نقدی بر سخنان ظریف در اولین گفتگوی تلویزیونی بعد از انتخابات

عصر ایران ؛ دکتر رضا محبوبی* - هرچقدر که دکتر محمدجواد ظریف در آن حضور 8 دقیقه ای توانست طوفان به پا کند و مخاطب را مسحور تسلط خود بر مبانی سیاست خارجی کند ، حضور ایشان در برنامه گفتگوی ویژه خبری شب گذشته نتوانست انتظارات مخاطب را برآورده نماید.

البته باید گفت ذکر برخی نکات کلیدی از زبان ایشان در فرآیند انتخاب وزرا ، با اهمیت و دقیق بودند ؛ از جمله :
-    سهم و وزن جوان بودن کاندیداها در کسب امتیاز بیشتر
-    امتیاز مثبت به «زن بودن» و « قومیت» کاندیداها در کسب امتیاز بیشتر
-    توجه به گفتمان دکتر پزشکیان در کسب امتیاز بیشتر و تأکید بر این نکته که اکثریت مردم به این گفتمان رای داده اند
-    پرهیز از تشکیل دولت ائتلافی و تأکید بر تشکیل دولت وحدت ملی ( هرچند کمی کلی گویی بود ) . 
-    ...

 اما به نظر می رسد که دکتر ظریف آنگونه که باید و شاید نتوانست فرآیند جدید و ابداعی دکتر پزشکیان برای تشکیل کابینه دولت چهاردهم را به خوبی تشریح نماید. این ضعف، به ویژه وقتی بیشتر به چشم می آید که او بطور ناگهانی در معرض سوال خبرنگار قرار نگرفته و پس از اظهار گِلایه از عدم همکاری صداوسیما در یک پیام توئیتری و متعاقباً ، دعوت از سوی صداوسیما، بر صفحه تلویزیون ظاهر شد و لذا انتظار می رفت با آمادگی بیشتر و بر مبنای یک سناریوی مشخص نسبت به ارائه اطلاعات به مردم اقدام می کرد. 

در کنار برخی نقاط قوت این مصاحبه، می توان به نقطه ضعف های زیر هم اشاره کرد: 
1-  دکتر ظریف برای معرفی ترکیب کارگروهها و کمیته ها و شاخصها و معیارهای عمومی و تخصصی و ... هیچ نوشته ای را با خود به همراه نیاورده بود و سعی کرد با تکیه بر حافظه خود، این اطلاعات را دراختیار مردم قرار دهد و همین امر باعث شد در چندین مورد اطلاعات ناقصی به مخاطب ارائه شود و چندبار مجبور شد که بگوید به دلیل خستگی و شلوغی کارها و ... دچار فراموشی و بی دقتی شده است!  اینکه ایشان حتی تاریخ برگزاری مراسم تنفیذ و تحلیف رئیس جمهور را به درستی به خاطر نیاورد، به هیچ وجه برازنده دستیار و مشاور ارشد رئیس جمهور منتخب نیست.

2- برخلاف 8 دقیقه طوفانی – که ترکیبی بود از مبانی علمی و دینی + مصادیق عینی - ایشان نتوانست فرآیند تشکیل کمیته ها و کارگروهها و نحوه امتیاز دهی به نامزدها را به مبانی علمی ارجاع دهد . نه مبانی علمی این فرآیند تشریح شد و نه نمودار گردش اطلاعات در بین اعضای کمیته ها  و کارگروهها.

3- ترکیب و نقش شورای راهبردی و نحوه انتخاب اعضای این شورا از سوی رئیس جمهور منتخب به درستی توضیح داده نشد.

4- در مورد نحوه امتیاز دهی توسط اعضای کمیته ها و جمعبندی امتیازات و به ویژه در مورد نحوه تشخیص معیارهای «وتویی» هیچ توضیح مشخصی ارائه نشد ، بگونه ایکه من دقیقاً به یاد شیوه رفتاری شورای نگهبان در بررسی صلا حیت داوطلبان ریاست جمهوری و مجلس افتادم!
 
5- اینکه گفته شد که اسامی نامزدها از دو مرجع درخواست شده است ( یکی: از طریق شخصیتهای سیاسی و دیگری : از طریق نهادهای تخصصی و مدنی) نکته جالبی بود ولی ای کاش در مورد اسامی مراجع سیاسی دقت بیشتری صورت می گرفت بطوریکه یا ذکر نام نمی شد و یا بطور کامل این اسامی ذکر می شدند ، ضمن اینکه شاید رای دهندگان به دکتر پزشکیان نپسندند که از نامزد رقیب ( آقای دکتر جلیلی) هم در این زمینه استعلام شود ؛ چه اینکه، اگر مردم طرز فکر و جهت گیریهای ایشان را می پسندیدند، به ایشان رای می دادند ؛ یا اینکه ، در بین اسامی افرادی که از آنها استعلام شده، نام آقای حدادعادل ذکر شد، ولی اسمی از آقای دکتر لاریجانی یا آقای مهندس باهنر و ... به میان نیامد ، در حالیکه، به نظر می رسد این افراد قرابت فکری و مرامی و سیاسی بیشتری با جناب پزشکیان دارند.

در پایان، ضمن اظهار خوشوقتی و تشکر بخاطر ابداع روشی – هرچند ناقص – برای انتخاب بهترین و کارآمدترین افراد برای تشکیل کابینه توسط تیم آقای دکتر ظریف و همکاران ایشان ، به این عزیزان یادآوری می کنیم که اکنون دیگر موسم فعالیتهای تبلیغاتی انتخابات به سر آمده است (موسمی که شلوغی کارها و بی برنامگی – خصوصاً به دلیل اتفاق ناگهانی برای رئیس جمهور فقید – جزء ویژگیهای آن بود) اکنون، شما بعنوان دستیاران و همکاران اصلی رئیس جمهور منتخب زیر ذره بین افکار عمومی قراردارید و بیان این نکته که : «نمودار کارگروهها را شخصاً تایپ کرده ام» نه تنها نشان دهنده خاکی بودن و مردمی بودن نبوده و فضیلتی بشمار نمی رود، بلکه نشان از ضعف کار تشکیلاتی دارد که امیدواریم در اسرع وقت مرتفع گردد.

*دکترای برنامه ریزی رفاه اجتماعی