عصر ایران - از انواع سس گرفته تا کره بادام زمینی؛ "شکر افزوده" را می توان حتی در غیرمنتظره ترین محصولات غذایی نیز یافت. بسیاری از مردم برای وعده های غذایی و میان وعده های خود به غذاهای سریع و فرآوری شده متکی هستند. از آنجایی که این محصولات اغلب حاوی شکر اضافه شده هستند، بخش زیادی از کالری دریافتی روزانه افراد را به خود اختصاص خواهند داد.
بر اساس گزارشی که از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا قابل دسترسی است، یک فرد بالغ در این کشور به طور متوسط روزانه 17 قاشق چایخوری شکر افزوده مصرف می کند. این مقدار در واقع 14 درصد از کل کالری دریافتی بزرگسالان که از یک رژیم غذایی 2000 کالری پیروی می کنند را تشکیل می دهد.
متخصصین بر این باور هستند که مصرف شکر عامل اصلی چاقی و بسیاری از بیماری های مزمن مانند دیابت نوع 2 است. به همین دلیل است که در دستورالعمل های غذایی پیشنهاد می شود که کالری حاصل از قند افزوده به کمتر از 10 درصد در روز محدود شود.
و اما مهم ترین مضرات شکر برای سلامت انسان:
- می تواند باعث افزایش وزن شود
نرخ چاقی در سرتاسر جهان در حال افزایش است و شواهد نشان می دهند که شکر افزوده، اغلب در نوشیدنی های شیرین شده با شکر، عامل اصلی چاقی به شمار می رود.
نوشیدنی های شیرین شده با شکر مانند نوشابه، آب میوه و چای شیرین سرشار از فروکتوز هستند که نوعی قند ساده است.
مصرف فروکتوز گرسنگی و میل شما را به غذا بیشتر از گلوکز، نوع اصلی قند موجود در غذاهای نشاسته ای افزایش می دهد. علاوه بر این، مطالعات حیوانی نشان می دهند که مصرف بیش از حد فروکتوز ممکن است باعث مقاومت در برابر لپتین شود؛ هورمون مهمی که گرسنگی را تنظیم می کند و به بدن فرمان توقف مصرف غذا را می دهد.
به عبارت دیگر، نوشیدنی های قندی نه تنها گرسنگی را مهار نمی کنند، بلکه مصرف سریع کالری مایع را افزایش می دهند. این وضعیت واضحا می تواند منجر به افزایش وزن شود.
- خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را افزایش می دهد
رژیم های غذایی با قند بالا با افزایش خطر ابتلا به بسیاری از بیماری ها، از جمله بیماری های قلبی که علت شماره یک مرگ و میر در سراسر جهان هستند، مرتبط اند.
شواهد نشان می دهند که رژیم های غذایی با قند بالا می توانند منجر به چاقی و التهاب و همچنین سطوح بالای تری گلیسیرید، قند خون و فشار خون شوند که همگی از عوامل خطر امراض قلبی هستند.
علاوه بر این، مصرف بیش از حد قند به ویژه از طریق استفاده از نوشیدنی های شیرین شده با قند، با تصلب شرایین؛ بیماری که با رسوب چربی و گرفتگی عروق مشخص می شود، مرتبط است.
مطالعه ای روی بیش از 25877 بزرگسال نشان داد افرادی که قند افزوده بیشتری مصرف می کنند در مقایسه با افرادی که مصرف کمتری دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری های قلبی و عوارض عروق کرونر قرار دارند. این مطالعه از طریق مجله فرونتیرز قابل دسترسی است.
- منجر به ایجاد آکنه می شود
رژیم غذایی سرشار از کربوهیدرات های تصفیه شده، از جمله غذاها و نوشیدنی های شیرین، با افزایش خطر ابتلا به آکنه مرتبط است.
غذاهای دارای شاخص گلیسمی بالاتر، مانند شیرینی های فرآوری شده، قند خون را با سرعت بیشتری نسبت به غذاهایی که شاخص گلیسمی پایین تر دارند، افزایش می دهند. مصرف مواد غذایی شیرین شده با شکر می تواند باعث افزایش سطح قند خون و انسولین شود که آنها نیز خود منجر به افزایش ترشح آندروژن، تولید چربی و التهاب خواهند شد. همه این موارد نهایتا در ایجاد آکنه نقش دارند.
- خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد
دیابت عامل اصلی مرگ و میر و کاهش امید به زندگی است. شیوع آن طی 30 سال گذشته بیش از دو برابر شده است و پیش بینی ها تخمین می زنند که بار آن همچنان در حال افزایش است.
مصرف بیش از حد قند از نظر تاریخی با افزایش خطر ابتلا به دیابت مرتبط بوده است. در حالی که همچنان هیچ مطالعه ای ثابت نکرده است که مصرف شکر باعث دیابت می شود، ارتباطات قوی و مهمی در این میان وجود دارد.
مصرف مقادیر زیاد قند می تواند به طور غیرمستقیم خطر دیابت را از طریق افزایش وزن و چربی بدن بالا ببرد که هر دو از عوامل خطر اصلی ابتلا به دیابت هستند. چاقی که اغلب به دلیل مصرف بیش از حد قند ایجاد می شود، قوی ترین عامل خطر برای دیابت در نظر گرفته می شود.
- ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد
مصرف مقادیر زیاد شکر ممکن است خطر ابتلا به برخی سرطان ها را افزایش دهد.
نخست، رژیم غذایی غنی از غذاها و نوشیدنی های شیرین شده می تواند منجر به چاقی شود که به طور قابل توجهی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد. همچنین، رژیم های غذایی سرشار از قند، التهاب را در بدن افزایش می دهند و ممکن است باعث مقاومت به انسولین شوند که هر دو خطر ابتلا به سرطان را بالا خواهند برد.
یک بررسی سیستماتیک با تجزیه و تحلیل 37 مطالعه آینده نگر نشان داد که در دو مورد از پنج مطالعه در خصوص قند افزوده، 60 تا 95 درصد افزایش خطر ابتلا به سرطان با مصرف بیشتر شکر مشاهده شد.
همین بررسی نشان داد که در 8 مطالعه از 15 مطالعه روی غذاها و نوشیدنی های شیرین شده، 23 تا 200 درصد افزایش خطر سرطان با مصرف بیشتر نوشیدنی های شیرین رخ می دهد.
از جمله دیگر آسیب های احتمالی مصرف شکر می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- افزایش ریسک افسردگی
- تسریع روند پیری پوست
- افزایش پیری سلولی
- تخلیه انرژی
- افزایش احتمال ابتلا به کبد چرب
- افزایش ریسک بیماری های کلیوی
- تاثیر منفی بر سلامت دندان
- تسریع روند افت عملکردهای شناختی
شکر و یک آزمایش جالب
محققان دریافته اند که موش های آزمایشگاهی آب شیرین شده با ساخارین (نوعی شکر مصنوعی) را به کوکائین ترجیح می دهند، یافته ای که پتانسیل اعتیادآور شکر را نشان می دهد!
بر اساس این گزارش، حتی ارائه دوزهای بالاتر از کوکائین نیز ترجیح موش ها نسبت به ساخارین را تغییر نداد. این مطالعه که سال ها پیش در سن دیگو در نشست سالانه انجمن علوم اعصاب معرفی شد، به توضیح علت افزایش چاقی در انسان کمک کرده است که تا حد زیادی ناشی از مصرف بیش از حد غذاهای شیرین است.
در این آزمایش، 43 موش در قفس هایی با دو اهرم قرار گرفتند که یکی از آنها دوز کوکائین داخل وریدی و دیگری جرعه ای آب بسیار شیرین را تحویل می دادند. در پایان آزمایش 15 روزه، 40 موش به طور مداوم ساخارین را به جای کوکائین انتخاب کردند.
به گفته محققان، زمانی که آب قند جایگزین محلول ساخارین شد نیز نتایج یکسان بود.
دانشمندان در ادامه 24 موش معتاد به کوکائین را تحت آزمایش مشابهی قرار دادند. در پایان 10 روز، اکثر آنها هم ساخارین را ترجیح دادند.
در پایان امیدواریم مطالعه این مطلب اثری در جلب توجه شما به میزان شکر مصرفی روزانه تان داشته باشد تا گامی در مسیر تضمین سلامتی و کاهش هزینه های درمان برداشته شود.
