معجزه توریسم برای روستاها

کاهش جمعیت، اقتصاد و شکاف نیروی کار

خالی شدن سکنه مناطق روستایی تهدیدی برای حفاظت از میراث روستایی به ویژه سنت‌‌‌ها و شیوه‌‌‌های زندگی در مناظر کشاورزی به‌‌‌شمار می‌‌‌رود. در سال 1950، جمعیت جهان 2.5 میلیارد نفر بود. در آن سال، سازمان ملل متحد تخمین زد که 70درصد جمعیت در مناطق روستایی زندگی می‌‌‌کردند. تا سال 2020، حدود 7.8میلیارد نفر در جهان زندگی می‌‌‌کردند که از این تعداد 44درصد در مناطق روستایی زندگی می‌‌‌کردند. برای سال 2050، پیش‌‌‌بینی می‌‌‌شود که 9.7میلیارد نفر در این سیاره ساکن شوند که تنها 32درصد در مناطق روستایی زندگی می‌‌‌کنند.  کاهش جمعیت روستایی یک پدیده جهانی است، اما تفاوت‌‌‌های مهمی بین مناطق و از نظر گروه‌‌‌های اقتصادی وجود دارد. انتظار می‌‌‌رود آسیا و اقیانوسیه، آفریقا و آمریکا بیشترین کاهش را در سهم مردم ساکن در مناطق روستایی داشته باشند، در حالی که همین امر در مورد کشورهای با درآمد متوسط بالا نیز صدق می‌‌‌کند.

نابرابری‌‌‌های فضایی در داخل کشورها اغلب چشمگیرتر از نابرابری‌‌‌های بین کشورها است و یکی از بارزترین اشکال نابرابری فضایی، نابرابری بین مناطق روستایی و شهری است. نزدیک به 83 درصد از افرادی که در فقر هستند، در مناطق روستایی زندگی می‌‌‌کنند، اگرچه مناطق روستایی تقریبا 44 درصد از جمعیت جهان را تشکیل می‌‌‌دهند.  همچنین، مناطق روستایی از نظر فرصت‌‌‌های اقتصادی و شغلی به ویژه برای جوانان و زنان با چالش‌‌‌های مهمی روبه‌رو هستند. اشتغال غیررسمی در مناطق روستایی بیشتر است، جایی که جوانان نرخ مشارکت کمتری در اشتغال، تحصیل یا آموزش دارند. مشکلات کلیشه‌‌‌ای جنسیتی نیز منجر به مشارکت نیروی کار بالاتر برای مردان در مقایسه با زنان می‌‌‌شود که این امر در مناطق روستایی بیشتر به چشم می‌‌‌خورد.

مشارکت زنان در نیروی کار در مناطق روستایی کمتر است. جوانان (15 تا 24 ساله) که در مناطق روستایی در سراسر جهان زندگی می‌‌‌کنند، میزان مشارکت کمتری در آموزش دارند. عواملی مانند کمبود مدارس و منابع آموزشی، مشکلات حمل و نقل و اتصال، دسترسی به دنیای دیجیتال یا پذیرش فناوری‌‌‌هایی که متناسب با سطح توسعه محلی نیستند، محدودیت‌‌‌هایی را برای ساکنان جوان روستایی ایجاد می‌‌‌کنند. میزان مشارکت جوانان در مناطق روستایی در نیروی کار بیشتر از افراد ساکن در مناطق شهری است.

اما گردشگری می‌‌‌تواند ورق را برگرداند. فرصت‌‌‌های اقتصادی و اجتماعی بیشتری که گردشگری در مناطق روستایی فراهم می‌‌‌کند، می‌‌‌تواند تمایل مردم را برای اقامت یا حتی مهاجرت به این مناطق بیشتر کند. چندین مورد از بهترین دهکده‌‌‌های گردشگری نشان داده است که چگونه گردشگری فرصت‌‌‌ها را برای مردم محلی در مناطق روستایی، به ویژه برای نسل‌‌‌های جوان افزایش می‌‌‌دهد.  برای معکوس کردن ویرانی ناشی از زلزله فریولی در سال 1976، روستای ساوریس در ایتالیا، یک ابتکار جدید و هیجان‌‌‌انگیز را آغاز کرد.  جامعه محلی آن با ایجاد پروژه ساوریس به حمایت از روستا در ایجاد زیرساخت‌‌‌های اصلی پرداختند و امکان بازیابی ساختمان‌‌‌های ارزشمند را بدون به خطر انداختن برنامه‌‌‌ریزی شهری و معماری فراهم کرده و شرایط را برای تبدیل Sauris به یک مقصد گردشگری ایجاد کردند.

این پروژه فرصت‌‌‌های اجتماعی-اقتصادی جدیدی را در روستا ایجاد کرد و منجر به پایه‌‌‌گذاری کسب‌‌‌وکارهای جدید در بخش کشاورزی-غذایی از جمله کارخانه ژامبون، کارخانه تصفیه پنیر، مزارع تولید شیر و پنیر، میوه‌‌‌های کوچک و گیاهان دارویی شد. تولید این پروژه نه تنها در حفظ جمعیت روستا موفق بود، بلکه کارآفرینانی را از مناطق همجوار جذب کرد و در نتیجه با کاهش جمعیت روستا مبارزه کرد.

همچنین، با هدف بهبود معیشت مردم محلی روستای وونچی در اتیوپی از طریق استفاده پایدار از منابع طبیعی و فرهنگی، انجمن بوم‌‌‌گردی ونچی (WETA) در سال 2002 توسط ابتکارات جامعه محلی با حمایت مردم محلی ایجاد شد.  در این روستا، سال‌‌‌ها پیش اکثر خانوارها به کشاورزی به عنوان منبع اصلی درآمد خود وابسته بودند. اما امروزه بسیاری از خانوارها به خدمات گردشگری مشغول هستند. علاوه بر گردشگری، ساکنان به تولید دام می‌‌‌پردازند و سبزیجات و محصولات چند ساله پرورش می‌‌‌دهند، زیرا بهره‌‌‌وری بالایی دارد و به زمین کمی نیاز دارد. گردشگری در منطقه ونچی توسط WETA مدیریت می‌‌‌شود که مسوولیت فعالیت‌‌‌های توریستی، مهمان‌‌‌نوازی و مدیریت منابع طبیعی را بر عهده دارد.

شکاف‌‌‌های زیرساختی و ارتباطی

به‌‌‌طور کلی، و در مقایسه با محیط‌‌‌های شهری، مناطق روستایی دسترسی کمتری به خدمات اساسی، زیرساخت‌‌‌ها و ارتباطات دارند. این نابرابری‌‌‌ها می‌‌‌تواند پیامدهای قابل توجهی بر کیفیت زندگی و فرصت‌‌‌های اقتصادی موجود برای جمعیت روستایی داشته باشد. از سوی دیگر، از دهه 1990، شواهد نشان می‌‌‌دهد که پیشرفت چند شاخص در مناطق روستایی نسبت به مناطق شهری تا حدودی سریع‌‌‌تر پیش رفته است. با این حال، اگر روند فعلی ادامه یابد، جمعیت روستایی تا سال 2030 از شهرنشینان عقب خواهند ماند.

تعداد مردمی که در مناطق روستایی به برق دسترسی ندارند، پنج برابر بیشتر از مناطق شهری است. توسعه زیرساخت‌‌‌های محدود، چالش‌‌‌های جغرافیایی و هزینه‌‌‌های بالاتر مرتبط با گسترش شبکه‌‌‌های برق در نقاط دورافتاده یا اجرای فناوری‌‌‌های جایگزین به این نابرابری کمک می‌‌‌کنند. فقدان دسترسی به برق می‌‌‌تواند بر آموزش، مراقبت‌‌‌های بهداشتی، بهره‌‌‌وری و کیفیت کلی زندگی جمعیت روستایی تاثیر بگذارد. همچنین، به‌‌‌دلیل مدیریت ضعیف تامین آب و بهداشت در محل، 1.4 میلیارد نفر که در مناطق روستایی زندگی می‌‌‌کنند، آب آشامیدنی را از منابع آلوده تامین می‌‌‌کنند. سهم جمعیتی که به آب آشامیدنی مدیریت شده سالم دسترسی ندارند در مناطق روستایی به 40 درصد می‌‌‌رسد.

علاوه بر این، کمتر از نیمی از جمعیت روستایی به پوشش بهداشتی مدیریت شده ایمن دسترسی دارند. در حالی‌که درجمعیت شهری این پوشش به 62 درصد می‌‌‌رسد. دسترسی به دنیای دیجیتال نیز برای مناطق روستایی بسیار نابرابر باقی مانده و مناطق شهری بیشتر از دو برابر به اینترنت دسترسی دارند. این شکاف دیجیتالی چالش‌‌‌هایی را برای جوامع روستایی از نظر آموزش، دسترسی به بازار، فرصت‌‌‌های اقتصادی و دسترسی به اطلاعات و خدمات ایجاد می‌‌‌کند.

