روزی ابراهیم ادهم در بازارهای بصره عبور میکرد و مردم اطرافش را گرفته و گفتند: ابراهیم! خداوند در قرآن مجید فرموده «ادعونی استجب لکم».
مرا بخوانید جواب میدهم شما را، ما میخوانیم ولی دعای ما مستجاب نمیشود.
ابراهیم گفت:
علتش آن است که دل های شما بواسطه ده چیز مرده است «دعایتان صفائی ندارد و دل های پاک و بیآلایش نیست» پرسیدند آن ده امر چیست؟
گفت: اول آنکه خدا را شناختید ولی حقش را ادا ننمودید.
دوم: قرآن را تلاوت کردید ولی عمل به آن نکردید.
سوم: ادعای محبت با پیغمبر ـ صلّی الله علیه و آله ـ نمودید ولی با اولادش دشمنی کردید.
چهارم: ادعا کردید با شیطان عداوت و او را دشمن هستیم ولی در عمل با او موافقت نمودید.
پنجم: میگویید به بهشت علاقمندیم امّا برای وارد شدن در بهشت کاری انجام نمیدهید.
ششم: گفتید از آتش جهنم میترسیم ولی بدنهای خود را در آن افکندید.
هفتم: به عیب جویی مردم مشغول شدید و از عیب خود غافل ماندید.
هشتم: گفتید دنیا را دوست نداریم و ادعای بغض آن را نمودید ولی با حرص جمعش میکنید.
نهم: اقرار به مرگ دارید ولی خویشتن را مهیا برای آن نمیکنید.
دهم: مردگان را دفن نمودید امّا از آنها عبرت و پند نگرفتید.
این علل ده گانه است که باعث مستجاب نشدن دعای شما میشود:
دردا که در این راه بس رنج کشیدیم بس راه بریدیم و به منزل نرسیدیم
قومی که ره راست گزیدند و رسیدند ما در غم تحصیل ره راست خمیدیم
گفتند که این راه به مقصود دو سه گامست طی شد همه عمر و به مقصد نرسیدیم
گفتند ز خود تا نرهی ره نشود طی جان رفت برون از تن و از خود برهیدیم
هر تخم که در مرزعة عمر نشاندیم حیرت درویدیم و به حسرت نگریدیم