فهیمه نظری: شامگاه چهارشنبه دهم اسفند 1356 درست دو ماه پس از درگذشت چارلی چاپلین بازیگر و کارگردان مشهور هالیوود تابوت او همراه با جسدش از گورستان «کرسیر-سور-وو وه» واقع در 19 کیلومتری شرق لوزان سوئیس به سرقت رفت. سارقان کمی بعد در ازای بازگرداندن او از خانواده‌اش درخواست مبلغ زیادی پول کردند. داستانی عجیب و ترسناک که انگار از یکی از فیلم‌های خود چاپلین بیرون آمده بود، اما واقعیت داشت.
چارلی چاپلین، با این‌که فقط 1.65 متر قد داشت، اما یکی از بزرگان سینما بود. او در روز کریسمس سال 1977، در سن 88 سالگی و پس از یک زندگی پرماجرا درگذشت و در گورستان کرسیر-سور-وو وه، نزدیک عمارتی که چندین دهه ساکنش بود، به خاک سپرده شد. اما این تازه آغاز یک ماجرای عجیب بود.
آرامش ابدی چاپلین پس از دفنش زیاد دوام نیاورد. در شب اول به دوم مارس 1978 برابر با چهارشنبه دهم اسفند 1356 دو مرد با لباس‌های مشکی و مسلح به چراغ‌قوه و بیل به‌سرعت از میان گورستان کرسیر گذشتند. آن‌ها مکانیک خودرو بودند و هر دو در آن مقطع بیکار. یکی 24 ساله و دیگری 38 ساله، بلغار و لهستانی. این دو رؤیای راه‌اندازی تعمیرگاهی بزرگ را در سر می‌پروراندند، همراه با یک بالابر خودرو با مشتریان فراوان. همین رؤیا باعث شد که در دل شب به سراغ قبر کمدین مشهور جهان بروند و گور را را بکنند.
آن‌ها بی‌وقفه کندند تا زمانی که تابوت چاپلین را از خاک بیرون آوردند. بالاخره تابوت بلوطی 135 کیلویی را از زمین بیرون کشیدند و از میان گورستان حمل کردند و داخل یک خودروی استیشن که از پیش آماده کرده بودند گذاشتند. اطمینان داشتند که این نقشه به‌زودی ثروتی سرشار برای‌شان به ارمغان می‌آورد. اما حالا با این تابوت سنگین و جسد مشهور داخل آن چه باید می‌کردند؟
دزدهای جسد، یک مزرعه دورافتاده ذرت را در حومه روستای نوویل، نه‌چندان دور از جایی که رود رون به دریاچه ژنو می‌ریزد، پیدا کردند. یک گودال بزرگ در آن حفر، و تابوت حاوی جسد را در دل زمین پنهان کردند. بعد برای گام بعدی آماده شدند.
سارقان قلابی
با کشف قبر خالی، شایعات به سرعت بالا گرفت؛ آیا کار شکارچیان عتیقه بود؟ آیا قرار بود چاپلین براساس آرزوی قدیمی‌اش، در انگلستان دفن شود؟ برخی حتی تا جایی پیش رفتند که گمان کردند چاپلین یهودی بوده و بنابراین باید در قبرستان یهودیان به خاک سپرده می‌شد.
اما سارقان بالاخره سکوت خود را شکستند و در ازای بازگرداندن تابوت، از خانواده چاپلین 600 هزار دلار درخواست کردند. در همین حال، خبر سرقت جسد چاپلین دیگر همه‌جا پیچیده بود و در پی آن اتفاق عجیب‌تری افتاد؛ دیگر فقط سارقان قبر نبودند که درخواست پول می‌کردند؛ بلکه افراد دیگری هم که قصد سوءاستفاده داشتند، از همسر و فرزندان چاپلین درخواست باج کردند. آن‌ها ادعا می‌کردند که سرقت کار خودشان است. این موضوع تا جایی بالا گرفت که سارقان اصلی مجبور شدند ثابت کنند تابوت چاپلین در اختیار آن‌هاست؛ عکسی را از تابوت در کنار گودالی در مزرعه ذرت برای خانواده چاپلین فرستادند.
با این کار، اولین سرنخ به دست پلیس محلی که به‌طور شبانه‌روزی روی این پرونده کار می‌کرد، افتاد. اونا چاپلین، همسر چاپلین، تظاهر کرد که با درخواست باج موافق است و وکیل خانواده چندین تماس تلفنی با سارقان برقرار کرد، ظاهراً برای مذاکره و کاهش مبلغ باج. پلیس تلفن خانواده چاپلین را تحت کنترل گرفت و از همین طریق توانست محل تماس‌ها را ردیابی کند. سارقان قبر هر بار از یک باجه تلفن عمومی متفاوت در منطقه لوزان استفاده می‌کردند، که باعث شد حدود 200 باجه تلفن را تحت نظر بگیرد. سرانجام، در 16 مه برابر با 26 اردیبهشت 1357 دقیقاً 76 روز پس از سرقت جسد، پلیس موفق شد دو مرد را دستگیر کند.
اما سارقان به شکلی احمقانه محل دقیق دفن تابوت را در مزرعه‌ای بیرون از نوویل به خاطر نمی‌آوردند. پلیس ناچار شد از دستگاه‌های فلزیاب استفاده کند و درنهایت، به لطف دستگیره‌های فلزی تابوت، بقایای چاپلین را پیدا کرد. این صحنه واقعا یادآور سکانسی از یک فیلم سینمایی است...
پس از آن، جسد چارلی چاپلین برای بار دوم به شکلی مناسب دفن شد، البته این بار تابوت را در دو متر بتن محصور کردند و یک لایه بتنی روی قبر قرار دادند تا امنیت آن تضمین شود. این ماجرای عجیب و غریب، که شاید خود چاپلین هم از آن استقبال می‌کرد، در سینما جاودانه شد: خاویر بووآ، کارگردان فرانسوی، این داستان را در فیلم «بهای شهرت» (La rançon de la gloire) که در سال 2014 منتشر شد، بازگو کرد. در این فیلم، که با بازی بونوآ پولورد، رشدی زم و کیارا ماسترویانی ساخته شد، دختر چاپلین تا حدی با سارقان همدلی نشان می‌دهد و با سخاوت و بخشش با آن‌ها برخورد می‌کند.
سارقان درنهایت به اتهام هتک حرمت و اخاذی محکوم شدند، فرد اصلی چهار سال و نیم زندان و دیگری یک حکم تعلیقی 18 ماهه گرفت.
منابع
اطلاعات: 13 اسفند 1356
مایکل ون اروسو/ وبلاگ موزه ملی سوئیس
259
