سردردهای ناشی از مصرف مُسکن و فناوری‌های نجات‌بخش/ میگرن قابل پیشگیری است

 سردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات پزشکی در جهان است و به عنوان یکی از رایج‌ترین علل مراجعه به پزشک شناخته می‌شود. بر اساس آمار‌های جهانی، سردرد به ویژه سردردهای میگرنی، میان بیماری‌های غیرعفونی و مزمن در رده‌های بالای شیوع قرار دارد.

به گزارش آنا، بر اساس آخرین گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO) و دیگر منابع معتبر، سردرد به طور کلی یکی از شایع‌ترین شکایات پزشکی است و تخمین زده می‌شود که حدود 50 تا 75 درصد بزرگسالان در طول زندگی خود حداقل یک بار دچار سردرد شده‌اند.

سردرد فقط یک بیماری مختص بزرگسالان نیست؛ بلکه در کودکان نیز مشاهده می‌شود، گزارشات جهانی حاکی از این حدود 10 تا 20 درصد از کودکان در سنین مدرسه (6 تا 18 سال) حداقل یک بار در سال دچار سردرد می‌شوند. نوع سردرد‌هایی که در کودکان بیشتر مشاهده می‌شود، اما باید دانست که عمده سردرد‌های کودکان شامل سردرد‌های تنشی و میگرن است.

گاهی اوقات میگرن در کودکان با نشانه‌هایی مانند درد تپنده، حساسیت به نور و صدا و گاهی اوقات تهوع همراه است. سردرد تنشی نیز معمولاً به صورت فشار یا تنش در ناحیه سر احساس می‌شود. همچنین عوامل مختلفی مانند استرس و اضطراب یا فشار‌های روانی و عاطفی، کمبود خواب یا خواب بی کیفیفت،  تغذیه نامناسب، کم آبی، مشکلات بینایی شود.

میگرن و زمین‌گیر کردن مردم

اگرچه بر اساس تخمین‌های جهانی بین 50 تا 75 درصد از جمعیت جهان هر فرد بزرگسال سردرد را تجربه می‌کند، اما باید دانست که درصد قابل توجهی شامل 12 درصد از جمعیت جهان به سردرد‌های میگرنی مبتلا هستند. این آمار بسته به منطقه جغرافیایی و جمعیت مورد مطالعه ممکن است متفاوت باشد.

میگرن نوعی سردرد شدید و ضربان‌دار است که معمولاً در یک سمت سر احساس می‌شود. این نوع سردرد می‌تواند با علائم دیگری مانند حالت تهوع، استفراغ، و حساسیت به نور و صدا همراه باشد. میگرن می‌تواند به مدت چند ساعت تا چند روز ادامه یابد و شدت آن می‌تواند از خفیف تا بسیار شدید متغیر باشد.

علت‌های مختلفی را برای میگرن ذکر می‌کنند، عوامل ژنتیکی، تغییرات شیمایی در سطح مغز مانند تغییرات سروتنین، عوامل محیطی مانند تغییرات جوی، نور شدید، و صداهای بلند .، عوامل هورمونی مانند تغییرات مرتبط با چرخه قاعدگی در زنان و برخی از غذاها مانند شکلات، پنیر، و غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های حاوی الکل و کافئین از جمله عوامل محرک میگرن در بدن هستند.

به طور خاص، میگرن و سردرد تنشی به عنوان دو نوع رایج سردرد شناخته می‌شوند که بر کیفیت زندگی افراد تأثیر می‌گذارد. اگرچه نمی‌توان به طور دقیق رتبه‌ای برای سردرد در میان سایر بیماری‌ها تعیین کرد، اما می‌توان گفت که این مشکل از جمله شایع‌ترین بیماری‌ها در سطح جهانی است.

با این حال به گفته برخی از متخصصان عمده سردردها خطرناک نیستند اما باید تفاوت بین سردردهای خطرناک و غیر خطرناک را دانست و همچنین ارتباط به این مشکل و سکته‌های مغزی که از جمله دیگر بیماری‌های شایع مغز و اعصاب است را نیز دریافت.

سردردهای خطرناک

محمدرضا عزیزی مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی با بیان اینکه بیماری‌های مغز و اعصاب ازجمله مشکلات شایعی هستند که مردم به دلیل آنها به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، گفت: در این میان یکی از شایعترین مشکلات مغز و اعصاب سردردها هستند. بسیاری از سردردها قابل پیشگیری هستند با این حال باید دانست که چه سردردهایی نگران کننده بوده و باید برای آنها به پزشک مراجعه کرد.

این متخصص معز و اعصاب افزود:سردرد‌هایی که فرد برای نخستین بار به آن مبتلا می‌شوند، سردرد‌هایی که شروع آن پس از 50 سالگی باشد، سردرد‌های کودکان و سردرد‌هایی که حالت انفجاری دارند و سردرد‌های پس از ضربه مغزی موارد نگران کننده‌ای هستند که افراد در صورت داشتن آنها باید به مراکز درمانی مراجعه کنند.  

