سرگیجه یکی از مشکلات شایعی است که می تواند زندگی روزمره را مختل کند و احساس ناپایداری، سبکی سر یا حتی چرخش محیط اطراف را برای شخص به دنبال داشته باشد. عوامل متعددی نظیر کم خونی، کم آبی بدن، افت فشار خون، اختلالات گوش داخلی یا قند خون پایین سبب ایجاد سرگیجه می شوند. در کنار درمان دارویی یا بررسی های پزشکی، رژیم غذایی نقش مهمی در کاهش یا پیشگیری از این عارضه دارد. مصرف برخی از ویتامین ها باعث تعادل قند خون، بهبود گردش خون و عملکرد سیستم عصبی می شود و از بروز حملات سرگیجه جلوگیری می کند. در این مقاله همه چیز را در مورد رژیم غذایی برای سرگیجه خواهیم گفت.
بررسی رژیم غذایی برای سرگیجه
در ادامه رابطه بین رژیم غذایی و سرگیجه را بررسی می کنیم و برنامه غذایی مناسبی برای رفع سر گیجه ارائه خواهیم داد.
آب، مایعات و هیدراته نگه داشتن بدن
کم آبی جزو شایع ترین و مهم ترین دلایل بروز سرگیجه، بی حالی و عدم تمرکز ذهنی است. این موضوع در فصول گرم سال، زمان انجام فعالیت بدنی یا در پی مصرف داروهای ادرارآور تشدید می شود. از آنجایی که حتی افت جزئی سطح مایعات می تواند بر گردش خونی مغزی، فشار خون و تعادل الکترولیتی اثر بگذارد. به همین دلیل کسانی که دچار سرگیجه هستند باید روزانه بین هشت تا دوازده لیوان مایعات بدون قند و بدون کافئین مصرف کنند. علاوه بر آب، مصرف مایعاتی مانند آب نارگیل تازه، آب سبزیجات، دمنوش های طبیعی بدون شیرین کننده، دوغ کم نمک، سوپ رقیق و آب هندوانه به تأمین آب و الکترولیت ها کمک می کند. مصرف نوشیدنی های شیرین، صنعتی، نوشابه های گازدار و آبمیوه های بسته بندی شده نه تنها فوایدی ندارد، بلکه ممکن است باعث افت و خیز شدید قند خون و تشدید سرگیجه شوند.
عسل
گاهی اوقات دلیل سرگیجه می تواند به افت قند خون مربوط شود. عسل یک ماده مغذی است که با افزایش قند خون باعث کاهش اثرات و نشانه های سرگیجه می شود. مصرف عسل به درمان سرگیجه و مشکلات ناشی از آن کمک می کند. شما می توانید برای ترمیم آسیب های عصبی و بهبود گردش خون، این ماده مغذی را در رژیم غذایی خود قرار دهید.
مواد غذایی سرشار از آهن
کم خونی و فقر آهن ناشی از علل شایع سرگیجه، به خصوص در گیاه خواران، بانوان، سالمندان و افرادی است که سابقه خونریزی یا بیماری های گوارشی دارند. در صورت اثبات کم خونی، علاوه بر مصرف مکمل، پیروی از یک رژیم غذایی حاوی منابع آهن ضروری است. منابع آهن هم از نوع حیوانی و هم از نوع گیاهی باید در رژیم غذایی تان قرار گیرند. گوشت قرمز تازه، جگر، دل و قلوه، تخم مرغ، گوشت ماکیان و ماهی ساردین جزو منابع عالی آهن به شمار می آیند که جذب بالایی هم دارند.
برای افراد گیاه خوار یا افرادی که مصرف گوشت محدودی دارند، استفاده از لوبیا، نخود، کشمش، خرما، توت خشک، شیره انگور، برگ چغندر، اسفناج پخته و عدس توصیه می شود. برای بهبود جذب آهن، این مواد باید در کنار منابع ویتامین C مثل گوجه فرنگی، آب پرتقال، کیوی و فلفل دلمه ای قرمز مصرف شوند. مصرف چای، قهوه، کلسیم و لبنیات در کنار منابع آهن می تواند جذب آن را کاهش دهد و باید حداقل دو ساعت فاصله بین آن ها رعایت شود.
