آشنا یی با یکی از شایع‌ترین انواع لنفوم
در سال 1832 میلادی، توماس هوچکین برای نخستین بار نوعی بیماری را توضیح داد که به افتخار او، به بیماری هوچکین معروف شد. برای آشنایی بیشتر با این بیماری و راه‌های تشخیص آن با ما همراه باشید.
هوچکین نوعی خاص از لنفوم با رشد غیرطبیعی سلول‌ها در دستگاه لنفاوی است. پیشرفت‌های جدید در زمینه تشخیص و درمان این بیماری موجب شده است که شمار زیادی از بیماران بهبود یابند. شایع‌ترین سن شیوع این بیماری، 20 تا 50 سالگی است. این بیماری در یک منطقه دستگاه لنفاوی و اغلب در گره لنفاوی ایجاد میشود. اگر این بیماری به موقع کشف و درمان نشود، ممکن است در تمام دستگاه لنفاوی پخش شود. هوچکین گاهی موجب درگیری ریه، اعضای داخل شکم و استخوان‌ها میشود. با گسترش بیماری، گویچه‌های سفید طبیعی کاهش یافته و در مقابله با عفونت‌ها اختلال ایجاد میشود. بنابراین بیماران مبتلا به هوچکین ممکن است مستعد ابتلا به عفونت‌های گوناگون شوند.
بیماری دستگاه لنفاوی
بیماری هوچکین در دستگاه لنفاوی ایجاد میشود. دستگاه لنفاوی از شبکه عروقی کوچکی که به آنها عروق لنفاتیک می‌گویند، به همراه بافت‌های لنفاوی و بافت‌های دیگر تشکیل شده است. عروق لنفاتیک مسوول بازگرداندن مایعات بین بافتی به گردش خون هستند. دستگاه لنفاوی جزیی از دستگاه دفاعی بدن در مقابل عفونت‌هاست. بافت‌های لنفاوی در بیشتر بافت‌های بدن به ویژه طحال، کبد، مغز استخوان و روده یافت می‌شوند. طی مسیر عروق لنفاوی، تجمع‌های دانه‌ای شکل کوچکی از لنفوسیت‌ها یافت میشود که به آنها غدد لنفاوی می‌گویند. عمل این غدد، حذف ناخالصی‌ها و باکتری‌های موجود در لنف است. گره‌های لنفاوی در همه نقاط بدن پراکنده‌اند. در گردن، زیر بغل و کشاله ران به راحتی یافت و لمس می‌شوند. این غدد به طور معمول از دانه تسبیح بزرگ‌تر نیستند ولی در صورت ایجاد عفونت یا بیماری‌های دیگر بزرگ می‌شوند. با مشاهده یک گره لنفاوی بدون درد بزرگ شده که بیشتر از یک ماه باقی مانده باید به پزشک مراجعه کرد.
هوچکین از کجا می‌آید؟
برخی از محققان عقیده دارند که بیماری هوچکین در اثر مقابله دستگاه دفاعی بدن در برابر یک تحریک خارجی مانند یک ویروس ایجاد میشود. این بیماری در کشورهای در حال توسعه که در آنها افراد جامعه تا زمان بلوغ تماس فراوانی با عوامل عفونت‌زا داشته‌اند، کمتر دیده میشود. این بیماری در کشورهای توسعه یافته صنعتی که در آنها کودکان تا سن 10 سالگی با بیماری‌های شایع اطفال تماس نداشته‌اند، بیشتر دیده میشود. با این حال دانش ما راجع به علت بیماری هنوز ناکافی است.
از کجا بفهمیم؟
چون علت بیماری هوچکین مشخص نیست، در حال حاضر پیشگیری از آن امکان‌پذیر نیست ولی تشخیص زودهنگام و درمان مناسب نتایج خوبی به همراه دارد. به طور معمول نخستین علامت، پیدا شدن یک غده لنفاوی بزرگ و بدون درد است که اغلب در گردن و گاه در زیر بغل یا کشاله ران دیده میشود. این غدد لنفاوی گاه در هنگام استحمام یا اصلاح کردن موهای بدن کشف می‌شوند. غدد لنفاوی ممکن است در اثر عفونت‌ها یا بیماری‌های دیگر غیر از بیماری هوچکین نیز بزرگ شوند ولی غده لنفاوی که بیش از یک ماه بزرگ بماند، چه دردناک باشد و چه نباشد باید به وسیله پزشک معاینه شود. غدد لنفاوی عفونی اغلب دردناک است و گاه علایم دیگری نیز در بیمار مبتلا به هوچکین دیده میشود که عبارتند از:
• تب طول کشیده‌ای که علت آن مشخص نیست.