سرمایه‌‌‌گذاری در جاده‌‌‌های روستایی که سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌های اضافی در خدمات عمومی مانند برق‌‌‌رسانی، خدمات ترویج کشاورزی و بهبود خدمات آب و فاضلاب را جذب می‌‌‌کند، نه تنها فرصت‌‌‌های اقتصادی بیشتری را برای مردم فراهم می‌‌‌کند، بلکه امنیت، بهره‌‌‌وری و کیفیت خدمات را نیز بهبود می‌‌‌بخشد.  زیرساخت‌‌‌ها، به ویژه زیرساخت‌‌‌های حمل و نقل و دیجیتال، کلید رقابت و پایداری مقاصد گردشگری روستایی است. گردشگری همچنین می‌‌‌تواند تاثیر مثبتی بر زیرساخت‌‌‌ها داشته باشد؛ زیرا دولت‌‌‌ها ممکن است سطوح کافی سرمایه‌‌‌گذاری را برای بهبود ارتباطات، خدمات و رفاه جوامع روستایی و بازدیدکنندگان تضمین کنند.

نوآوری و تحول دیجیتال باید توسعه زیرساخت‌‌‌های گردشگری، تجربیات و تحرک را هدایت کند. این می‌‌‌تواند به تسریع دسترسی کسب‌‌‌وکارهای گردشگری محلی به بازار کمک کند و مشارکت و رقابت را ارتقا دهد.  توسعه دهکده گردشگری نگلنگران اندونزی نمونه‌‌‌ای از رویکرد برنامه پایین به بالا و بالا به پایین است که هم نشان‌‌‌دهنده تمایل زیاد جامعه برای توسعه و پیشرفت بیشتر است و هم نشان‌‌‌دهنده حمایت جدی احزاب دولتی و غیردولتی برای همکاری با یکدیگر است. استفاده از بلیت الکترونیکی در نگلنگران در سال 1394 آغاز شد. نگلنگران به عنوان یکی از روستاهای گردشگری که از سیستم فروش بلیت الکترونیکی استفاده می‌‌‌کند، انگیزه کاهش استفاده از کاغذ، ایجاد مکانیسم خدمات، به حداقل رساندن خطاهای ثبت مالی و شفافیت را برای مردم تسهیل کرده است.

تیم مدیریت تعداد کل بازدیدکنندگان را هر 10 دقیقه در وب سایت دهکده آپلود می‌‌‌کند تا هر کسی بتواند به راحتی بر فعالیت‌‌‌های روستا نظارت کند.  دهکده بدون خودروی ساس فی (Saas-Fee) در سوئیس نیز از سال 1950 سیاست پایداری را در پیش گرفت و با ساخت جاده‌‌‌ای این روستای یخچالی تصمیم گرفت بدون ترافیک بماند. از آنجا که هیچ ماشینی از روستا عبور نمی‌‌‌کند، باید راه حلی برای چمدان بازدیدکنندگان پیدا می‌‌‌شد. مسافران و مردم محلی اکنون می‌‌‌توانند چمدان‌‌‌ها و کیف‌‌‌های سنگین خود را با «رابی» (وسیله نقلیه کوچک خودران برای حمل و نقل چمدان) جابه‌جا کنند. یک اپراتور از راه دور بر عملیات رابی نظارت می‌‌‌کند. انتظار می‌‌‌رود که Robi در آینده به‌‌‌طور مستقل رانندگی کند و حمل‌‌‌ونقل را برای مهمانان و افراد محلی ساده‌‌‌تر کند.  علاوه بر این، شبکه گرمایش منطقه‌‌‌ای به مشاغل و خانواده‌‌‌ها این فرصت را می‌‌‌دهد تا به منبع انرژی تجدیدپذیر متصل شوند. شبکه فعلی با موفقیت انرژی هتل‌‌‌ها و خانوارها را تامین می‌‌‌کند.

شکاف‌‌‌های سلامتی و مالی

تخمین زده می‌‌‌شود که 2 میلیارد نفر که در مناطق روستایی و دورافتاده در سراسر جهان زندگی می‌‌‌کنند، دسترسی کافی به خدمات بهداشتی ضروری مورد نیاز خود ندارند. بیش از نیمی از جمعیت روستایی جهان به دلیل کمبود کارکنان بهداشتی، دسترسی موثر به مراقبت‌‌‌های بهداشتی ندارند. این در حالی است که در شهرها حدود 22درصد افراد فاقد پوشش بهداشتی هستند. همچنین میزان مرگ و میر کودکان روستایی 1.7 درصد بیشتر از مناطق شهری است. به طور کلی، برآورد می‌‌‌شود که 51 تا 67 درصد جمعیت روستایی، دسترسی محدودی به خدمات بهداشتی ضروری دارند.

