تحریریه زندگی آنلاین : زندگی بعد از بازنشستگی مجالی‌ست تا با آزادی بیشتری برای وقت‌مان برنامه‌ریزی کنیم. درحالی‌که برخی در اندیشهْ سپری کردن روزهای آرام، به‌دوراز استرس و افت‌وخیز دوران شاغلی خود هستند؛ برخی دیگر به دنبال کشف ماجراجویی‌های جدید هستند.
داشتن یک نگرش مثبت نسبت به آینده، سهم مهمی در میزان کیفیت لحظه‌لحظه عمری که سپری می‌کنید دارد. اگر شما از این دسته افراد هستید، دوران سالمندی سالم بخش عمده‌ای از برنامه‌های بازنشستگی و سبک زندگی شما خواهد بود. درحالی‌که روند پیری طبیعی است و همه ما را به طرق مختلف تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ با مراقبت از خود می‌توان اطمینان حاصل کرد که "کنترل زمان را در اختیارداریم".
اکثر مردم فکر می‌کنند که داشتن سلامت جسمی کلید سالمندی سالم در دوران بازنشستگی است. پیری ذهنی سالم هم به همان اندازه مهم است و حتی بیشتر. برای داشتن جسم و ذهنی سالم در دوران سالمندی چه برنامه‌هایی را دنبال می‌کنید؟ آیا شما به‌صورت روزمره فعالیتی در جهت تقویت ذهن خود انجام می‌دهید؟ برای حفظ سلامت جسمانی خود چه می‌کنید؟
بیشتربخوانید:
عادت‌های روزمره جدید برای خود بسازید
آیا شما هم یکی از افرادی هستید که در اولین روز از دوران بازنشستگی خود چشم از خواب گشودید و حس ترس شمارا فراگرفت، که دیگر قرار نیست سرکار بروم! ؟
زمانی که اوقات فراغت به کانون اصلی زندگی ما تبدیل شود، همه‌چیز تغییر می‌کند. برای بسیاری از بازنشستگان، ایده‌ی اوقات فراغت با "عدم انجام کاری" مرتبط است. نبود تحرک کافی بر شرایط روحی و روانی و درنهایت سلامت جسمانی تأثیر می‌گذارد. تفاوت زیادی بین فعالیت‌هایی که برای «پر کردن زمان» و فعالیت‌هایی از جنس «ارضاء‌کننده» که با اشتیاق منتظر آن هستیم وجود دارد. در دوران بازنشستگی، فعالیت‌های اوقات فراغت اغلب جایگزین عملکردهای محل کار می‌شود تا نیازهای اساسی ما را برآورده کند.
در مدل‌های موفق، افراد اوقات فراغت خود را به فرصتی برای انجام کارهای جدید تبدیل می‌کنند و به‌نوعی با هوشمندی خود را از قرار گرفتن در شرایط بلاتکلیف رها می‌کنند.
بدون شک شخص شما نقش مهمی در افزایش کیفیت زندگی بازنشستگی خوددارید. با شناخت و درک درست از روحیات، امیال و توانایی‌هایتان قادر خواهید بود مدل مناسبی از سبک زندگی را برای خود اجرا کنید. در اینجا به موارد کلیدی که می‌تواند چشم‌انداز کلی از سبک یک دوره‌ی بازنشستگی مطلوب در اختیار شما قرار دهد، اشاره می‌کنیم:
تقویت روابط خانوادگی و شخصی
روابط شخصی هر فرد بخشی از ماهیت او را تشکیل می‌دهد. در بسیاری مواقع روابط اجتماعی در شکل‌گیری اهداف زندگی نقش بسزایی دارند. برای همهْ ما زندگی اجتماعی و سهیم شدن تجربیاتمان با نزدیکانمان نیازی اساسی ست. بعد از بازنشستگی، گسترش شبکه اجتماعی از روابط نزدیک می‌تواند خلأ ارتباطات کاری ما را پر کند. به‌طوری‌که، اعتباری را که در محل کار دریافت می‌کردیم، اکنون از روابط خانوادگی و دوستانه به دست می‌آوریم. روانشناسان تمایل ما برای سهیم شدن خود با دیگران را به‌عنوان یک نیاز اساسی انسان شناسایی کرده‌‌‌‌اند. این نیاز اغلب در فعالیت‌هایی که با شریک زندگی، خانواده و دوستان خود سهیم می‌شویم برآورده می‌شود. افرادی که از روابط شخصی خود احساس رضایت بیشتری می‌کنند، کم‌تر بیمار می‌شوند و به‌طورکلی در شرایط جسمی و روحی بهتری هستند. درنتیجه سپری کردن لحظات زندگی در کنار دیگران نه‌تنها لذت کلی زندگی شمارا افزایش می‌دهد، بلکه باعث طول عمر هم می‌شود.
