براساس تحقیقات ارائه شده پایگاه خبری اخبار پزشکی امروز، (Medical News Today)، « سفر درمانی» ممکن است بر زوال عقل تاثیرگذار بوده و برای سلامت روان مفید باشد. تحقیقات پزشکی ارائه شده نشان می‌دهد که زوال عقل بر توانایی بسیاری از افراد برای تفکر، به خاطر سپردن و عملکرد تأثیر می‌گذارد. از آنجا که زوال عقل هیچ درمانی ندارد، «مراقبت» حداکثر حمایتی است که به افراد مبتلا به زوال عقل کمک کند تا بتوانند کیفیت زندگی بالاتری داشته باشند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که گردشگری یا «سفر درمانی» ممکن است برای آرامش ذهنی مفید باشد و ممکن است براساس چند مولفه بر سلامت مغز تاثیر مثبت بگذارد. بسیاری از مردم دوست دارند برای استراحت، آرامش و الهام گرفتن سفر کنند، اما سفر علاوه بر این، مزایای شناختی قابل توجهی دیگری نیز به‌همراه دارد.
تیمی متشکل از متخصصان پزشکی و گردشگری طی مطالعاتی در مجله مدیریت گردشگری در نسخه اکتبر 2022، به بررسی ارتباط بین زوال عقل و گردشگری پرداختند. اگرچه این تحقیق هنوز مورد بازبینی همتایان خود قرار نگرفته است، اما کارشناسان پیشنهاد کرده‌اند که ممکن است مزایای قابل توجهی از سفر برای افراد مبتلا به زوال عقل، به ویژه در زمینه‌های سلامت روان و رفاه، وجود داشته باشد. «زوال عقل»، یک اختلال عصبی است که توانایی فرد را برای تفکر، استدلال و به خاطر سپردن تغییر می‌دهد. اغلب، زوال عقل افراد مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اما در برخی موارد، ممکن است در بزرگسالان جوان‌تر نیز رخ دهد. زوال عقل شرایط عصبی مختلفی را توصیف می‌کند که بر مغز تأثیر می‌گذارد که با گذشت زمان بدتر می‌شود و بخشی از روند طبیعی پیری محسوب نمی‌شود. بر اساس منبع معتبر موسسه ملی پیری (NIH)، بیماری آلزایمر (AD) شایع‌ترین شکل زوال عقل است.
علائم زوال عقل می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد، اما افراد مبتلا به زوال عقل می‌توانند مواردی همچون گیجی، گم شدن یا سرگردانی در مناطق آشنا، مشکل در به‌خاطر سپردن نام دوستان و اقوام، مشکلات حرکتی و تکمیل وظایف، تکرار سوالات یکسان و استفاده از کلمات نامناسب با اسامی اشیا را تجربه کنند. در حال حاضر، زوال عقل هیچ درمانی ندارد، اما برخی داروها و درمان‌ها ممکن است به کنترل علائم کمک کنند. محققان هنوز در تلاش هستند تا به بهترین وجه به افراد مبتلا به زوال عقل کمک کنند. در این راستا، عناصر زیادی برای ارتقای رفاه کلی وجود دارد که یکی از عناصر مورد توجه این است که چگونه «سفر» ممکن است برای افراد مبتلا به زوال عقل مفید باشد؟
چگونه سفر برای سلامت مغز مفید است؟
نویسندگان این پژوهش مزایای بالقوه گردشگری را که گاهی اوقات «سفر درمانی» نامیده می شود، در درمان افراد مبتلا به زوال عقل پیشنهاد کردند. یکی از تعریف‌هایی که محققان از گردشگری استفاده می‌کنند، «بازدید از مکان‌های خارج از محیط روزمره فرد برای حداقل یک ساعت کامل» است. آنها خاطرنشان می‌کنند که تجربه گردشگری چهار مولفه اصلی دارد. اول اینکه چگونه بر احساسات، عواطف و خلق و خوی تاثیر می‌گذارد (تجربه عاطفی). مولفه دوم آنکه، چگونه بر افکار و خاطرات تأثیر می‌گذارد (تجربه شناختی). سومین مولفه به این می‌پردازد که، چگونه بر رفتار تأثیر می‌گذارد (تجربه مادرزادی) و آخرین مولفه اینکه، چگونه بر حواس تأثیر می‌گذارد (تجربه حسی). نویسندگان این پژوهش به این نتیجه رسیدند که گردشگری ممکن است از طریق مولفه‌های مختلف تاثیر مثبت بالقوه‌ای بر رفاه و کیفیت زندگی داشته باشد. با این حال، ادبیات حمایت از این موضوع در درمان زوال عقل محدود است.
