حجت‌الاسلام والمسلمین علی رضایی، عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت در گفت‌وگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) گفت: دین مبین اسلام از روز اول شکلگیری یعنی از اولین وحی به پیامبر اسلام(ص) با یک غایت تمدنی شکل گرفته است و تمام سطوح و ابعاد آن نیز با همین نگاه ترسیم شده است.
وی افزود: قرآن بر سینه پیامبری که در متن یک تمدن به تمام معنی جاهلی به دنیا آمد بود نشست و خاتم پیامبران باید در اوج بیتمدنی، عظیمترین تمدن تاریخ را ایجاد میکرد؛ به جرات میتوان گفت که خداوند از هیچ پیامبری چنین مسئولیت سنگینی را نخواسته بود و ایشان در این مسیر در ابتدای راه باید با کسانی مبارزه میکرد که در کنار آنها رشد یافته بود.
فقه برای نظام تمدنی نوین توحیدی برنامه دارد
عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت گفت:جایگاه فقه شیعی و تفکر تمدنی شیعی که نهفته در فقه و علم دینی شیعی است راه خود و پیروان مکتب اهل بیت(ع) را از دیگران جدا میکند؛ همین تفکر است که باعث میشود تنها یک نظام در سراسر نظامهای جهان ادعای نظام تمدنی نوین توحیدی را مطرح کند؛ زیرا برای آن نقشه و برنامه دارد.
استاد حوزه علمیه قم، یادآور شد: مبانی فقهی اهل بیت(ع) که برگرفته از مکتب امام سجاد(ع) است و در زمان فرزندان بزرگوار ایشان حضرات باقر(ع) و صادق(ع) به اوج خود رسید، این مبانی در مدینه نزج کرد و کم کم به دست بزرگانی چون شیخ مفید و شیخ طوسی و بزرگان دیگر در ترکیبات جدید به میان مردم آمد.
وی افزود: در حوزه علمیه نجف به همت شیخ طوسی جایگاه فقه شیعه را منطبق بر نظام فقهی جعفری تاسیس کرد و از آن پس، این فقه در حوزه‌های مختلف نماینده جریان فکری شیعی در جهان اسلام بود؛ جریانی که بزرگترین تحول را در تاریخ بشر به وجود آورد.
رضایی عنوان کرد: ادعای تمدن‌ساز بودن فقه شیعی در مقابل فقههای دیگر اسلامی و ادیان دیگر را در تحولی که این جریان فقهی در جهان اسلام و جریان دین داری در سراسر جهان ایجاد کرد میتوان تصدیق کرد؛ در زمانی که شیخ طوسی در بغداد حوزه علمیه شیعه را تاسیس کرد، در همان زمان گروههای دیگر فقهی نیز به امامت امامان اربعه سنی شکل گرفته بود و به دلیل مخالفت حکام جور با نزج فرهنگ و علوم علوی، آن گروهها به شکل گسترده در میان عوام جای خود را پیدا کردند و از این فرصتی که با ظلم حاکمان به دست آمده بود، نهایت استفاده را بردند ولی در پایان، معادلات به شکل دیگری رقم خورد.
امام خمینی(ره) اندیشه تشکیل حکومت دینی را بارور کرد
وی گفت: نقطهای که شیخ طوسی برگرفته از فقه و سیره اهل بیت(ع) در نظریه فقهی شیعی برجسته کرد، نظریه وجوب حکومت اسلامی در زمان غیبت است؛ در مقابل این نظریه مقاومتهای بسیاری صورت گرفته و میگیرد ولی شیخ طوسی تا نیمههای مسیر را طی کرد ولی پس از تنظیم تنبیهالامه و درگرفتن بحثهای عمیق بین فقهای نجف، امام راحل این اندیشه را از بین روایات متعدد و سیره اهل بیت(ع) و ناظر به ساخت نظام مشخص تمدن اسلامی بارور کرد و پیش از انقلاب اسلامی این نظریه را به جهان اسلام ارایه کرد.
