این صورت لازم نیست به طور کامل از تمام غذاهایی که با آکنه مرتبط هستند اجتناب کنید، بلکه ترجیحاً آنها را در تعادل با سایر مواد مغذی مورد بحث در بالا، مصرف کنید. متأسفانه تحقیقات در مورد رژیم غذایی و آکنه در حال حاضر به اندازه کافی قوی نیست که بتوان توصیه‌های غذایی خاصی را ارائه کرد، اما تحقیقات آینده امیدوارکننده است.
در این بین، ممکن است تهیه یک لیست از مواد غذایی دریافتی شما، برای جستجوی الگوهای موجود بین غذاهایی که مصرف می‌کنید و سلامت پوست خود داشته باشید. همچنین می‌توانید برای یک نتیجه بهتر، از یک متخصص تغذیه، مشاوره بگیرید.
بیشتربخوانید:
