به قلم : دانیال جمشیدی ، دانشجوی کارشناسی علوم تغذیه ، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
زیر نظر: دکتر غزاله اسلامیان ، متخصص تغذیه ، عضو هیئت علمی دانشکده علوم تغذیه و صنایع غذایی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
gh_eslamian@yahoo.com
تحریریه زندگی آنلاین : تاثیرات تغییرات فصل بر بدن انسان
در طول زندگی انسان‌ها، تغییرات فصلی تاثیرات زیادی بر نحوه زندگی آن‌ها گذاشته است، به گونه‌ای که سبک زندگی انسان‌ها در هر فصل متفاوت و منحصر به فرد می‌باشد. نوع پوشش و ساعت فعالیت از موارد تحت تأثیر بوده‌اند. با پیشرفت علم این تغییرات در زندگی صنعتی کمتر به چشم می‌آید و انسان در محیط‌های گوناگون و دماهای متفاوت قابلیت سکونت را پیدا کرده است، اما بدن انسان با وجود پیشرفت‌های حاصل شده همچنان با تغییر فصل دچار تغییر می‌شود و نیاز‌های آن دگرگون خواهند شد. نیاز بدن انسان به طور کلی به غذا، مواد مغذی، ویتامین‌ها و مواد معدنی در طول فصول چهارگانه سال متفاوت است. تغییرات فصلی باعث بروز موارد زیادی از جمله موراد زیر در بدن می‌شوند:
تغییر در نیاز به انرژی: طبق مطالعات نیاز به انرژی و مصرف آن در هر دو جنس در فصول سرد سال بیشتر است. در فصول گرم نیاز به انرژی به طور معمول پایین‌تر می‌باشد.
تغییر در ترجیحات تغذیه‌ای: در فصول سرد ترجیح به انتخاب وعده‌ها و میان وعده‌های گرم و پرانرژی‌تر وجود دارد، در صورتی که در فصول گرم افراد ترجیح به مصرف غذاهای سبک‌تر و تا حدی خنک‌تر دارند.
تغییر در اشتها: کاهش اشتها در برخی افراد در فصل تابستان دیده شده است که در نتیجه آن مصرف انرژی پایین می‌آید.
تغییر در مقاومت به انسولین: در ابتدای زمستان مقاومت انسولین برای تجمع چربی بیشتر افزایش می‌یابد که این موضوع می‌تواند دلیل اضافه وزن افراد در فصول سرد باشد.
تغییرات در پوست و مو: تغییرات آب و هوایی و تغییر دامنه غذایی می‌تواند به خشکی پوست و دیگر مشکلات پوست و مو بینجامد که برخی اوقات به صورت فصلی بروز می‌کند.
تغییر در مقاومت به بیماری‌های واگیردار: در فصل سرما با توجه به کاهش سطوح ویتامین D افراد و شیوع بیشتر بیماری‌های واگیردار مانند آنفولانزا، احتمال بیمار شدن بیشتر از فصول دیگر است.
افسردگی‌های فصلی: کاهش طول روز و دما بر بروز افسردگی‌های فصلی به خصوص در زمستان تاثیرگذار هستند.
بیشتربخوانید:
نیاز‌های بدن در فصول متفاوت
با شروع سال جدید شمسی و آغاز فصل بهار و در ادامه آن فصل تابستان، دمای هوا و طول روز افزایش می‌یابد که به همین علت نیاز بدن به آب با توجه به تعریق بیشتر، افزایش می‌یابد. تعریق زیاد باعث می‌شود که الکترولیت‌هایی که برای انسان ضروری هستند نیز بیشتر از حالت معمولی از بدن دفع شوند. پس مصرف مناسب آب و الکترولیت‌ها و مواد معدنی مناسب در این دو فصل بسیار اهمیت دارد. برای حفظ سلامت پوست و مو با توجه به اینکه در فصل تابستان مواجهه افراد با اشعه‌های فرابنفش بیشتر است، مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها که می‌تواند از میوه‌ها و سبزیجات دریافت شود، بسیار حیاتی است. طبق مطالعات دیده شده که مصرف ویتامین C، زینک و آهن در فصل بهار در بالاترین حد خود بوده است. در فصل پاییز با وجود رطوبت بیشتر، نیاز به ویتامین A افزایش می‌یابد، به صورتی که یافته‌های یک مطالعه نشان می‌دهند مصرف کلسترول، ویتامین A و ویتامین D در گروهی از زنان در پاییز در بالاترین حد خود بوده است. در فصل زمستان با توجه به نکات اشاره شده، نیاز‌های تغذیه‌ای بسیار تغییر می‌کنند. با توجه به مواجهه کمتر با خورشید و پوشش بیشتر، مصرف ویتامین D حتماً باید مورد توجه قرار گیرد تا سیستم ایمنی بدن نیز قدرت خود را حفظ کند. به ویتامین‌های گروه A و D، پتاسیم و فیبر باید توجه بیشتری شود. مصرف و نیاز به انرژی در این فصل در بالاترین حد خود قرار دارد. با توجه به گفته‌ها متوجه می‌شویم که نیاز‌های بدن در فصول مختلف متفاوت است و در نتیجه آن انتخاب‌های غذایی ما نیز دستخوش تغییرات ریز و درشت می‌شود تا مواد مغذی مورد نیاز جذب شوند. برای متوجه شدن نیاز‌های بدن در فصول متفاوت باید به نشانه‌های آن دقت نمود، این نشانه‌ها می‌توانند تغییرات و مشکلات پوستی مانند ریزش مو و خشکی پوست، مشکل دید در شب و مشکلات قلبی مانند ضربان قلب نامنظم باشند.
بیشتربخوانید:
راه‌های حفظ تغذیه مناسب در فصول متفاوت
توجه به نشانه‌های بدن: همانطور که گفته شد، با توجه به نشانه‌های بدن می‌توانیم متوجه شویم که بدن ما دارای کمبود چه ماده مغذی می‌باشد.
انتخاب غذای درست: با توجه به مواد غذایی در دسترس، غذاها و میان‌وعده‌های مناسب هر فصل مصرف شود، به طور مثال از غذاهایی که فصل‌شان گذشته است، کمتر مصرف شود، زیرا ممکن است حاوی مواد نگهدارنده زیادی باشند.
مصرف میوه و سبزی کافی: میوه‌ها و سبزی منبع خوب فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند. حتماً از میوه و سبزی‌های هر فصل حداکثر استفاده برده شود.
مصرف مکمل در صورت نیاز: مادامی که نیاز‌های بدن با تغذیه تأمین نشود، مصرف مکمل‌های مختلف غذایی طبق آزمایش‌ها و دستورات پزشک در فصول مختلف پیشنهاد می‌شود.
کلام آخر
با توجه به نکات ذکر شده در این متن، ضروری است که تفاوت‌های نیاز‌های تغذیه‌ای در طول هر فصل شناخته شود و غذای مناسب در هر فصل طبق نیاز‌های بدن انتخاب گردد. با توجه به ورود به فصل‌های گرم بهار و تابستان، حفظ آب بدن بسیار حائز اهمیت است، همچنین میوه‌های فصول بهار و تابستان می‌توانند به عنوان میان‌وعده‌های بسیار مغذی در طول این دو فصل مصرف شوند. توصیه می‌شود نکات تذکر داده شده نیز در فصول بعدی سال جهت حفظ سلامت رعایت شوند.