نرم افزارهای شخصیت محور، پیشرفت ها و کاستی ها

تولید نرم افزارهای شخصیت محور از اقدامات بسیار خوب مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور می باشد که مورد استقبال فضلاء و محققین حوزوی و دانشگاهی قرار گرفته است،در این نوع از نرم افزار ها شخص محقق و پژوهشگر می تواند به آسانی به تمامی آثار یک اندیشمند در رشته ها و علوم گوناگونی که وی تالیف نموده است دسترسی داشته باشد و این امر؛ در تحقیق بسیار موثر است.

پایگاه اطلاع رسانی حوزه نت در اردیبهشت سال 92 در گفتگویی با حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا رضایی اسفریزی با عنوان:«نیم نگاهی به نرم افزارهای شخصیت محور مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی(نور) » کم و کیف این نرم افزارها را به اطلاع علاقمندان رساند و اینک پس از گذشت یکسال دوباره به محضر ایشان رسیدیم و از پیشرفت ها و وعده هایی که در این زمینه داده شده بود جویا شدیم آنچه می خوانید حاصل گفتگوی ما با این محقق و پژوهشگر حوزوی است.

سؤال: جناب آقای رضائی اردیبهشت ماه سال 1392 با شما مصاحبه ای انجام شد و در آن مصاحبه فرمودید: قبل از سال 90  پروژه های قبلی را تکمیل نموده اید اما از سال 90 تا سال 92 مجموعاً 41 پروژه شخصیت محور برای تولید معرفی شدند و خلاصه؛ قالب فعالیت خود را 41 پروژه بیان کردید، حال امروز می خواستم بپرسم با این 41 پروژه چه کردید و امروز در چه وضعیتی قرار دارید؟

جواب: در واقع شما دو سؤال را با هم ادغام نموده اید اول اینکه آیا قالب 41 پروژه تغییر کرده یا نه و دوم اینکه سرنوشت این 41 پروژه چه شد.

در مورد قالب باید عرض کنم از این مجموعه، 4 پروژه مورد موافقت قرار نگرفت چرا که نسخه اول این پروژه ها در معاونت بازرگانی انجام شده بود و قرار شد ادامه کار در همان معاونت انجام شود که عبارت اند از پروژه مجموعه آثار علامه وحید بهبهانی، مرحوم آخوند خراسانی، مرحوم شیخ عباس محدث قمی و آیت الله سید ابوالقاسم خوئی که به این ترتیب تعداد پروژه های ما به 37 پروژه کاهش یافت.

 از طرف دیگر 3 پروژه به مجموع پروژه های ما اضافه شد، چون نسخه اول این نرم افزارها در سالهای 90 و 91 تولید شده بود و با استقبال زیاد کاربران محترم هم مواجه شد اما این کاربران اعتراضاتی هم نسبت به کمبود منابع داشتند لذا قرار شد این 3 پروژه در سال 92 ارتقا پیدا کنند.

این 3 پروژه عبارت اند از:

1.نرم افزار صاحب عروه: به مناسبت کنگره ایشان در اسفند 91 تولید شد و به خاطر محدودیت زمانی نتوانستیم از همه آثار استفاده کنیم.

2.نرم افزار علامه امینی: کتابخانه امیر المؤمنین علیه السلام مستقر در نجف اشرف و خانواده ایشان این نرم افزار را بررسی نموده و گفتند از آثار خود علامه امینی فقط الغدیر در این نرم افزار موجود است و بقیه آثار این نرم افزار کتب مرتبط با الغدیر است اما خبری از سائر آثار خود علامه امینی در این نرم افزار نیست، پس به جهت افزوده شدن سائر آثار، نرم افزار نیاز به نسخه دوم دارد.

1.نرم افزار علامه طباطبایی که در این مورد هم استقبال زیاد بود و هم اعتراض و از طرفی بعداً دسترسی به آثار دیگری از ایشان حاصل شد.

 لذا این 3 سه پروژه به مجموع پروژه های ما اضافه شد و جمعاً 40 پروژه در دستور کار قرار گرفت.

از طرف دیگر 5 پروژه جدید برای سال 92 پیشنهاد شد، 4 پروژه از سوی معاونت پژوهشی ارائه شد، مجموعه آثار 1- مقدس اردبیلی، 2- میرزای قمی، 3 - ابن ادریس حلی و 4 - علامه سید عبدالحسین شرف الدین عاملی، و همچنین مدیریت محترم مرکز 5 - پروژه خاندان ایروانی را پیشنهاد دادند که مجموعاً 45 پروژه شد.