ساخت نظام تمدنی نیازمند پی‌ریزی فقه حکومتی و اجتماعی است
رضایی عنوان کرد: شیعه معتقد است که تمدن بدون رویکرد نظام‌سازی و یک قوه قاهره دینی بوجود نمیآید؛ تمدن با حوزه فقه فردی تشکیل نمیشود و باید حتما فقه اجتماعی وحکومتی آن را تکمیل کند؛ فقه حکومتی و جمعی است که نظام تمدنی را شکل میدهد و به همین دلیل بود که اولین اقدام پیامبر(ص) پس از فتح مکه و رسیدن به مدینه، ایجاد حکومت بود و به همین دلیل است که در سالهای حکومت امام علی(ع) این همه روایات در خصوص مشی خلافت ایشان در دنیا طنین انداز شده است زیرا ایشان نشان دادند که به امور اجتماعی و حکومتی بسیار اهمیت میدادند و شاید بیش از امور فردی در خصوص اشتباهات والیان در اداره کشور سختگیری میکردند.
بهره‌برداری فقه شیعه از فقه اجتماعی و حکومتی برای پی‌ریزی نظام تمدنی
عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت گفت: فقه شیعه با نظریه ولایت فقیه که نظریهای کاملا قرآنی و منطبق بر سیره رسولالله(ص) و اهل بیت(ع) است نشان داد که چگونه باید از ظرفیت فقه اجتماعی و حکومتی برای رساندن امت اسلامی به جایگاهی که در قرآن برایش مشخص شده بود بهره برد؛ نقطه قوت شیعه و ضعف اهل سنت نیز دقیقا در همینجاست؛ جایی که فقه به عنوان پایه و اساس تمدن اسلامی نقش خود را ایفا کرده و از حد طهارت و دیات به بالاترین امور در جهان میرسد.
این استاد حوزه یادآور شد: پیامبر(ص) و امام علی(ع) در دوران ظهور تمدن اسلامی، این نظام تمدنی را از دارالحکومه و بازار و میدان تبلیغ بینالمللی و روابط اجتماعی آغاز کردند و بعد این پیام را در حوزه‌های فردی به شکل نظام صحیح اداره اجتماع و فرد، تنظیم و ارایه کردند؛ به همین دلیل است که عنوان میکنیم که اگر کسی فقه را تنها در حوزه فردیات محدود کرد، فلسفه فقه را درک نکرده است.
نظام جمهوری اسلامی؛ تنها نماینده ساخت تمدن نوین اسلامی
وی گفت: امروز نظام جمهوری اسلامی تنها حکومت اسلامی است که به جرات میتواند خود را نماینده ساخت تمدن نوین اسلامی بداند؛ البته جمهوری اسلامی یک نظام به حقیقت پیوسته نیست بلکه این نظام تازه در آغاز راه رسیدن به حکومت اسلامی به تمام معناست و رهبر انقلاب نیز بارها این مطلب را ذکر کردهاند؛ دیگر حکومتهای مسلمان اجازه ندادهاند تا فقه رایج در کشورهایشان از حوزه فردی خارج شود.
رضایی تصریح کرد: به عنوان مثال حکومت عربستان به عنوان تنها حکومت اسلامی که داعیه دارد که تمام احکام قوانین خود را از قرآن اقتباس کرده است، به دلیل اینکه فهم درستی از فقه مبتنی بر قرآن و اسلام ندارد به چنان چندگانگی و پارادکسهایی در قوانین و اجرا دچار شده است که امروزه همه مردم دنیا او را متحجرترین حکومت میدانند؛ از طرفی با از بین بردن حقوق عمومی و خصوصی مردم زشتترین چهره را از اسلام چه در حوزه داخلی و چه بینالمللی ارایه کرده است و به جرات میتوان گفت اگر معامله غرب با آنها نبود یک لحظه نیز اجازه حکومت این نظام متحجر را نمیدادند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت گفت: چهرهای که ایران اسلامی از تمدن نوین اسلامی ارایه کرده است و هنوز به تعبیر رهبر معظم انقلاب در گام نخست است، مترقیترین چهرهای است که در عصر حاضر از اسلام ارایه شده است؛ هدف‌گیری این نظام، رسیدن به جایگاه تمدنی و تغییر نظام موجود و رسیدن به وضع مطلوب است؛ وضع مطلوب در نظام تمدنی اسلام، تحقق وعده الهی مبتنی بر رسیدن حکومت جهانی به صالحین است.