بیشتربخوانید:
حضور در یک شبکه اجتماعی فعال از روابط
با افزایش سن، و فراغت از کار نقش روابط اجتماعی شما اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در مدل‌های موفق افراد عموماً دارای شبکه‌های اجتماعی قوی هستند که روابط دوستانه، فعالیت‌های کامل و ساختار مناسبی از زندگی را برای آن‌ها فراهم می‌کند. تجربه نشان داده که با شروع روند سالمندی، شبکه‌های اجتماعی ما شروع به کوچک شدن می‌کنند. از خانه بیرون بروید و کارهای جدید انجام دهید. پیوستن به گروه‌های مختلف هنری، مشارکت در کارهای داوطلبانه و یا ثبت‌نام در باشگاه ورزشی بستری مناسب برای آشنایی با افراد جدید است که اتفاقاً، نیازهایشان هم سو با نیازهای ما است. بدون شک شما در دوران بازنشستگی نیاز به افرادی دارید که بتوانید روی آن‌ها حساب کنید، پس منطقی ست که همچنان به دنبال فرصت‌های جدید برای معاشرت باشید.
بال‌هایتان را بگشایید
دنبال کردن برنامه سفرهای که به‌طور خاص برای افراد بازنشسته برگزار می‌شود. این سفرها می‌تواند زمان ایده الی باشد برای ملاقات و هم‌سفر شدن با افراد هم‌فکرتان باشد. برنامه‌ریزی فعالیت‌های تفریحی سالم و نشاط‌آور برای حفظ سلامت روح و روان شما ضروری است. ضمن اینکه، با انتخاب مقصدهای نزدیک به شهر محل زندگی‌تان می‌توانید میزان هزینه و زمان سفر را مدیریت کنید.
خودتان را در شرایط روحی و جسمی متعادلی نگه‌دارید
اگر می‌خواهید به‌طور هوشمندانه‌ای در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنید؟ تا می‌توانید از خود مراقبت کنید. داشتن یک بدن سالم و قوی به‌منزله دور ماندن از هزینه‌های سنگین درمان است. به‌طور منظم ورزش کنید؛ با پیوستن به گروه‌های ورزشی متشکل از همسالان خود می‌توانید سطح جدیدی از روابط اجتماعی را تجربه کنید، ضمن اینکه داشتن همراهی دیگران، اغلب مواقع تقویت‌کنندهْ مثبتی برای استمرار در انجام آن امر است.
به‌عنوان یک برنامهْ صبحگاهی، هرروز دقایقی را به اندیشیدن، تمرکز بر درون خود اختصاص دهید؛ این کار به شما کمک می‌کند تا مسائلی که برایتان مهم و معنادار هستند را بشناسید و در مسیر رسیدن به خواست و ارزش‌های مطلوبتان حرکت کنید. تکرار این فرآیند شمارا از افکار ناامیدکننده و منفی دورنگه می‌دارد و کم‌کم مثل یک عادت به‌صورت خودکار عمل می‌کند. بدیهی است اگر هیچ کاری نکنید، یا فقط به انجام کارهای ساده بسنده کنید، دچار بی‌انگیزگی، یاْس و مشکلات روحی و جسمی متعدد خواهید شد.
برای جلوگیری از سبک زندگی کم‌تحرک در دوران بازنشستگی، لازم است یک برنامه مطابق علایق و روحیات خود داشته باشیم. چند ایده که می‌توان آن‌ها را در برنامه روزانه‌تان بگنجانید عبارت‌اند:
1- یک طوفان فکری عمیق راه بی اندازید!
شما تمام عمر خود را سخت کارکردید و اکنون وقت استراحت و لذت بردن از چیزهایی است که همیشه آرزوی تجربه کردنشان را داشتید. ذهنتان را شخم بزنید! یک روز ایده‌آل ازنظر شما چه روزی است؟ قلم و کاغذ بردارید و هر آنچه تصور می‌کنید را روی کاغذ بیاورید. رؤیاهای خود را محدود نکنید، اجازه دهید تا آنجا که ذهن شما می‌طلبد رشد کند و بزرگ شود. پیشنهاد بزرگ ما به شما این است که به واقعیت فعلی خود فکر نکنید و یا اینکه چگونه این کارها را انجام دهم. فقط ایده‌هایی که در شما انگیزه و اشتیاق ایجاد می‌کند را دنبال کنید. هنگامی‌که که به یک مفهوم مشخص از یک "روز ایده‌آل" رسیدید؛ "چگونه" در جای خود قرار خواهد گرفت. در گام نخست شما به یک چشم‌انداز روشن ازآنچه می‌خواهید نیاز دارید.
