محبت و صمیمیت بین زن و شوهر
هرچه علقه و محبت بین زن و شوهر بیشتر باشد، به همان میزان نیز ناراحتی قلبی بانوان کمتر خواهد شد به ویژه اگر یکی از آن دو پیشاپیش بیماری قلبی داشته باشد، این امر باید به مورد توجه زیاد قرار گیرد به طوری که یکی از همسران، خواه زن و خواه شوهر، ناراحتی قلبی داشته باشد که لازمه آن تغییر در وضع زندگی و رژیم غذائی است باید هر دو از این تغییر پیروی کنند که این خود یک نوع پشتیبانی از همسر است .
بانوان بیش از آقایان نگران سلامت خود هستند و در عین حال به محبت شوهرشان بیشتر نیاز دارند نه به جنگ و جدل با همسر و ستیز در منزل، مردها وقتی که وارد خانه می شوند باید همه ناراحتیهای بیرون از خانه را در آستانه در بگذارند و با خوشروئی وارد شوند و این بزرگترین حمایتی است که می توانند از همسرشان بکنند . به هر حال بانوان باید خود متوجه تندرستی بدن به ویژه قلب خود باشند . به نشانه های ناراحتی قلبی که در شماره پیش اشاره کرده ایم و بازهم اشاره خواهیم کرد آشنا باشند و در صورت وجود ناراحتی به پزشک مراجعه نمایند و همان طوری که نگران سلامت شوهرانشان هستند نگران تندرستی خود نیز باشند .
هیجانهای روحی
بانوان باید بر اعصاب خود مسلط بوده و بر خشم خود غلبه نمایند . خشم چه در مرد و چه در زن، احتمالا همانقدر عامل خطر در ایجاد حمله قلبی است که کلسترل زیادی، سیگار، فشار خون بالا و کم حرکتی، تنها خشم و یا عصبانیت ناگهانی نیست که سلامت قلب را تهدید می کند، چه اگر کسی به طور مرتب عصبانی شود خواه این خشم انفجارآمیز یا ملایم باشد و خواه آن را بروز دهد یا در درون نگاه دارد در این صورت دائما میزان هورمونهای ناشی از استرس مانند «کورتیزون » (1) و «آدرنالین » (2) در خون وی افزایش خواهد یافت و نیز فشار خون او بالا خواهد رفت .
چه باید کرد؟
شما با پرسش از خودتان این خشم را بی اثر کنید به شرح زیر:
1 - این وضعی که باعث خشم من شد آیا این قدرها برای من مهم بوده است؟ پاسخ یا نه است و یا بلی . اگر جواب منفی است از همان آغاز خشم شما فرو خواهد نشست . اگر جواب بلی است، پرسش بعدی را از خود بکنید .
2 - آیا این خشم من عامل عینی و لازم برای این وضع موجود است؟ بازهم جواب یا نه است یا آری . اگر نه است در این صورت بلافاصله از خشم شما به مقدار زیادی کاسته خواهد شد . اگر پاسخ بلی است، به پرسش سوم می رسید .
3 - آیا می توانم وضع موجود را که باعث خشم من می شود، تغییر دهم؟ فرض کنید که شما می خواهید مسافرت کنید و کار ضروری هم دارید . پرواز هواپیمای شما به علت توفان و رگبار و یا هر علت دیگری انجام نمی شود . آیا شما می توانید وضع جوی یا وضع موجود را تغییر دهید؟ البته که نمی توانید . در این صورت خشم و بی قراری و ناراحتی چه سودی دارد؟ پس شما باید با وضع موجود بسازید و برنامه خود را تغییر دهید .
افسردگی
بانوان باید به علامات افسردگی آشنا باشند و در صورت لزوم به درمان بپردازند . افسردگی چه در زن و چه در مرد برای قلب زیان آور است اما احتمالا بانوان بیش از آقایان از افسردگی رنج می برند . اگر این عارضه به درازا کشد، باید به درمان پرداخت . افسردگی قابل درمان است اما باید نخست بیماری شناخته شود .
علامت های مهم افسردگی عبارتند از: داشتن غصه دائمی، نداشتن به اصطلاح روحیه، کمی نیرو، احساس گناه و سرزنش خود . هیجانها غالبا با تغییر در اعمال بیولوژی بدن همراه است مانند کم شدن تمایل جنسی و تغییر در وضع خواب و خوراک . اگر این عوارض به مدت دو هفته یا بیشتر فعالیت و کار روزانه را مختل بکنند، افسردگی تا حدی جدی است و بهتر است به پزشک مراجعه شود .
درمان افسردگی لزوما داروئی نیست، بلکه با «رفتار درمان شناختی » (3) و گفتار درمانی می توان به بیمار آموخت تا راههای تفکر مثبت پیدا کند و واقع بین باشد . این امر به اندازه دارو اثر دارد .
دوستان مورد اعتماد و محرم راز
این چنین دوستان در سلامت قلب موثر هستند . زندگی در انزوا خسته کننده است . بین تنهائی و بیماری قلبی ارتباط هست . هرکس باید دوستان یکدل داشته باشد تا بتواند راز دل خود را با وی بگوید و بار غم خود را سبک نماید . دوستانی باید داشت که در غم و شادی شریک هم باشند به ویژه در مواقع گرفتاری و غم که گفته اند: «دوستان در زندان بکار آیند که دشمنان نیز بر سر سفره دوست نمایند» . داشتن یاران یکدل نه تنها از خطر بیماری قلب می کاهد، بلکه پیش آگهی بیماری کسانی را که دچار بیماری قلبی هستند، بهبود می بخشد .
همسر هر کس باید بهترین هم راز و همدل باشد یعنی این که بین زن و شوهر دوستی و تفاهم کامل وجود داشته باشد که این امر منافاتی با بحث و تبادل نظر و انتقاد منطقی ندارد و گاهگاهی گله مندی هم اجتناب ناپذیر است . داشتن دوستی که با وی بتوان به راحتی گفتگو کرد، درد دل نمود و مشکلات خود را با وی در میان نهاد، خطر بیماری قلبی را کم می کند، افراد نزدیک خانواده نیز می توانند بهترین کسانی باشند که با آنان درد دل کرد .
بد نیست نشانه های معمولی بیماری قلب را یادآور شوم . علامت های معمولی و مشهور بیماری و حمله قلب، چه در زن و چه در مرد، احساس فشردگی و ناراحتی در سینه است که ممکن است با تنگی نفس و عرق کردن همراه باشد . گاهی درد به طرف گردن، شانه ها و یا معده انتشار می یابد .
در بانوان، به ویژه علامات زیر نیز ممکن است ظاهر شوند:
- ناراحتی قفسه سینه ممکن است موقع استرس (یا فشار) روانی و یا موقع استراحت بروز کند .
در مردها ناراحتی قفسه صدری غالبا موقع حرکات بدنی عارض می گردد .
- حالت تهوع و نیز دردی که درست در زیر استخوان جناغ سینه بروز می کند ممکن است بدون ناراحتی قفسه سینه و یا همراه آن باشد . این تهوع با آروغ زدن و داروهای ضد آسید (ضد ترشی معده) تخفیف نمی یابد . گاهی ممکن است قی هم به وجود آید .
هر یک از علامت های یادشده که با ضعف و سستی در سینه، شانه و یا بازوها و یا خستگی غیر عادی همراه باشد ممکن است با کار و فعالیت تشدید شود .
چه باید کرد؟
اگر نفس شما تنگ می شود و یا موقع حرکت احساس درد در سینه می کنید درحالی که قبلا هرگز این طور نبود، خود را به رعت به نزدیک ترین درمانگاه اورژانس برسانید . اگر این درد و تنگی نفس با علامت های دیگر همراه باشد، پزشک را بر بالین خود احضار کنید . به ویژه دقت کنید که چه احساسی دارید و این احساس چگونه و در کجاست تا بتوانید به دقت به پرسش پزشک پاسخ دهید . اگر درد سینه ندارید، سایر علامت ها را شرح دهید چه آنها نیز می توانند دلیل بر حمله قلبی باشند . این را هم بدانید که پزشک شما نه غیب گوست و نه جادوگر و فال بین لذا برای تشخیص قطعی نیاز به پاسخ های دقیق شما دارد . اگر درد ندارید ولی احساس بخصوصی می کنید آن را بیان نمائید چه آن نیز ممکن است دلیل بر حمله قلبی باشد . پزشک است که به شما خواهد گفت گام بعدی چیست .
اگر پس از احساس ناراحتیهای یادشده نتوانید در عرض چند دقیقه تلفنی با پزشک ارتباط برقرار کنید فوری خود را به درمانگاه اورژانس برسانید البته با آمبولانس و گرنه با تاکسی هرگز و هرگز در چنین وضعی خودتان رانندگی نکنید . پس از معاینه به وسیله پزشک، اگر مساءله جدی در کار نبود، بجز هزینه کمی چیزی از دست نداده اید و در عوض فکر شما راحت خواهد شد . در غیر این صورت یعنی وجود ناراحتی قلبی از خطر خواهید رست .
پیش گیری
نکات زیر را بارها یادآور شده ایم از بس که مهم و حیاتی هستند تکرار آنها بسیار سودمند است . پس توجه فرمائید:
1 - رژیم غذائی مناسب و ورزش در بانوان بیش از مردان موثر است حتی پس از یائسگی .
2 - اگر سیگار می کشید بدون معطلی، فوری، بی چون و چرا، بی گفتگو و بدون عذر و بهانه آن را ترک کنید . اگر به خودتان رحم نمی کنید به فرزندانتان و به والدین تان رحم کنید که نیازمند شما و نگران سلامت شما هستند چرا که سیگار عامل خطر شماره یک در ایجاد بیماری قلبی است . بانوانی که سیگاری هستند 2 تا 4 برابر بانوان غیر سیگاری در معرض حمله قلبی هستند .
3 - اگر وزن شما زیاد است از آن بکاهید . اگر وزن شما با وزن دلخواه و آرمانی فاصله زیاد دارد، بازهم ماءیوس نشوید چرا که کم کردن وزن به مقدار کم نیز اثر بسیار مثبت دارد .
گاهی با کم کردن وزن 2 تا 3 کیلوگرم، نسبت اندازه دور کمر به دور سرین ممکن است بسیار تغییر کند به طوری که اگر زنی 2 تا 10 کیلوگرم از وزن خود کم کند، چربی، قند خون و نیز فشار خون وی به مقدار فاحش پائین می آید و در میزان (HDL) و ( LDL) نیز تغییر حاصل می شود . حتی هستند کسانی که با کم کردن مقداری از وزن خود از داروهای ضد قند و ضد فشار خون بی نیاز شده اند .
4 - به طور منظم ورزش های «آئروبیک » (4) مانند راه رفتن، دویدن و سایر حرکات بدنی انجام دهید لازم نیست که شما قهرمان دو باشید و یا در مسابقه «ماراتون » (5) شرکت کنید اگر شما هر هفته سه ساعت در حد اعتدال ورزش کنید مانند تند راه رفتن می توانید بروز بیماری قلبی را تا 40% کاهش دهید . بهتر است این سه ساعت ورزش در هفته را در عرض شش روز انجام دهید یعنی هر روز 30دقیقه ورزش ملایم بکنید . ورزش وزن بدن را پائین و (HDL) (کلسترل مفید) را بالا نگاه می دارد .
5 - چربی به ویژه چربیهای اشباع شده کم بخورید به طوری که نباید بیش از 25درصد کالری اخذ شده روزانه شما از چربی باشد . تغییر دادن رژیم غذائی بر چربی به کم چربی نه تنها کلسترل خون را کم می کند، بلکه از وزن بدن نیز می کاهد .
6 - در صورتی که در معرض خطر حمله قلبی هستید (مثلا وزن بالا، تحرک کم، مصرف سیگار و HDL پائین) بهتر است روزانه یک سوم قرص آسپیرین (معادل 150 میلی گرم) مصرف نمائید این مقدار کم آسپیرین به طور شگفت آور از میزان حمله قلبی می کاهد نباید فراموش کرد که مصرف آسپیرین حتی به مقدار کم ممکن است باعث خونریزی و زخم معده شود بنابراین بهتر است مصرف آن باتجویز پزشک باشد.
پی نوشت:
(×) اجرای اکثر این دستورها برای مردها نیز لازم است .
1. Cortisone.
2. Adrenaline.
3. Cognitive Behavioral Therapy.
4. Aerobic.
5. Marathon.
