عصر ایران- اسکیزوتایپال را در گروه اختلالات شخصیتی قرار می‌دهند. برخی متخصصان هم آن را در طیف اسکیزوفرنی قرار می‌دهند. این گروه از بیماران تحت تاثیر تفکرات انحرافی مانند خرافات، توهمات بیمارگونه، اعتقاد به جادوگری و ... قرار دارند و شناخت و تجربه آنها از محیط پیرامون خود مبتنی بر واقعیت نیست.
در واقع این افراد تفاسیر خاصی از وقایع دارند. برخی از آنها معتقدند که دارای قدرت‌های خاص ماوراءالطبیعه بوده و توانایی پیش‌گویی و کنترل دیگران را دارند و حتی می‌توانند از وقوع اتفاقات جلوگیری کنند.
پریشانی در تفکر و گفتار در این نوع اختلال نسبت به سایر اختلالات شخصیت بیشتر است تا جایی که گاهی کلمات و جملات آنها برای دیگران عاری از معنی و مفهوم است.
سردرگمی و تحریف در خودپنداره اساسی بیمار یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این بیماری است.
به این معنا که فرد مبتلا به اسکیزوتایپی فاقد خودفرمانی و فاقد معیارهای مشخص برای ارزیابی رفتار خود است. اختلال در درک خودپنداره و انگیزش خود و مخدوش شدن شناخت انگیزه‌ها و رفتارهای دیگران مساله‌ایست که زندگی این گروه از بیماران را به شدت تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.
رفتار عجیب و غریب اسکیزوتایپال‌ها
دیگران رفتار مبتلایان به این اختلال را عجیب و غیرعادی توصیف می‌کنند. آنها دائما با دیگران دچار سوءتفاهم می‌شوند یا در خود احساس پریشانی می‌کنند.
آنها غالبا به دلیل عدم درک مناسب از رفتار دیگران و ناتوانی در بروز واکنش‌های مناسب ترجیح می‌دهند از سایرین فاصله بگیرند، این گروه از بیماران به دلیل ناتوانی در اعتماد به دیگران نمی‌توانند با غریبه‌ها روابط صمیمی برقرار کنند.
این افراد از نظر عاطفی رشد چندانی ندارند و اگر مجبور به برقراری ارتباط با کسی شوند دچار اضطراب و استرس می‌شوند. متخصصان می‌گویند ابتلا به افسردگی و تمایل به سوءمصرف مواد مخدر در میان این گروه از بیماران بسیار بالاست چنانکه بیش از نیمی از اسکیزوتایپال‌ها از افسردگی رنج می‌برند.
این بیماران به لحاظ ظاهری نیز غیرعادی و آشفته‌اندو لباس‌های ناموزون یا ناپاکیزه می‌پوشند. آنها توانایی برقراری تماس چشمی با دیگران را ندارند و بر این باورند که سایرین قصد آزار آنان را دارند.
مبتلایان به این اختلال شخصیت از بیماری خود آگاهی نداشته و تصور می‌کنند که دیگران مشکل دارند. ابتلا به اسکیزوتایپال معمولا فرد را در خطر ابتلا به سایر اختلالات روانی مانند افسردگی حاد، اقدام به خودکشی، اختلالات اضطرابی، سایر اختلال‌های شخصیت و اعتیاد قرار می‌دهد.
بیشتر اسکیزوتایپال‌ها مَردند
آمار دقیقی از از میزان شیوع اختلال اسکیزوتایپال وجود ندارد با این حال برخی مطالعات حکایت از آن دارند که حدود 3 درصد از جمعیت به این اختلال دچار هستند و شیوع این اختلال در میان مردان اندکی بیش از زنان است.
میزان وقوع این اختلال همچنین در میان دوقلو‌های تک تخمکی 33 درصد و در دوتخمکی‌های 4 درصد است مساله‌ای که نشان می‌دهد ژنتیک عاملی مهم در بروز این اختلال است.
علائم ابتلا به اسکیزوتایپال
- رفتار و تفکر عجیب
- باورها و اعتقادات غیرعادی مانند افکار خرافی یا تعصبات شدید مذهبی
- استرس و ناراحتی در موقعیت‌های اجتماعی
- نقص در احساسات یا پاسخ‌های احساسی نامناسب
- حرف زدن نامفهوم و مبهم
- پارانویا یا توهم شدید
- بی‌اعتمادی به دیگران
- انزوا طلبی و تمایل به زندگی در تنهایی
- کمبود دوستان صمیمی
- اضطراب شدید اجتماعی
- تفسیرهای نادرست از وقایع
اسکیزوتایپال چگونه درمان می‌شود؟
درمان اصلی و متداول این اختلال هم مانند سایر اختلال‌های مرتبط با شخصیت روان‌درمانی است. در روان‌درمانی به بیمار کمک می‌شود که سبک‌های تعاملی خود، انتظارات، عادات، تفکر و رفتار خود را تغییر دهند.
همچنین در جلسات درمانی بیمار به تدریج نسبت به تحریف واقعیت توسط خود آگاهی پیدا می‌کند. استفاده از روش‌های درمان شناختی رفتاری، درمان حمایتی، گفتار درمانی، خانواده درمانی و دارو درمانی از جمله روش‌هایی هستند که در روان درمانی این گروه از بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد.