• عرق شبانه توجیه‌ناپذیر که گاه تعریق آن‌قدر زیاد است که بیمار ناچار به تعویض ملحفه میشود.
• خارش بدن
• دردهای غیرطبیعی پشت یا شکم
• کاهش وزن غیرطبیعی
• تنگی نفس
این علایم در بیماری‌های دیگری غیر از هوچکین نیز شایع است ولی در صورت بروز این علایم برای از دست ندادن امکان تشخیص زودهنگام این بیماری، باید به پزشک مراجعه کرد. پس از مراجعه به پزشک، وی تاریخچه کاملی از وضعیت پزشکی فرد تهیه می‌کند. آن گاه معاینه پزشکی به عمل خواهد آمد. اگر حالت غیرطبیعی در گره لنفاوی مشاهده کند، آن گره لنفاوی برداشته میشود و در زیر میکروسکوپ مطالعه میشود. این آزمایش مشخص خواهد کرد که ضایعه خوش‌خیم یا بدخیم است. اگر نتیجه نمونه‌برداری مشخص کند بیماری هوچکین است، آزمایش‌های تکمیلی شامل پرتونگاری قفسه سینه، آزمایش خون، لنفانژیوگرافی (تزریق ماده حاجب به داخل سیستم لنفاوی و سپس تهیه رادیوگرافی از آن که نشان دهنده وضعیت سیستم لنفاوی و میزان گسترش بیماری در آن است)، سی‌تی‌اسکن، آزمایش مغز استخوان و نمونه‌برداری از اعضای داخل شکم برای نشان دادن گسترش بیماری به این اعضا بنا به تشخیص پزشک صورت می‌گیرد.
چه باید کرد؟
بیماری هوچکین به خوبی به درمان پاسخ می‌دهد. در بیشتر موارد بیماران به طور سرپایی درمان می‌شوند. درمان بیمار می‌تواند با پرتو درمانی یا شیمی‌درمانی یا ترکیبی از هر دو صورت پذیرد. در پرتودرمانی سعی میشود با استفاده از پرتوهای پرانرژی ایکس یا اشعه‌های ناشی از کبالت در منطقه درگیر شده به وسیله بیماری، سلول‌های سرطانی با حفظ بافت‌های سالم از بین برده شوند. خوشبختانه در مراحل اولیه بیماری به دستگاه لنفاوی محدود است و از این رو درمان مناسب با پرتودهی به قسمتی یا تمام دستگاه لنفاوی سبب بهبود بیماران خواهد شد. شیمی‌درمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی در تمام بدن استفاده میشود. پزشکان مقادیری از داروهای شیمی درمانی را استفاده می‌کنند که با حداقل صدمه به بافت‌های سالم بدن بتوان سلول‌های سرطانی را از بین برد. داروهای شیمی‌درمانی در تقسیم و رشد سلول‌های سرطانی اثر گذاشته و موجب تاخیر رشد و یا ریشه‌کن شدن بیماری می‌شوند. گاه بیماران ترکیبی از شیمی‌درمانی و پرتودرمانی را دریافت می‌کنند.
هر دو روش درمانی یاد شده می‌تواند عوارض نامطلوبی را ایجاد کند. پرتودرمانی ممکن است موجب واکنش پوستی، تهوع، استفراغ و احساس خستگی شود. تمامی این عوارض را با استراحت مناسب و تغذیه خوب می‌توان تخفیف داد. بعد از قطع پرتودرمانی، این عوارض از بین خواهد رفت. شیمی‌درمانی ممکن است موجب تهوع، استفراغ، اسهال، ریزش مو، کم‌خونی، خون‌ریزی خود به خود، افزایش بروز عفونت و همچنین زخم‌های دهانی شود. این عوارض در تمام بیماران دیده نمی‌شود و همچنین به یک شدت هم تظاهر نمی‌کند و بعد از درمان از بین خواهد رفت. در بیشتر موارد هوچکین به ویژه اگر در مراحل نخست شناسایی شود، قابل درمان است. بنابراین برای کشف احتمالی غدد لنفاوی بزرگ شده، گردن، زیربغل و کشاله ران خود را به طور منظم معاینه کنید.
منبع:www.salamat.com
/ع