علاوه بر این، حدود نیمی از افراد بدون درآمد در سطح جهان زنانی هستند که در خانواده‌‌‌های روستایی فقیر هستند یا در نیروی کار ادغام نشده‌‌‌اند. در مناطق روستایی، اکثر مردم به ارائه‌‌‌دهندگان مالی غیررسمی متکی هستند که دلیل اصلی آن کمبود اعتبار و مهارت‌‌‌های مالی و همچنین دارایی‌‌‌های مولد است. در رابطه با مالکیت زمین، مردم روستایی که فقر را تجربه می‌‌‌کنند، دارای حقوق مالکیت ضعیف یا محافظت‌نشده و دسترسی ناکافی به خدمات مالکیت زمین هستند.  این در حالی است که، دسترسی به خدمات بهداشتی مناسب شرط اجباری توسعه گردشگری است. برای اطمینان از رقابت‌‌‌پذیری و پایداری در مقاصد گردشگری، ایمن‌‌‌سازی خدمات بهداشتی برای جمعیت محلی و بازدیدکنندگان ضروری است.  گردشگری می‌‌‌تواند یک نیروی دگرگون‌‌‌کننده باشد، زیرا دسترسی آسان به شرکت‌‌‌های خرد و کوچک و افراد خوداشتغال را فراهم می‌‌‌کند که بخش قابل‌توجهی از بخش گردشگری و به طور کلی کارآفرینی در سطح جامعه را تشکیل می‌‌‌دهند.  سرمایه‌‌‌گذاری بخش دولتی و خصوصی، موسسات مالی بین‌‌‌المللی و شرکای توسعه مهم است.

سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌های عمومی، به‌‌‌ویژه سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌هایی که بر زیرساخت‌‌‌های اساسی، تامین آب آشامیدنی، مدیریت زباله و بازیافت، ایمنی و امنیت، تسهیلات بانکی و خدمات بهداشتی و مراقبت از کودکان متمرکز شده‌‌‌اند، کلید دستیابی به رقابت و پایداری برای مقاصد روستایی هستند.  دهکده آنگوچاگوا در اکوادور سرزمینی متنوع است که هدف آن حفظ میراث اجدادی مردم کارانکی، همراه با زبان مادری خود کیچوا، کیهان‌‌‌بینی،  گیاهان دارویی و غذاهای سنتی آن است که از غلات بومی و منابع آبی استفاده می‌‌‌کند. برنامه‌‌‌های احیای جنگل با هدف حفاظت از چند گونه بومی در آنگوچاگوا انجام می‌‌‌شود و منابع آب با طرح‌‌‌های مدیریت خرد حفظ می‌‌‌شود. این فرآیندها با مشارکت نهادهای دولتی مانند وزارت محیط زیست و استانداری و همچنین بازیگران سیستم مالی و جامعه محلی انجام می‌‌‌گیرد. 

در سال 2013، روستای بوجوی فیلیپین در آلوگینسان، چشم‌‌‌انداز گردشگری خود را بازسازی کرد، با این هدف که تا سال 2020 آلوگینسان به یک شهر مترقی تبدیل شود که توسعه پایدار و مردم‌محور را با مشارکت قوی بین دولت محلی و جامعه به نمایش بگذارد و به مکانی امن و لذت‌بخش برای ساکنان، بازدیدکنندگان و سرمایه‌‌‌گذاران تبدیل کند. امروز، انجمن روستا به این چشم‌‌‌انداز دست یافته و هم کیفیت زندگی ساکنانش و هم کیفیت حکمرانی اداره محلی را متحول کرده است. از زمانی که گردشگری رودخانه در سال 2009 آغاز شد، انجمن روستا به اجرای پروژه‌‌‌های آموزش، بهداشت، مدیریت محیط زیست، توانمندسازی زنان و حفاظت از میراث کمک مالی کرده است که 3هزار نفر از آنها بهره‌‌‌مند می شوند. روستای ژیدی در چین نیز به طور فعال حفاظت از آب و بازیافت منابع آب را ترویج می‌‌‌کند. این روستا با اجرای طرح سالم‌‌‌سازی، مناظر روستایی اطراف را زیباتر کرده است. دولت محلی بر تصفیه زباله‌‌‌های جامد نظارت می‌‌‌کند، دفع زباله در آب را ممنوع و یک مدیریت متمرکز زباله و مکانیزم حمل و نقل ایجاد کرده است.

