کارشناسان هشدار می دهند که بسیاری از تازه پدرها، بعد از به دنیا آمدن فرزند دچار افسردگی می شوند که اغلب کشف نشده و درمان نمی شود. تحقیق ها نشان داده که یکی از هر ده پدر، افسردگی بعد از به دنیا آمدن فرزند می گیرند؛ گر چه این میزان از آمار افسردگی بعد از زایمان مادرها کمتر است اما باز هم رقمی قابل توجه است. کمبود خواب و مسوولیت های جدید در کنار حمایت از همسری که بعد از زایمان افسرده شده، می تواند دلیل افسرده شدن مردان بعد از این اتفاق باشد.
محققان نزدیک به 28 هزار پدر را مورد مطالعه قراردادند و فهمیدند گر چه در روزها و هفته های اول آنها شادند اما در سه تا شش ماه بعد از پدر شدن افسرده می شوند. در واقع بین 10 تا 25 درصد پدران بعد از تولد نوزاد افسرده می شوند و مطالعات نشان داده آمار افسردگی در مردانی که همسرشان بعد از زایمان افسرده می شود، بیشتر است. محققان می گویند این موضوع باید جدی گرفته شود؛ چرا که افسردگی پدران در ماه های اول می تواند تاثیرات قابل توجه عاطفی روی رفتار با کودکان بگذارد. محققان در توضیح این پدیده به تفاوت مردهای امروز اشاره می کنند که دوست دارند در فرآیند تربیت و بزرگ کردن فرزند درگیر شوند و با به دنیا آمدن فرزندشان سبک زندگی خود را تغییر دهند.
افسردگی پیش از زایمان هم پیش می آید
اگر چه بعد اززایمان شناخته شده تر است اما خانم های باردار قبل از زایمان هم دچار افسردگی می شوند. خیلی ها گمان می کنند دلیل عمده بروز افسردگی پیش از زایمان درمادر، هراس او از آمدن بچه ای دیگر است؛ اما چنین نیست چون بسیاری از مادران مبتلا به افسردگی پیش از زایمان، اولین نوزاد خود را در شکم داشته اند. به نظر می رسد تغییرات هورمونی ناراحتی های جسمانی مربوط به دوران بارداری نظیر تهوع، دل به هم خوردگی و نیز نگرانی های مربوط به سونوگرافی، آزمایش های دوران بارداری و حتی نحوه زایمان در بروز افسردگی بی تاثیر نیستند. گذشته از این بسیاری از مادران نگران هستند که آیا فرزندشان سالم به دنیا خواهد آمد یا خیر؟ محققان معتقدند اغلب زنان مستعد افسردگی هستند و این مراحل مختلف زندگی گاهی زمینه ای مناسب برای افسرده شدنشان را فراهم می کند.
گرفتگی خلق پس از زایمان
گرفتگی خلق (BABY BLUES) پس از زایمان مشکلی است که حداقل 60 تا 80 درصد مادران را بعد از تولد فرزند به خود درگیر می کند. این اختلال که نوعی افسردگی خفیف است، چند روز تا یک هفته پس از زایمان ادامه می یابد ولی معمولاً بیش از دو هفته طول نمی کشد. مادرانی که به گرفتگی خلق بعد از زایمان دچار می شوند، نیازمند حمایت بیشتری هستند تا به افسردگی شدیدتر بعد از زایمان دچار نشوند. آنها ممکن است زیاد گریه کنند و مضطرب و تحریک شده به نظر برسند یا حتی به اختلالات خواب دچار شوند. با مراقبت مؤثر اطرافیان، احساسات ناخوشایند کم کم از مادران دور می شود و روند طبیعی زندگی شان را از سر می گیرند.
افسردگی بعد از زایمان
اختلال شدیدتر از گرفتگی خلق، افسردگی تمام عیاری است که شش هفته پس از زایمان شروع می شود و علایمی تا حدودی شبیه به دیگر انواع این بیماری دارد. از جمله این علائم می توان احساس غمگینی، ناامیدی و دلتنگی، کاهش اشتها و کاهش وزن، بی انرژی بودن، خستگی، کندی در تکلم و تفکر، بروز مکرر سردرد و سایر ناراحتی ه ای فیزیکی و سردرگمی درباره توانایی بهبود زندگی و احساس نگرانی شدید و غیر قابل کنترل درباره سلامت خود یا کودک را نام برد.
چرا افسرده می شوند؟
در هفته های اول بعد از زایمان درجاتی از افسردگی در مادرها بروز پیدا می کند. یکی ازساده ترین دلایل این اتفاق را می توان تغییرات هورمونی ناگهانی دانست که بعد از بارداری و زایمان ایجاد می شود و بر حالات روحی، روانی فرد تأثیر می گذارد. از طرف دیگر پذیرفتن مسؤلیت 24 ساعته مراقبت از یک موجود تازه وارد که خود از عهده حافظت از خود بر نمی آید، استرس های فیزیکی و روانی را بر والدین تحمیل می کند. شب بیداری و برهم ریختن نظم زندگی، این فشار را تشدید می کند و دلیل برهم ریختن اوضاع روحی می شود. استرس، کمبود خواب، تغذیه نامطلوب، فقدان حمایت مادر از سوی همسر، خانواده یا دوستان و سابقه اختلالات روانی قبل در مادر از عواملی هستند که می توانند ریسک افسردگی در مادران را بالا ببرند. این شکل افسردگی قابل پیشگیری نیست اما می توان با استراحت کافی، رژیم غذایی مطلوب و حمایت های روحی کافی آن را به حداقل رساند.
چه باید کرد؟
افسردگی خفیف پس از زایمان اغلب با حمایت خانواده ودوستان معمولاً و درک شدن مادر از طرف همسرش به سرعت بر طرف می شود، اما اگر افسردگی شدید شود، ممکن است مادر دیگر قادر به مراقبت از خود و کودک نباشد و حتی در مواردی در بیمارستان بستری شود. در موارد شدید افسردگی با داروها، مشاوره با متخصص مربوطه و حمایت اطرافیان معمولاً می توان آسیب دیدگی مادران را کاهش داد.
منبع:همشهری+شماره 8