آغاز تحریم‌ها، افزایش تورم و فقر در جامعه موجب شد تا نظام بانکی ایران برای بهبود حال مشتریان خود تسهیلاتی را به عنوان کالا کارت و شرایطی آسان‌تر از تسهیلات نقدی برای آنها فراهم کند. از سوی دیگر توسعه در حوزه لندتک و فین‌تک نیز نقش مهمی در زندگی شهروندان ایفا کرده است. آمارها نشان می‌دهد که اکثر بانک‌های فعال در کشور این گزینه را با شرایط متنوع، سودهای متغیر، مدت زمان بازپرداخت متفاوت و... در اختیار شهروندان قرار داده است.
در این میان مهم‌ترین عاملی که کالا کارت‌ها را در معرض مقایسه قرار می‌دهد، سود موثر سالانه آن‌هاست که گاهی به دلیل پیچیده بودن آن برخی از شهروندان قادر به محاسبه آن نخواهند بود و با فرض در نظر گرفتن سود اعلامی از سوی بانک‌ها، مراحل اخذ تسهیلات خرد را طی کرده بدون آنکه از سود آن مطلع باشند. دنیای اقتصاد سعی دارد تا در گزارش امروز صفحه بانک و بیمه عملکرد بانک قرض‌الحسنه مهر را در راستای تسهیلات‌دهی بررسی کند.
بانک مهر چه تسهیلاتی ارائه می‌دهد؟
لازم به یادآوری است که نظام بانکی اخذ تسهیلات از طریق مانده‌گیری را برای مشتریان خود فراهم کرده است، اما به دلایل متعددی این گزینه برای همه خانوارها فعال نیست. از این رو آنها برای رفع نیازهای خود دست به دامان کالا کارت و پلتفرم‌های آنلاین خواهند شد. گفتنی است که در سال‌های اخیر این پلتفرمها جایگاه محبوبی میان شهروندان پیدا کرده و تعداد آنها رو به افزایش است. برای مثال باید به کالا کارت بانک مهر اشاره کرد. این کالا کارت با سقف 150 میلیون تومانی در اختیار متقاضیان قرار گرفته است. علاوه بر این موضوع شرکت مانیسا با پشتیبانی این بانک در حال ارائه خدمات به مشتریان است که سود موثر سالانه آنها با یکدیگر متفاوت است.
سود 60 درصدی با کاور 4 درصد
در وهله اول با ثبت درخواست وام کالا از طریق پیشخوان مجازی بانک مهر کاربران در وضعیت اعتبار‌سنجی قرار گرفته و پس از گذشت 24 ساعت نتیجه اعتبار‌سنجی به آنها اعلام خواهد شد. ناگفته نماند که اعتبار‌سنجی افراد برای اخذ تسهیلات کالا کارت نسبت به تسهیلات خرد نقدی با ملاطفت بیشتری انجام خواهد شد و افرادزیادی در این اعتبار‌سنجی قادر به دریافت وام خواهند شد. اما و اگرهایی در این مسیر وجود دارد که بسته به شرایط متقاضیان قابل تغییر است. برای مثال افرادی که چند قسط فعال دارند کارشناسان با توجه به فیش حقوقی، جواز کسب و... از مبلغ 150 میلیونی کالا کارت کاسته و با در نظر گرفتن توانایی پرداخت آنها پایین‌ترین رقم را تایید خواهند کرد.
البته موقعیت مالی افراد در شرایط ضامنین نیز اثر گذار خواهد بود. این امر به آن معناست که افراد با ریسک نکول بیشتر باید ضامن رسمی داشته باشند و افرادی که رتبه اعتباری بالا یا خوش حساب بوده‌اند تنها با بارگذاری سفته‌های الکترونیکی قادر به اخذ وام خواهند بود. پس از این مراحل افراد به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته اول، آنان که با محاسبه سود موثر سالانه همچنان برای رفع نیازهای خود حاضرند سود 60 درصدی را به جای سود 4 درصدی بپذیرند و دسته دوم که از گرفتن این تسهیلات خودداری می‌کنند. اما سوال این است که این سود 60درصدی چگونه محاسبه شده و چطور می‌توان به این ارقام اعتماد کرد؟
پس چطور تسهیلات 4درصدی بگیریم؟
همان‌طور که گفته شد اخذ تسهیلات 4درصدی منوط به داشتن حساب در بانک قرض‌الحسنه مهر و همچنین میانگین حساب متناسب با مبلغ درخواستی وام است. لازم به ذکر است که سود این بانک در روش وام‌دهی از طریق مانده‌گیری حساب از سایر بانک‌ها کمتر است. شواهد گویای آن است که سود تسهیلات از این طریق در سایر بانک‌ها 23 درصد است. اما اکنون سوالی که ذهن را به خود مشغول می‌کند این است که چگونه سود 4درصدی به 60درصدی صعود می‌کند؟ باید توجه کرد در شرایطی که تورم در سطح 30 تا 40درصد است، اعطای تسهیلات زیر این نرخ برای هیچ بانکی به صرفه نیست و نباید انتظار داشت که با نرخ 4 درصدی تسهیلات‌دهی کنند.