وی در رابطه با سردرد‌های خوش‌خیم نیز گفت: شایعترین سردرد‌ها که خوشبختانه بیشتر آنها خوش‌خیم هستند موارد قابل پیشگیری هستند. سردرد‌های میگرنی از جمله سردرد‌های قابل پیشگیری هستند که 18 تا 20 درصد در زنان و حدود 12 در مردان دیده می‌شود. این آمار جهانی است که در کشور ما هم همین آمار وجود دارد. اگر افراد تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کنند، ورزش کرده و خواب منظمی به لحاظ تعداد ساعات و به ویژه در شب داشته باشند می‌توان از سردرد‌های میگرنی کاست.

عزیزی بیان کرد: متأسفانه تغییر ساعات خواب به ویژه در جوانان و بیدار ماندن پاسی از شب موجب بسیاری از بیماری‌ها شده است. خواب شبانه با خواب روز بسیار متفاوت است. هورمون‌هایی که متور محرکه فعالیت‌های بدن است عمدتا در خواب شب به ویژه در خانم‌ها ترشح می‌شود؛ بنابراین خواب مناسب، انجام ورزش مناسب به اندازه 20 دقیقه در روز که موجب تعریق در افراد شود و ضربان قلب را افزایش دهد.

وی با بیان اینکه دیابت بین دو تا سه درصد شانس سکته‌های مغزی را افزایش می‌دهد، گفت: بنابراین افراد در صورتی که دیابت دارند باید به دنبال درمان آن باشند. همچنین ابتلا به فشار خون و افزایش آن یکی از عوامل سکته‌های مغزی است. در واقع فشار خون یک قاتل خاموش است. سال گذشته بیش از 30 میلیون نفر پایش شدند که بالغ بر 10 میلیون نفر مبتلا به فشار خون در کشور داریم.

همچنین بالغ بر 10 میلیون نفر مبتلا به دیابت در کشور وجود دارند. افراد دیابتی و مبتلا به فشار خون، همچنین افراد چاق و کم تحرک در معرض سکته‌های مغزی هستند اگرچه تمامی این موارد قابل پیشگیری هستند. با کنترل دقیق این بیماری‌های غیر واگیر می‌توان بار بیماری‌های مغز و اعصاب را کاهش داد.

مدیر آموزش سازمان نظام پزشکی کشور یادآور شد: روزانه بین 300 تا 400 نفر به سکته‌های مغزی دچار می‌شوند، یک سوم این افراد هم دچار ناتوانی‌هایی می‌شوند که دیگر قادر نیستند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند.

سردردهای ناشی از مصرف مسکن

وی با هشدار در رابطه با مصرف خودسرانه دارو نیز گفت: مصرف خودسرانه داروها در حوزه مغز و اعصاب اعم از مسکن‌ها یا داروهای رقیق کننده خون مانند آسپرین‌ها ممنوع است. مصرف بیش از حد مسکن‌ها خود موجب سردردهایی می‌شود که سخت‌درمان و طولانی مدت است. متأسفانه یکی از سردردهای شایع در کشور ما سردردهای وابسته به مسکن است.

عزیزی افزود: اگر فردی در ماه بیش از هشت عدد مسکن استفاده کند، بیش از حد مجاز استفاده کرده است. افراد در نهایت می‌توانند در هفته دو مسکن استفاده کنند. اگر کسی مبتلا به سردردهای مزمن و تکرار شونده است باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند. در حال حاضر داروهایی وجود دارند که از بروز سردرد پیشگیری می‌کنند و افراد با مراجعه به پزشک می‌تواند این داروها را دریافت کرده و از مصرف مسکن‌ها خود داری کند.

فناوری به کمک مبتلایان به سردرد می‌آید

به گزارش آنا با پیشرفت علم به ویژه تکنولوژی، فناوری‌های مختلفی به کمک درمان سردرد و کنترل میگرن آمده‌اند. فناوری‌هایی مانند اپلیکیشن‌های موبایل، تحلیل داده‌های بزرگ، تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS)، تحریک الکتریکی عصب، واقعیت مجازی، داروهای جدید و فناوری‌های پوشیدنی فناوری‌های جدید در این حوزه هستند.

اپلیکیشن‌ها به کاربران کمک می‌کنند تا الگوهای سردرد و میگرن خود را پیگیری کنند، عوامل محرک را شناسایی کنند و درمان‌های موثر را مدیریت کنند. همچنین با استفاده از داده‌های جمع‌آوری‌شده از بیماران و تحلیل آنها محققان می‌توانند الگوهای جدیدی در ارتباط با میگرن شناسایی کرده و روش‌های درمانی جدیدی توسعه دهند.

تحریک مغناطیسی ترانس‌کرانیال (TMS) هم یک روش غیرتهاجمی از میدان‌های مغناطیسی است که برای تحریک نقاط خاصی در مغز استفاده می‌کند و می‌تواند به کاهش شدت و فراوانی حملات میگرنی کمک کند. علاوه بر این دستگاه‌های قابل حملی نیز تولید شده‌اند که به طور مستقیم عصب‌های خاصی  را به صورت الکتریکی تحریک می‌کنند تا درد میگرن را کاهش دهند.

تجهیزات واقعیت مجازی (VR) نیز می‌توانند در زمان حمله میگرن، با استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش و مدیتیشن، درد را مدیریت کنند. علاوه بر این در سال‌های اخیر برخی تجهیزات مانند ساعت‌ها  بندهای هوشمند نیز می‌توانند علائم استرس، خواب و فعالیت بدنی را کنترل کرده و به بیماران کمک کنند تا عوامل محرک میگرن یا سردرد را شناسایی کنند.