لیمو
مصرف لیمو ترش و آب لیمو جزو روش های مناسب برای درمان سرگیجه به شمار می آیند. لیمو یکی از خوراکی های طبیعی است که خواص زیادی دارد و مصرف خوراکی آن برای درمان خانگی سرگیجه مفید است. همچنین این خوراکی باعث بالا رفتن سطح قند در بدن شده و از ایجاد سرگیجه پیشگیری می کند.
زنجبیل
خواص زنجبیل از گذشته تا کنون مورد توجه قرار گرفته و این گیاه به عنوان یک گیاه کاربردی برای درمان انواع و اقسام بیماری ها مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین استفاده از این گیاه در درمان سرگیجه و تهوع نیز نقش حیاتی دارد. از گیاه زنجبیل می توان برای درمان گیاهی سرگیجه به صورت دمنوش و یا از طریق جویدن استفاده کرد.
ویتامین B12
ویتامین B12 یکی از عناصر مهم و کلیدی در سلامت سیستم عصبی است. کمبود این ویتامین باعث اختلال در تعادل، گزگز، بی حسی و سرگیجه های پیشرونده می شود. منابع غذایی مناسب برای تأمین این ویتامین، گوشت گوساله، جگر گوسفند، ماهی سالمون، ساردین، میگو، تخم مرغ به خصوص زرده، شیر پاستوریزه، ماست یونانی و پنیر طبیعی هستند. افراد گیاه خوار یا سالمندانی که جذب ویتامین B12 در دستگاه گوارش آن ها کاهش پیدا می کند، بهتر است مکمل مصرف کنند.
ویتامین D
کمبود ویتامین D ممکن است با ضعف عضلات، افسردگی، ناهماهنگی حرکتی و گاهی سرگیجه همراه شود. مصرف مواد غذایی سرشار از ویتامین D همچون ماهی سالمون، تن ماهی، زرده تخم مرغ، شیر غنی شده و قارچ های خاص می توانند به درمان سرگیجه کمک کنند. در موارد کمبود شدید، مصرف مکمل ویتامین D طبق تجویز پزشک ضرورت دارد.
پتاسیم
پتاسیم نقش مهمی در درمان افت فشار، حفظ تعادل الکترولیتی و عملکرد عضلات دارد. ممکن است کمبود پتاسیم باعث خستگی عضلانی، کاهش سطح هوشیاری، سردرد و سرگیجه شود. شما می توانید این عنصر را از طریق مصرف روزانه منابع غذایی مانند آووکادو، موز، کدو حلوایی، پرتقال، کشمش، عدس، لوبیا سفید، اسفناج بخارپز، سیب زمینی پخته و گوجه فرنگی تأمین کنید. مصرف غذاهای تازه و خانگی به جای فرآوری شده آن ها کمک می کند تا سطح پتاسیم مناسب و سطح سدیم کنترل شود.
منیزیم و تثبیت فعالیت های عصبی
منیزیم یکی از مواد معدنی مهم برای تنظیم سیگنال های عصبی و کاهش تحریک پذیری سلول های عصبی است. کمبود آن می تواند باعث بروز سرگیجه، اضطراب، خواب آلودگی و اسپاسم های عضلانی شود. برای تأمین این ماده معدنی بهتر است بادام خام، گردو، تخمه آفتاب گردان، آووکادو، موز، جو دوسر، سبزیجات تیره رنگ، شکلات تلخ و پسته را در رژیم غذایی خود قرار دهید. دریافت منیزیم از منابع طبیعی، ایمن تر و مؤثرتر از مصرف بی رویه مکمل هاست.
منابع پروتئینی
پروتئین نقش مهمی در تعادل و کنترل قند خون، حفظ سطح انرژی و پایداری عملکردهای عصبی و مغزی دارد. کاهش ناگهانی قند خون می تواند باعث سرگیجه شود، به خصوص زمانی که وعده های غذایی حذف یا با تأخیر مصرف شوند. رژیم غذایی افراد دارای سرگیجه باید در هر وعده غذایی دارای منبع مناسبی از پروتئین باشد. تخم مرغ آب پز، مغزها، سویا، حبوبات، ماست یونانی، لبنیات کم چرب، ماهی و گوشت مرغ جزو منابع توصیه شده به شمار می آیند.