بر اساس بررسی ادبیات و نظر تخصصی، محققان پیشنهاد کردند که چگونه گردشگری می‌تواند به‌عنوان ابزار مداخلات غیردارویی در افراد مبتلا به زوال عقل محسوب شود. گردشگری می‌تواند بر 5 حوزه و بسیاری از عناصر دیگر درمان تاثیر بگذارد. عنصر اول، تحریک شناختی و حسی. سفر افکار و دانش را تحریک می‌کند، که ممکن است برای افراد مبتلا به زوال عقل مفید باشد. همچنین می‌تواند شامل تجربه احساساتی باشد که رفتار و رفاه را بهبود می‌بخشد. عنصر دوم، محیط. سفر افراد را در محیط جدیدی قرار می‌دهد و می‌تواند تعامل اجتماعی را افزایش دهد، که می‌تواند عملکرد مغز را برای افراد مبتلا به زوال عقل تحریک کند. عنصر سوم، ورزش. سفر طبق ماهیت خود شامل حرکت و ورزش است. نگهداری و بهبود عملکرد فیزیکی می‌تواند به افراد مبتلا به زوال عقل کمک کند.
عنصر چهارم، استفاده از موسیقی درمانی. در حالی که سفر همیشه شامل موسیقی نمی‌شود، موسیقی می‌تواند به بهبود عملکرد مغز و تقویت خلق و خوی افراد مبتلا به زوال عقل کمک کند. بنابراین سفرهایی که تمرکز بیشتری روی موسیقی دارند می‌توانند مفید باشند. و عنصر پنجم، یادآوری خاطرات. صحبت کردن و یادآوری تجربیات گذشته می‌تواند برای افراد مبتلا به زوال عقل مفید باشد. گردشگری ممکن است به تحریک خاطرات در افراد مبتلا به زوال عقل کمک کند. نویسندگان این پژوهش، اضافه کردند که تمرکز بر مولفه‌های روان‌شناسی مثبت، مانند کارهایی که افراد می‌توانند انجام دهند، تجربیات مثبت و آرامش ممکن است برای افراد مبتلا به زوال عقل مفید باشد. آنها چند راه را برای پیاده‌سازی طرح گردشگری برای کمک به افراد مبتلا به زوال عقل پیشنهاد کردند، مانند سفرهای گروهی که تعاملات اجتماعی را ارتقا می‌دهد یا سفر به مکان‌هایی که حواس را تحریک می‌کند.
دکتر جون ون، نویسنده این پژوهش، مدرس گردشگری و مدیریت مهمان‌نوازی در دانشکده تجارت و حقوق در دانشگاه ادیت کوان، به اخبار پزشکی امروز گفت: تمام تجربیات گردشگری عناصری از پیش‌بینی و برنامه‌ریزی را ارائه می‌دهند که هر دوی آنها عملکرد مغز را تحریک می‌کنند. ورزش اغلب جزء مهمی از تجربیات گردشگری است و اغلب در برنامه‌های درمان زوال عقل گنجانده می‌شود. تجربیات گردشگری مانند بازدید از ساحل به بیماران مبتلا به زوال عقل، تحریک حسی، تقویت خلق و خو و القای حس آزادی را به عنوان مداخلات زوال عقل غیر دارویی ارائه می‌دهد. همچنین، سفر گروهی ممکن است مداخلات روان‌شناختی را شبیه‌سازی کند. البته تحقیقات در تاثیر سفر بر درمان زوال عقل ایده جدیدی نیست. دکتر آندریا رابینسون، در سال 2017 در یک خبرنامه روانپزشکی و سوء مصرف مواد در مورد مزایای سفر برای سلامت روان نوشت: «تعطیلات می‌تواند سلامت روان ما را با کاهش افسردگی و اضطراب بهبود بخشد.
تعطیلات می‌تواند با حذف افراد از فعالیت‌ها و محیط‌هایی که با استرس و اضطراب مرتبط است، خلق و خو را بهبود بخشد و استرس را کاهش دهد. یک مطالعه کانادایی روی بیش از 800 وکیل نشان داد که سفر باعث کاهش افسردگی و محافظت در برابر استرس شغلی می‌شود. حتی یک تعطیلات کوتاه می‌تواند استرس را کاهش دهد. یک مطالعه کوچک ژاپنی نشان داد که یک سفر تفریحی کوتاه و سه روزه باعث کاهش سطح استرس و کاهش سطح «هورمون استرس» کورتیزول شد.» تحقیقات بیشتر می‌تواند بر مزایای سفر درمانی در افراد مبتلا به زوال عقل متمرکز شود. نویسندگان خاطرنشان می‌کنند که تحقیقات محدودی در مورد اینکه چگونه سفر برای گردشگران دارای آسیب‌پذیری‌هایی مانند زوال عقل مفید است، وجود دارد.
مولفه دیگر این است که چگونه می‌توان این شیوه‌ها را به بهترین نحو اجرا کرد. دکتر ون توضیح داد که هر فرد مبتلا به زوال عقل نمی‌تواند سفر کند.بلکه یک رویکرد تیمی برای درمان زوال عقل لازم است و تصمیم در مورد گردشگری به‌عنوان مداخله درمان باید با مشارکت تیم کامل از جمله کادر پزشکی، مراقبان و اعضای خانواده اتخاذ شود. همچنین مقصد نیز برای این افراد بسیار حائز اهمیت است. دکتر ون افزود که کارکنان شرکت‌ها و اماکن میزبان باید تلاش کنند تا مهمانانی را که شرایط روانی دارند در فضایی مثبت پذیرایی کنند.