بیشتربخوانید:
2- تعیین هدف‌های کوچک
تجربه ثابت کرده هدف‌های کوچک شمارا به سمت موفقیت‌های بزرگ هدایت می‌کنند. انتخاب هدف‌های بزرگ و دور از دسترس می‌تواند دلسردکننده و موجب بی‌انگیزگی نوبت. بهتر است از فرمول جادوئی ما برای تعیین هدف استفاده کنید! ماهیت اهداف کوچک سبب می‌شود که احساس دست‌یافتنی بودن بیشتری به ما بدهد، درنتیجه افراد باانگیزه بیشتری برای رسیدن به آن تلاش می‌کنند. درواقع، هر بار که یک موفقیت کوچک اتفاق می‌افتد مغز دوپامین ترشح می‌کند که شمارا به سمت پیروزی‌های بعدی تشویق می‌کند.
نکته کلیدی این است که گام‌های نخست را آن‌قدر کوچک و قابل مدیریت بردارید که بدون نیاز به انگیزه و اراده به‌طور خودکار آن را انجام دهید.
3- ثبات در انجام کارها
وقتی‌که صحبت از داشتن یک برنامهْ ثابت روزانه پیش می‌آید، اینکه بتوانیم به زمان‌بندی در اجرای آن پایبند باشیم بسیار مهم است. عنصر اصلی که فرآیند اثربخشی را افزایش می‌دهد ثبات است. برای مثال،کدام از این موارد مؤثرترند:
یادگیری زبان به مدت سه ساعت (بافاصله دو هفته تا نوبت بعدی)
یادگیری زبان هرروز به مدت 10 دقیقه.
مطالعات نشان می‌دهند که ثبات و تکرار عوامل کلیدی در شکل‌گیری عادت‌ها و روال‌های خودکار هستند. نخست، برای اجرای یک رفتار جدید به اراده محض نیاز دارید، اما باگذشت زمان، مانند مسواک زدن دندان‌هایتان تبدیل به عادت می‌شود.
4- خود را آمادهْ تغییر کنید
احتمالاً این ضرب‌المثل را شنیده‌اید که "عادت‌های قدیمی سخت از بین می‌روند". اما این بدان معنا نیست که غیرقابل تغییر هستند. طبق تحقیقات روانشناسی درزمینهْ عادت‌ها، شما می‌توانید با آگاهی و آمادگی به‌راحتی یک عادت جدید (در راستای سبک جدید زندگی‌تان)، بسازید. اگر مایلید یک رفتار را به شکل عادت دربیاورید ابتدا باید موانع یا احتمالاً بهانه‌هایی که ممکن است انجام آن کار مختل و یا به تعویق بی اندازد را حذف کنید. به‌طور مثال، اگر می‌خواهید به‌طور منظم به باشگاه بروید مطمئن شوید که از قبل تمام لباس‌ها و تجهیزات تمرین خود را آماده کرده‌اید، تا زمان رفتن به باشگاه هیچ بهانه‌ای وجود نداشته باشد.
به عبارتی ساده‌تر برای ساختن یک عادت جدید، تا حد امکان مقدمات را برای انجام آن ساده کنید و برعکس برای ترک یک عادت انجام آن را سخت کنید.
5- به خودتان پاداش دهید
هر بار که به هدفی رسیدید، هرچند کوچک با دادن پاداش خودتان را تشویق کنید. خارج از برنامه به خودتان پاداش دهید. با دوستی تماس بگیرید و در مورد موفقیت خود با او صحبت کنید. یا حتی با اطرافیانتان جشن کوچکی برای خود ترتیب دهید!
6- صبور باشید
درنهایت، هر تغییری در طول زمان اتفاق می‌افتد. برای اینکه بتوانید به شیوهْ جدید زندگی خود عادت کنید به خودتان زمان بدهید. فقط صبور باشید و اگر در ابتدا موفق به پذیرش و کنترل تغییرات نبودید، خود را شکست‌خورده تصور نکنید. رسیدن به نقطه تعالی درزمانی کوتاه امری ناممکن است؛ سعی کنید به‌تدریج و به‌طور مستمر کیفیت زندگی بازنشستگی‌تان را بهبود ببخشید.
طراحی یک برنامهْ زندگی روزانهْ مناسب، مطابق با علایق، احساسات، نیازها و خواسته‌های شما قطعاً می‌تواند دورهْ زندگی بازنشستگی شمارا به زمانی از فرصت‌ها بدل کند که در تمام طول دوران کاری خود از آن بی‌بهره بودید. در حقیقت فراهم آوردن بستری که فرد بتواند در دوران فراغت از کار توانایی‌های پنهان وجود خویش را بشناسد و پرورش دهد، به لحاظ روحی و جسمی کمک شایانی به بهبود کیفیت زندگی این افراد می‌کند و از سوی دیگر، تأثیرات این بالندگی در کل جامعه نیز منعکس می‌شود.