اما در مورد پاسخ به قسمت دوم سؤال که سرنوشت این 45 پروژه به کجا کشید باید عرض کنم که از مجموع این 45 پروژه، متاسفانه در مرحله اول نتوانستیم بیش از 16 نرم افزار تولید کنیم که این 16 نرم افزار عبارت اند از:

1.علامه طباطبایی

2.علامه امینی

3.صاحب عروه

4.ابن شهر آشوب

5.علامه جعفر مرتضی عاملی

6.سید رضی

7.آیت الله سید عبد الاعلی سبزواری

8.شهید دستغیب

9.صاحب جواهر

10.محدث جزایری

11.محدث عاملی

12.محقق حلی

13.ملأ صدرا

14.میر حامد حسین

15.سید ابن طاووس

16.شیخ بهایی نسخه دوم

و در مرحله دوم 12 پروژه هم در شرف تولید است مثل پروژه آیت الله العظمی بروجردی که آماده شده و قرار است با قالب جدید کتابخانه نور ارائه گردد، این 12 پروژه عبارت اند از پروژه های:

1.آیت الله بروجردی

2.علامه شرف الدین

3.ابن ادریس حلی

4.محقق شوشتری

5.علامه شیخ محمد جواد مغنیه

6.علامه طباطبایی نسخه دوم

7.میرزای قمی

8.فیض کاشانی نسخه دوم

9.حکیم بوعلی سینا نسخه دوم

10.خواجه نصیر الدین طوسی نسخه دوم

11.شیخ کلینی نسخه دوم

12.شیخ مفید نسخه دوم

مجموع پروژه های مرحله اول و مرحله دوم 28 پروژه می شود پس 17 پروژه دیگر هنوز باقیمانده است و لیستش تکمیل نشده است که امیدواریم این 17 پروژه هم در سال 93 به مرحله تولید برسند این 17 پروژه در حال انتظار عبارت اند از:

1.حکیم سبزواری

2.سید مرتضی

3.شهیدین

4.شیخ انصاری

5.شیخ طبرسی

6.شیخ طوسی نسخه دوم

7.شیخ صدوق 2

8.علامه حلی

9.علامه امینی نسخه دوم

10.علامه حسن زاده آملی نسخه دوم

11.علامه بلاغی

12.علامتین مجلسی نسخه دوم

13.امام خمینی نسخه دوم

14.فاضلین نراقی نسخه دوم

15.صاحب عروه نسخه دوم

16.مقدس اردبیلی

17.محقق ایروانی

جای سؤال است که چرا پروژه هایی مثل مجموعه آثار شیخ طبرسی که از سال 90 پیشنهاد شده هنوز لیستش تکمیل نشده، اما پروژه علامه شرف الدین که در سال 92 پیشنهاد شده خیلی زود لیستش تکمیل شده و به مرحله تولید رسیده است؟.

بهتر است جواب این سؤال را با توضیح چند نکته بیان کنیم:

1.اخیراً بحث مالکیت معنوی بسیار مهم است پس پروژه هائی که هنوز لیست آن بسته نشده غالباً مشکل مالکیت معنوی دارند، مثلاً مؤلف، یا محقق، یا مترجم و یا ناشر این آثار اجازه نشر دیجیتالی کتاب خود را به مرکز نداده اند، و مرکز نتوانسته با ایشان قرارداد امضاء کند.

2.بعضی از کتب این شخصیت ها آنقدر مهم است که بدون آن کتاب نمی شود مجموعه آثار تولید کرد، مثلاً وقتی می خواهیم نرم افزار حکیم سبزواری را تولید کنیم این امر بدون شرح منظومه ایشان هیچ لطفی نخواهد داشت، همه، حکیم سبزواری را به شرح منظومه می شناسند و بالعکس، و ثانیا برخی کتب این نرم افزار، شروح و حواشی شرح منظومه است، حال اگر خود شرح منظومه نباشد شروح و حواشی آن بی فایده خواهند بود.

3.در مورد پروژه امام خمینی چشم به راه مؤسسه تنظیم نشر و حضرت امام هستیم تا مجموع همه کتب، مقالات و حتی پایان نامه های مربوط به حضرت امام را در اختیار ما قرار بدهند تا در تولید مجموعه آثار امام خمینی نسخه (2) به آثار حضرت امام در مرحله اول، یا شروح و حواشی تحریر الوسیلة در مرحله دوم قناعت نکنیم، بلکه شأن حضرت امام را رعایت نموده و حتی المقدور نرم افزار جامعی تولید کنیم تکه ان شاء الله اقدام در خور شانی در جهت نشر آثار و اندیشه های امام برداشته شده باشد.

4.در مورد مجموعه آثار مرحوم محقق اردبیلی(ره)، تلاش زیادی شده است تا همه آثار کنگره بزرگداشت ایشان که در سال 1375 برگزار شد را پیدا نموده و در این نرم افزار عرضه کنیم، اما برخی از مجلدات آثار کنگره ایشان را هنوز پیدا نکرده ایم.

با تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید.