اگر نگاهی به تاریخ سینمای کشور بیاندازیم متوجه خواهیم شد که سینمای کودکان و نوجوانان همیشه یک پای حضور بینالمللی ما در جشنوارههای معتبر بوده و چه کارگردانانی که با این فیلمها در سطح دنیا و حتی در داخل کشور شناخته شده اند. کودکی و نوجوانی همانطور که در علوم تربیتی و جامعهشناسی هم از آنها بعنوان مقاطعی حساس در تربیت و رشد آینده یاد میشود، در سینما هم معیار محسوب میشوند، از این جهت که کودکان یعنی آغاز هر چیزی که انسان در اندیشه آن است و نوجوان یعنی آغاز باروری ذهنی و تعقل اجتماعی. پس اگر از این دو مقطع به راحتی عبور کنیم و پای به جوانی بگذاریم یعنی اینکه دو خلاء عمیق در روند رشد شخصت را ایجاد کردهایم. سینما دنیای تربیت است، سینما زبان شیرینی دارد و میتواند مادرانه با کودکان و نوجوانان صحبت کند و نقش مکملی را در کنار والدین ایفا کند.
سینما برای این قشر سنی قهرمانهایی را میسازد که نمیتوان آن را با نوع دیگری از قهرمانسازی مقایسه کرد، چرا که اینجا با زبان تصویر و با بازسازی صدا و نور و فضاهای موجود براساس سلایق و علایق کودکان مواجه هستیم و این یعنی یک شکل پرنفوذ از ارتباط تصویری با کودکان و نوجوانانی که دسترسی به این فضاها دارند. با این وجود ورود به عرصه سینمای کودک و نوجوان امری دشوار و با مسئولیتی خطیر است که هر کسی را نمیتواند در خود بپذیرد و از همین رو است که اکثر کسانی که با این سینما شروع کرده اند، در آینده برای بزرگسالان هم حرفها و تولیدات قابل تاملی داشتهاند و به نوعی بدلیل اینکه به واسطه ساخت فیلم در این حوزه، بر زبان کودک و دنیای او مسلط شدهاند، به رشد هنری قابل توجهی رسیدهاند. سینمای کودک سینمای پایه است، سینمایی که اگر بذر خوب در آن پاشیده شود، میوه و ثمره آن را در درخت آینده جامعه سینمایی و نظام تربیتی و فکری خواهیم دید.
نامهایی چون عباس کیارستمی، مجید مجیدی و ... و فیلمهایی همچون «خانه دوست کجاست»، «رنگ خدا»، «باشو غریبه کوچک» و «دونده» همه محصول یک جریان است و حاصل آن همه غوطهور شدن در دنیای وسیع و بزرگ کودکان و نوجوانان، ماندگار شدن فیلمسازانی میشود که پا در این عرصه گذاشتند و نام خود و نام ایران را در جشنواره های بین المللی بر سر زبان ها انداختند.
این فقط مختص به سینمای ایران نیست و ویژگی فیلمها و تولیدات عرصه کودکان است که در خود نوعی کشف استعداد دارد و ذات آن معیاری است برای سنجش دغدغه ها و نگاه متفاوت افرادی که برای بازنمایی جهان کودکان و نوجوانان به تصویر و دوربین روی آوردهاند.
تمامی این مفاهیم و معیارها و نقاط برجسته و حائز اهمیت سینمای کودکان و نوجوانان یک خاستگاه خاک خورده و با تجربه به نام جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان دارد که امسال سیامین دوره خود را با نکاتی متمایزتر نسبت به گذشته برگزار میکند. جشنواره فیلمهای کودکان و نوجوانان در این دوره با اهدافی روشتر و با نگاهی آیندهنگرانه در بخشهای مختلف امتیازاتی را دارد.
1- انیمیشن یکی از محصولات تصویری بسیار اثرگذار بر روی کودکان و نوجوانان است که این روزها جایگاهی متعالی در دنیا دارد و در سالهای اخیر نیز در کشور ما با بروز استعدادهای درخشان مسیری روشنتر و جدیتر را آغاز کرده است.
از همین رو جشنواره سیام در این دوره دست به کار شده و با اقدامی مثبت بخش جداگانهای برای انیمیشنها در نظر گرفته است و وجود 8 فیلم بلند انیمیشن در این جشنواره نوید بخش یک آینده روشن برای سینمای ما و کودکان است که میتواند با تداوم این جریان به نقطه ای اساسی و پایدار رسید.
2- نکته مثبت دیگر که بسیار حائز اهمیت است، ایجاد فضاهای آکادمیک و تئوریک میان هنرمندان و دانشگاهیان و پژوهشگران در زمینه مطالعات میانرشتهای در قالب نشستهای تخصصی با محورهایی از جمله در مراکز دانشگاهی و فرهنگی بود که با حضور چهرههای برجسته علمی و هنری، زمینه خوبی را برای تثبیت چنین جریانی فراهم کرد و میتواند با پیگیری، در آینده بسیاری از دغدغههای فیلمنامهنویسان و کارگردانان را در جهت رفع ابهامها و رسیدن به معرفتی دقیق از دنیای کودکان رفع کند.
3-استقبال از هفتمین مسابقه فیلمنامهنویسی سیامین جشنواره بینالمللی فیلمهای کودکان و نوجوانان که در این دوره با آمار قابل توجه و بیسابقه 332 فیلمنامه متقاضی برای حضور در بخشهای مسابقه روبرو بود، یکی دیگر از نقاط تمایز این دوره از جشنواره است.
4-همچنین فعالیت گسترده باشگاه مخاطبان در راستای تعامل نزدیکتر با مخاطب و افزایش حضور و حمایت آنها از سینمای کودکان و نوجوانان نیز بسیار مورد توجه خواهد بود.
5- انتخاب حدود 70 داور کودک و نوجوان از رده سنی 9 تا 15 سال نیز یک سند مهم برای صحه گذاشتن بر تلاشهای مسئولان و هنرمندان در جهت ارتباط نزدیک تر با کودکان و احترام به سلیقه و شخصیت آنها بعنوان صاحبان اصلی این جشنواره است.
6- حضور هیات انتخاب مجرب و افرادی که دغدغه سینمای کودک و نوجوان دارند
جشنواره فیلم کودک می تواند گامی بلند در جهت تعالی سینمای خاک خورده کودک و نوجوان باشد که آثار فیلمسازان این گونه سینمایی دیده شود و به داوری گذاشته شود.