میراث فرهنگی و طبیعی

مناطق روستایی شامل سیستم‌‌‌ها و مناظر کشاورزی، فرهنگی و طبیعی منحصر به فرد و بسیار متنوعی است. این منابع برای توسعه پایدار در سراسر جهان حیاتی هستند و از این رو به عنوان میراث ارزشمند شناخته می‌‌‌شوند.  تا سال 2022، یونسکو 1154مکان میراث جهانی را در سراسر جهان به رسمیت شناخت. اگرچه مکان‌‌‌های واقع در مناطق روستایی به طور خاص ذکر نشده‌‌‌اند، ممکن است از درصدی از مکان‌‌‌های خارج از بافت شهرها برای برجسته کردن حضور میراث جهانی در خارج از مناطق شهری استفاده شود. 72درصد از سایت‌‌‌های میراث جهانی خارج از شهرها قرار دارند.  سیستم‌‌‌های میراث کشاورزی مهم جهانی (GIAHS) نه‌تنها مناظر طبیعی خیره‌‌‌کننده، بلکه شیوه‌‌‌های کشاورزی را نشان می‌‌‌دهند که باعث ایجاد معیشت در مناطق روستایی می‌‌‌شوند و در عین حال تنوع زیستی، اکوسیستم‌‌‌های انعطاف‌‌‌پذیر، سنت و نوآوری را به روشی منحصر به فرد ترکیب می‌‌‌کنند. از سال 2005، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) 74 سیستم را در سراسر جهان با 15 پیشنهاد دیگر برای بررسی تعیین کرده است.

منابع طبیعی و فرهنگی اغلب در مناطق روستایی یافت می‌‌‌شود. در نتیجه، حفاظت از آنها برای تضمین توسعه پایدار فعالیت‌‌‌های گردشگری حیاتی است. در عین حال، گردشگری فرصتی برای ارتقای اقتصاد محلی و کمک به حفظ هویت است که مسیری برای حفاظت و استفاده از تنوع زیستی، کشاورزی، میراث فرهنگی و خوراک‌‌‌شناسی محلی در مناطق روستایی است. دولت‌‌‌های ملی، منطقه‌‌‌ای و محلی، بخش خصوصی و جوامع می‌‌‌توانند شیوه‌‌‌های پایدار را برای استفاده کارآمدتر از منابع محلی و کاهش انتشار و ضایعات در چارچوب اقتصاد سبز ترویج کنند.  روستای قدیمی «الاولی» در عربستان بیش از 900 بنای سنتی ساخته شده از خشت را در خود جای داده است که 100 مورد از آنها قبلا با روش‌‌‌های سنتی بازسازی شده‌‌‌اند.

این منطقه دارای یک منطقه رو به رشد هنری است که در اطراف یک مدرسه قدیمی دخترانه، متمرکز شده است، بازسازی آن باعث شد تا به مدرسه‌‌‌ای برای آموزش سفالگری، جواهرسازی و صنایع دستی سنتی برای زنان تبدیل شود تا در فروشگاه‌‌‌های توریستی شهر قدیمی به فروش برسد. این روستا همچنین در حال حفظ میراث فرهنگی ناملموس خود از جمله سنت‌‌‌های محلی همچون موسیقی، شعر، قصه‌‌‌گویی و سایر اشکال هنری است که در نمایش‌‌‌های پاپ‌‌‌آپ و جشن‌‌‌های فرهنگی که در شهر قدیمی برگزار می‌‌‌شود، نمایش داده می‌‌‌شود.

همچنین، روستای میاما در ژاپن که در مجاورت کیوتو واقع شده است، با خانه‌‌‌های سنتی ژاپنی با سقف کاهگلی خود شناخته می‌‌‌شود که در سال 1993 به عنوان یک میراث فرهنگی ناملموس در منطقه حفاظت‌‌‌شده مهم برای گروه‌‌‌های بناهای تاریخی تعیین شده است. زمانی که روستای کاهگلی میاما به عنوان میراث ملی تعیین شد، ساکنان آن مقرراتی را برای اطمینان از حفظ خواص فرهنگی و تاریخی روستای کاهگلی و حفاظت از مناظر طبیعی و مدیریت مناسب بازدیدهای گردشگری وضع کردند. این کنوانسیون ساخت تاسیسات تجاری جدید در ساختمان‌‌‌های تاریخی را محدود می‌‌‌کند، در حالی که دولت‌‌‌های محلی و ملی یارانه‌‌‌هایی را برای بازسازی سقف خانه‌‌‌های کاهگلی ارائه و تقریبا 80درصد از هزینه‌‌‌ها را پشتیبانی می‌‌‌کنند.