نحوه محاسبه سود 60درصدی
فروشگاه‌های تحت پوشش این طرح هر کدام طبق شرایط خاصی قادر به ارائه خدمات هستندکه بسیاری از متقاضیان پیش از شارژ کالا کارت از آن بی‌خبرند. برای درک بهتر این موضوع باید به گزارش میدانی دنیای اقتصاد در این زمینه توجه کرد. پس از گفت‌وگو با برخی از فروشندگان نتایجی مطابق نمودارهای یک و 2 حاصل شد.
سود مضاعف
همان‌طورکه گفته شد متقاضیان تسهیلات خرد کالا کارت مهر، سود مضاعف پرداخت می‌کنند. به این صورت که شهروندان برای خرید کالای خود ابتدا باید در سایت این بانک فروشگاه‌های تحت پوشش را جست‌وجو کنند. سپس با توافق با فروشندگان بر سر کالا و سود، درخواست وام دهند. پس از شارژ حساب، این پول به حساب فروشنده واریز شده و گیرندگان باید اصل و سود پول را با سود 4درصد به بانک بازگردانند. به عنوان مثال برای خرید لپ‌تاپ ابتدا باید لیست فروشندگان کالای دیجیتال را جست وجو کنید. سپس با تماس با فروشگاه و توافق بر سر قیمت، مبلغ مورد نیاز خود را تسهیلات بگیرید که این رقم حدود 50 تا 55درصد مبلغ اصلی کالاست. سپس از ماه آینده این مبلغ را با سود 4درصد به بانک بازگردانید. این درحالی است که این قوانین در کالا کارت‌های دیگر صدق نمی‌کند و متقاضیان پس از شارژ حساب از طریق بانک تنها بدهکار بانکی هستند و نیازی به پرداخت سود به فروشندگان نیست.
اما سوال این است که بانک تا چه میزان از این سود50 درصدی نفع می‌برد؟
البته همان‌طور که گفته شد بانک قرض‌الحسنه مهر واسطه‌گری میان شرکت تامین مالی چون مانیسا را به عهده گرفته است. البته این پلت‌فرم نیز تنها برای خرید کالا در دسترس کاربران قرار می‌گیرد. اما تفاوت آن با کالا کارت مهر چیست؟
مانیسا یا کالا کارت مهر؟
اما سوالی که به وجود می‌آید این است که تفاوت مانیسا با کالا کارت مهر بر سر چیست؟ این فین‌تک نیز مانند کالا کارت مهر با برخی از فروشگاه‌ها در سراسر ایران در حال همکاری است. اما سوالاتی که در این راستا ذهن مخاطبان را به خود جلب می‌کند شامل موارد زیر است:
سود موثر در این روش نیز مانند کالا کارت مهر است؟ اندکی کمتر.
این واسطه‌گری چگونه انجام می‌شود؟ افراد با ثبت درخواست وام خود در مرحله اعتبار‌سنجی قرار خواهند گرفت و متقاضیان پس از آن می‌توانند با تماس با فروشگاه مورد نظر خود، ثبت کالا انجام دهند اما ناگفته نماند که استفاده از این پلت‌فرم آنلاین هزینه عملیاتی دارد و از 400هزار تومان تا 20 میلیون تومان متغیر است. البته این هزینه عملیاتی روی اقساط بانکی تقسیم خواهد شد. از سوی دیگر مانیسا 13درصد از مبلغی که کیف پول کاربران را شارژ می‌کند به عنوان سود شرکت اضافه می‌کند و با توجه به مبلغ درخواستی هزینه عملیاتی خود را نیز به کل مبلغ باز پرداختی اضافه خواهد کرد.
فرمول:
واسطه‌گری مانیسا
گفتنی است که یکی از فروشگاه‌های تحت پوشش این پلت‌فرم، سایت کارنامه است که 108 میلیون تومان تسهیلات برای خرید قسطی خودرو در نظر گرفته است. سود موثر سالانه این روش 60درصد است که با واسطه‌گری شرکت تامین مالی خرد مانیسا از بانک مهر دریافت می‌شود.
با در نظر گرفتن مطالب فوق تنها ابهامی که ذهن مخاطبان را همچنان به خود جلب کرده این است که جز 4درصد سود اعلامی، چند درصد دیگر از سود دریافتی پلتفرم‌های گفته شده متعلق به بانک قرض‌الحسنه مهر با سود اعلامی 4درصد است؟
