جام جم، 13/8/1380
نویسنده به منظور ارزیابی تطبیقی واژه «انتلکتوال » با واژه «روشنفکر» به ذکر تاریخچه مختصری از انتلکتوالیسم و ارتباط آن با پدیده روشن گری می پردازد . «انتلکتوئل » در اصل به معنای «فرد دارای قدرت درک » است; ولی به تدریج کثرت معنایی خاصی پیدا کرده است . انتلکتوالیسم با روشن گری پیوند دارد و انتلکتوئل خود از مداخله کنندگان در جنبش روشن گری است; نه محصول آن . اما روشنگری، که خود نیز واژه ای سرگردان است، معمولا با آرمان های پیشرفت، آزادی، عقل و نقد شناخته می شود و مدافع شان انسان و اومانیسم است . این اهداف، پروژه ای برای انتلکتوئل است و هرگاه او احساس کند روشن گری دچار انحراف شده است، نسبت به وضع موجود اعتراض می کند . نقد مدرنیته توسط انتلکتوئل ها که به دنبال محدود شدن آزادی های فردی در نظام سرمایه داری و تقلیل اهداف در حد ایده هایی کلی بود، از همین قبیل به شمار می آید و در حقیقت بازگشتی به آرمان های انسان گرایی اومانیست های اولیه بود .
اما در کشور ما بین روشن گری و انتلکتوالیسم فرقی نهاده نشده و آنچه از روشنفکری اراده می شود، بیشتر روشن گری و مدرنیته است; لذا روشنفکر را منتقد سنت های دینی - اسطوره ای می دانیم که به تقدس زدایی می پردازد تا به مفاهیم ناب و واضح ست یابد . غرب زدگی، در افتادن با دین و سنت و آرمان های بومی، ذاتی مفهوم «انتلکتوئل » نیستند .
نویسنده در انتها به این نتیجه می رسد که نمی توان راه حلی برای تعریف مشخص واژه «انتلکتوئل » ارائه کرد و معنای لغوی آن، معنایی هرج و مرج پذیر است . گرچه به عقیده نویسنده، روشنفکر نه لقبی برای پز دادن و نه انگی برای تهمت زدن است و هر کس هنگام مواجهه با این واژه تنها آرمان های فکری خود را روایت می کند، اما از واقعیت های تاریخی دوران معاصر کشورمان و این که اغلب روشنفکران خود را وقف آرمان های روشن گری غربی کرده اند، نباید غافل بمانیم .
